KASÎDE-İ HAMÎDİYYE (ZÜHDÎ)
tebriknâme
Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed (d. 1270/1854 - ö. 1332/1914)

ISBN: 978-9944-237-87-1


19. yüzyıl gazeteci ve yazarlarından olan, Zühdî mahlasıyla şiirler yazan şairin II. Abdülhamid övgüsünü içeren kısa eser. Hoca Tayyib Efendi'nin oğlu olan ve bu nedenle de Tayyib-zâde/Tayyiboğlu künyeleriyle anılan Zühdî, çeşitli yerlerde muallimlik ve memuriyetlerde bulunmuştur.

Zühdî'nin, Kasîde-i Hamîdiyye isimli tek kasidelik kısa eserinin -mevcut bilgilerimize göre- bilinen tek nüshası İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde, NEKTY04606 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Sultan Hamîd'in tahta geçişinin yıldönümü vesilesiyle yazılan 82 beyitlik kaside, tebriknâme türündedir. Söz konusu tebriknâme 16 Safer 1318/15 Haziran 1900 tarihlidir. Eser, "mefâ'îlün mefâ'îlün mefâ'îlün mefâ'îlün" kalıbıyla kaleme alınmıştır. Zühdî, manzumeye başlamadan önce birkaç cümlelik mensur kısımda kasideyi kaleme alma nedenini ve niyetini ortaya koyar (vr.1b). Birkaç cümlelik bu bölümde II. Abdülhamid çeşitli yönlerden methedilir ve ona dualarda bulunulur. Manzumede de geleneğe uygun olarak çeşitli övgü kalıpları kullanılır.

Zühdî, Osmanlı coğrafyasının, dünya halkının Abdülhamid ile şeref bulduğunu söyler. Manzumede sultân, zıllu'llâh, hâkân, şâh, gibi hitaplar ile hak, adalet, izzet, şân, şevket, muharrem vb. kavramlarla Sultan Hamîd methedilir. Kasidede en dikkat çekici husus ise Abdülhamid'in imar hizmetleri ve modernleştirme faaliyetlerinden sıklıkla bahsedilmesidir. 

Şairin biyografisi için bk. "Zühddî, Tayyib-zâde Mehmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zuhdi-mehmed-tayyipzade 

Eserden Örnekler


Pâdişâh-ı dil-âgâh ü şehen-şâh-ı mü'eyyed min-'indi'llâh mâmü'l-müslimîn ve kurratü uyûni'l-muvahhidîne es-sultânü bine's-sultân  es-sultânü'l-Gâzî Abdü'l-hamîd Hân-ı Sânî "Etâle'llâhü umrahü ve şeraha sadrahü bi-hakki'l-Kur'âni ve seb'a'l-mesânî"  Efendimiz hazretlerinün mehâmid-i sene-i hilâfet-penâhîlerini mutazammın Kasîde-i Hamîdiyyedür

Çehâr-aktâra gıbta-bahş olursa mülk-i Osmânî

Sezâdur çünki sehl ü mu’tedildür cümle büldânı


Husûsan şehr-i İstanbul ki oldur kıbletü’l-büldân

Letâfetde aña bir yer ne olmuş ne olur sânî

[...]

Yeter ey Tayyiboglı Zühdî âgâz-ı du’â kıl kim

Du’â ile sözi kesmekdür âyîn-i suhan-dânî


Anıldukça cihânda adl ü zulm ü hâkim ü mahkûm

Hükûmet-gehlerüñ hâcet-verân toldukça dîvânı


Serîr-ârâ-yı adl ü dâd kılsun fart-ı haşmetle

Cenâb-ı Rabb-ı bî-çûn hazret-i Abdü’l-hamîd Hânı


Hudâ askerlerin mansûr ide düşmenlerin makhûr

Temevvüc ide her yerde livâ-yı şevket ü şânı              (İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi Demirbaş no: NEKTY04606, vr.1b; 6b).

Kaynakça


Zühdî Tayyib-zâde/Tayyiboğlu (1318/1900), Kasîde-i Hamîdiyye, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, Demirbaş no: NEKTY04606.

Atıf Bilgileri


Doğan, Hasan. "KASÎDE-İ HAMÎDİYYE (ZÜHDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kaside-i-hamidiyye-zuhdi. [Erişim Tarihi: 02 Temmuz 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MECMÛ’A-İ ZÜHDÎ (HÂFIZ) Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
2 NEV-BÂVE (HÂFIZ) Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 MİR’ATÜ’L-MÜLÛK (HÂFIZ) Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 ZÎNETÜ’L-EF’İDE (ZÜHDÎ) Zühdî, Tayyib-zâde Mehmed Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
6 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
7 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
8 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
9 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
10 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
11 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
12 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
13 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
14 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle