XVIII. yüzyılda yaşamış Hasan Ünsî Efendî’nin sohbetlerinden oluşan eser. Kelâm-ı Azîz, Ünsî’nin değişik zamanlarda yaptığı sohbetlerin talebesi İbrahim Has tarafından yazıya aktarılmasıyla oluşturulmuştur (Tatçı vd. 2002: 6). Eserin girişinde İbrahim Has, sohbetlerden sonra dışarı çıktığı anda hafızasında biriktirdiklerini toplayarak eseri oluşturduğunu ve esere Kelâm-ı Azîz ismini verdiğini söylemektedir (Uzun 2003: LXXI).

Kelâm-ı Azîz, 111 sohbetten oluşmaktadır. Eser, besmele ile başlamaktadır. Arkasından İbrahim Has’ın Ünsî’nin hayatını ve tasavvufî kişiliğini anlattığı kısa bölüm gelmekte ve çeşitli konulardaki sohbetlerle eser devam etmektedir. Her sohbetten önce “Ve buyurdular ki” ifadesiyle, eserdeki sözlerin Ünsî’ye aidiyeti pekiştirilmiştir (Tatçı vd. 2002: 18). Ünsî’nin sohbetleri,  sufilerin günlük yaşantılarında nasıl davranmaları ile ilgili kurallar ile Allah aşkı, insanın yaratılışı, gönlün temizliği ve yüceliği, fenâ, teslimiyet, kendini bilmek, dervişlik, ariflik, şeriat ve hakikat gibi tasavvufi konulardan oluşmaktadır. Konuların sunuluşundaki üslup farklılıkları, muhtemelen muhataplarının seviyesinden kaynaklanmaktadır. Eser, zengin tasavvuf terminoloji ile hem sufilik literatürüne hem de dil ve edebiyat çalışmalarına önemli katkılar sağlayacak niteliktedir. (Tatçı vd. 2002: 7).

Eserin, bilinen beş nüshası bulunmaktadır. Bunlardan ilki Beyazıt Devlet Kütüphanesi Veliyyüddin Efendi Bölümünde (9871), ikincisi Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesinde (tasnif dışı yazma), diğer üçü ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi Atatürk Kitaplığında (413, 1733, 1396) bulunmaktadır. Eser, Tatçı ve  Kurnaz tarafından günümüz Türkçesine aktarılarak yayınlanmıştır (2002).

Şairin biyografisi için bk. “Ünsî, Şeyh A‘rec Hasan Ünsî Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/unsi-seyh-arec-hasan-unsi-efendi