Marmaravî, Ahmed Şemseddin'in dini-tasavvufi terim ve meselelere dair eseri. Eserin tam adı, Keşfü’l-Esrâr fî Tarîkı’t-Tasavvuf li-Ehlillâh ve’l-Mukarreb ve’l-Ebrâr’dır. Hamdele ve salveleden sonra bir âyet ve “kenz-i mahfî” kutsî hadisinin peşinden gelen “İlim ikidir: Biri dil ile okunup öğrenilen ilimdir; diğeri de gönül ilmidir” meâlindeki bir hadisle başlayan eserde, öncelikle Cenâb-ı Hakk’a nasıl iman edileceğinden, Kelime-i Tevhîd'in mânâlarından bahsedildikten sonra ehlullah ve ebrâr konusu anlatılmaktadır. Daha sonra da “râî (rüyâ gören)” kelimesinin terim anlamları ve rüyâlarda görülen görüntülerin müridler için ne anlam ifade ettiği açıklanmaktadır. Ayrıca zâhir ve bâtın ilimleri, Allah’ın varlığı, birliği, isimleri ve sıfatlarına âit îtikâdî konular ile akıl, nefs, ruh, sır, kalbin hastalıkları, rü’yetullâh ve çeşitli rüyâ tâbirlerinden örnekler yer alır. Keşfü’l-Esrâr’da klasik kelâm konularının tasavvufî bakış açısıyla yorumlanması, Yiğitbaşı Velî’nin âlim-mutasavvıf tipinin güzel temsilcilerinden biri olduğunu göstermektedir. Kur’ân’ın ve Kelime-i Tevhîd'in çeşitli mânâlarına ilişkin tasavvufî tahlilleri de önemlidir.

Câmiu’l-Esrâr ve Risâle-i Tevhîd’in daha kolay anlaşılabilir bir özeti sayılabilecek olan Keşfü’l-Esrâr’ı yazma sebebi hakkında Marmaravî şunları söyler: Kalbimize Hak Teâlâ tarafından ihsan olunan hâllerden bazıları daha önce yazıldı ve iki kitap oldu. Birinin ismine Câmiu’l-Esrâr ve birinin ismine Risâle-i Tevhîd denildi. Onlar ayrıntılı bilgiler içermesi sebebiyle, öğrenilmesi daha kolay olan kısa ve özet bir risâle daha yazıldı. Öğrenilmesi kolay olsun diye ümîd olundu ve ismine Mukaddime denildi. Ama bunlardan sonra kalbimize verilen mânevî hâllerden dolayı gönlümüzde ve hâfızamızda tutulmasına sabredemediğimiz için, kendi tercihimiz olmaksızın yine Cenâb-ı Hakk’ın lutfu ve yönlendirmesiyle bu risâle yazıldı; ismine Keşfü’l-Esrâr denildi. Ve ümîd edildi ki, halkı mânevî irşâda ehil olan kimselerden dehşete düşenlerin şüpheleri bu risâleden hallola. Olmazsa Risâle-i Tevhîd’e mürâcaat edeler. Mânâların açılması ümid olunur (Marmaravî, Keşfü’l-Esrâr, vr. 57b-58a).

Eski Anadolu Türkçesinin dil özelliklerini yansıtan, sade ve anlaşılır bir üslupla yazılan eserin söz varlığı, Türkçe’nin fiil zenginliğini ve ifade imkânlarını göstermesi açısından önemli bir yere sahiptir. Türkçe kelimelerin çoğunluğunu fiillerin oluşturduğu eserde, fiillerin bir kısmının birden fazla farklı anlamı barındırması ve yazarın eserde yer yer deyimleşmiş ifadelerden faydalanması da ifade zenginliği açısından dikkate değerdir. Türkçe’nin kelime türetme imkânlarından çokça faydalanıldığı görülen Keşfü’l-Esrâr’da özellikle yapım ekleri, kelime türetme işlevini önemli ölçüde yerine getirmiştir. Bunun yanı sıra eserde geçen bazı sözcüklerin birleşme ve kalıplaşma yoluyla yeni kelimelerin türetilmesine katkı sağladığı da görülmüştür (Salan 2009: 62-63).

25 adet elyazma nüshası bulunan Keşfü’l-Esrâr, eserin müellifinin hayatı, eserleri ve tasavvufî görüşleri üzerine Doktora tezi hazırlayan Ahmet Ögke (2001: 484-501) tarafından yayınlanmıştır. Eser üzerinde ayrıca Erkan Salan, dilbilim ve edebiyat açısından inceleme-metin tarzında Yüksek Lisans tezi (Salan 2009) hazırlamıştır.

Müellifin biyografisi için bk. "Şemseddin Marmaravî, Ahmed, Yiğitbaşı Velî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semseddin-marmaravi-ahmed-yigitbasi