KEVÂ’İB-İ Şİ‘R Ü İNŞÂ (FEVZÎ)
şiir ve nesirden oluşan eser
Fevzî, Mehmed (d. 1242/1826 - ö. 1318/1900)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Münacat, na't, mektup, arz-ı hâl, tebrikname, şarkı, gazel gibi farklı nazım şekli ve türlerini bir arada bulunduran eser. Kevâ‘ib-i Şi‘r ü İnşâ, Şiir ve İnşanın Kızları anlamına gelmektedir. 190 sayfa tutarında olan eser 1287/1870’te İstanbul’da basılmıştır. 190 sayfanın haricinde eserin başında 8 sayfalık bir fihrist mevcuttur. Fihristten sonra eser, dört sayfadan fazlaca olan mensur bir dibaceyle başlar. Eserin 30. sayfasında kadar olan kısımda Arapça, Farsça veya Türkçe yazılmış na't ve münacatlar bulunur. Mensur kısımlar sadece Türkçe olabildiği gibi aynı konuyu ele alan mensur bir kısmın üç dilde yazılmış örnekleri de vardır. Söz konusu bu mensur bölümler arz-ı hâl, arîza, cevâb-nâme, tebrîk-nâme, mektûb-ı mensûr gibi başlıklar taşımaktadır. Her bahsin sonunda konuyla ilgili bir manzum parçayla beraber birer gazel ve şarkıya yer verilmiştir.

Eserde Mehmed Fevzî’nin 77 şarkısı ile 77 gazeli vardır. Gazeller elif-bâ tertibine uygun olarak yazılmıştır. Şarkılarının tamamı murabba nazım şekliyle yazılmış olup hepsi üçer bentlidir. Her şarkı bağımsız olarak ele alındığında her ne kadar klasik şarkı konusu olan aşktan, sevgiden, sevgilinin güzelliğinden, bahsediliyormuş gibi görünse de şarkılar ait olduğu mensur kısımla birlikte değerlendirildiğinde bir kısmının tebrikten hediye takdimine, nikâh ve sünnet dolayısıyla düzenlenen davetlerden çeşitli sebeplerle bir araya gelinen toplantılara kadar çok değişik konular üzerine yazıldıkları görülmektedir. Bu anlamda eser içerisindeki şarkıların mensur kısımda ele alınan konuyla bağlantılı olarak kaleme alındıkları görülmektedir. Eserin kendine özgü tertip şekli dikkat çekicidir.

Kevâ‘ib-i Şi‘r ü İnşâ’da yer alan şarkılar üzerine Mehtap Erdoğan tarafından bir makale hazırlamıştır (2010).

Şairin biyografisi için bk. “Fevzî, Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fevzi-mehmed-mdbir 

Eserden Örnekler


Makâm-ı celîl-i hâriciyyeye arz-ı hâl-i mensûr

Kulları mahrûse-i Edirne hânedânından olup der-i aliyyede hûyâr hânında sâkin bir sarrâf ile beynehümâmızda sebkat ü cereyân itmiş ba‘zı ahz u itâmızın rü’yet-i muhâsebesi içün gelmiş oldıgım hâlde dünki gün cisr-i cedîdden hân-ı mezkûra müteveccihen gider iken teba‘a-i devlet-i Yûnâniyyeden olup Galata caddesinde on sekizinci numaralı dükkânda kunduracılık hırfetinde bulunan ‘Aleksandrı nâm kimesne boynumda mu‘allak altun kordonlu bir aded altun sa‘âtimi var kuvvetiyle cezb ü sencîde ve boynumı dahi rencîde iderek gasben kordonunı şikeste-târ ve çest ü firâr itmiş oldıgı inşâ’allâhü’l-‘adlü’l-Kadîr meşvere-i ilm-i âlî-i Hazret-i Âsaf-ı adâlet-mushaf-ı mazlûm-nevâzîleri buyruldukda sefâretiyle ba‘de'l-muhâbere bizleri berây-ı muhâkeme îcâb iden mahkemeye havâle ile ihkâk-ı hak buyurmak bâbında ve kâtıbe-i ebvâbda irâde-i aliyye hazret-i veliyü’l-emrindir (Erdoğan 2010: 92).

Kaynakça


Erdoğan, Mehtap (2010). “Mehmed Fevzî Efendi’nin Kevâ‘ib-i Şi‘r ü İnşâ Adlı Eseri ve Bu Eserdeki Şarkıları”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. (5): 86-145.

Atıf Bilgileri


Erdoğan Taş, Mehtap. "KEVÂ’İB-İ Şİ‘R Ü İNŞÂ (FEVZÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/keva-ib-i-si-r-u-insa-fevzi. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
2 MÜNTEHABÂT-I DÎVÂN-I FEVZÎ (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
3 TEVESSÜLÂTÜ’L-FEVZİYYE Fİ’N-NU’ÛTİ’N-NEBEVİYYE (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
4 NHASÎDETÜ’N-NEBEVİYYE FÎ ŞERHİ’L-KASÎDETİ’L-MEDENİYYE (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
5 HEDİYYE-İ FEVZÎ (FEVZÎ, MEHMED) Fevzî, Mehmed Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
6 MECMÛATÜ’T-TERCÎÂT (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
7 TERCÎ-İ BEND (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
8 KUDSİYYETÜ’L-AHBÂR FÎ MEVLİD-İ AHMEDİ’L-MUHTÂR (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
9 İCMÂLÜ’L-KELÂM FÎ MEVLİDİ’N-NEBİYYİ ALEYHİ’S-SELÂM (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
10 UDSİYYU’S-SİRÂC FÎ NAZMİ’L- MİʻRÂC (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
11 ENVERÜ’L-KEVÂKİB FÎ LEYLETİ’R-REGÂİB (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Öğr. Üyesi Şermin BAKA TELLİ
Görüntüle
12 KUDSİYYETÜ’L-AHBÂR FÎ MEVLİDİ AHMEDİ’L-MUHTÂR (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Hilal Livaoğlu Mengüç
Görüntüle
13 NİHÂYETÜ’L-İKTİDÂR Lİ’L-EVLİYÂİ’L-KİBÂR (FEVZÎ) Fevzî, Mehmed Dr. Hilal Livaoğlu Mengüç
Görüntüle
14 TUHFE-İ FEVZÎ (FEVZÎ) Muhammed Fevzî b. Ahmed et-Tavasî Dr. Öğr. Üyesi Ramazan Bardakçı
Görüntüle
15 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
16 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
17 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
18 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
19 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
20 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
21 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
22 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
23 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
24 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle