Namık Kemal’in ilk baskısı 1874’te yapılan ve konusu tarihe dayanan eseri. Kanije, İslam ordusunun Avusturya İmparatoru Ferdinand komutasındaki Haçlı birliği karşısında kazandığı zaferi konu alır.

Eğri zaferinin ardından sadrazamlığa getirilen Damat İbrahim Paşa aynı zamanda orduya serdar (başkumandan) olarak atanır. Kanije’nin fethi için harekete geçmeden önce Tiryaki Hasan Paşa’yı danışman olarak yanına alır. Bapofça Kalesi ele geçirildikten sonra Tiryaki Hasan Paşa sınırların kilit noktası olan Budin’i korumakla görevlendirilir. Damat İbrahim Paşa zorlu kış şartlarına, ordusundaki celali askerlerinin cesaretsizlik göstererek kaçmasına, yeniçeri askerlerinin küskünlüğüne rağmen Kanije’den vazgeçmez ve savaş zaferle sonuçlanır. Zaferin ardından Tiryaki Hasan Paşa’nın ısrarı üzerine Kanije Muhafızlığı kendisine verilir. Bir süre sonra Damat İbrahim Paşa’nın sıtma sebebiyle hayatını kaybettiği öğrenilir. Bunun üzerine düşman Kanije’yi yeniden ele geçirmek için kalabalık bir orduyla harekete geçer. Düşman karşısında sayıca az olan İslam ordusu manevi yönü de güçlü olan Tiryaki Hasan Paşa’nın sözünden çıkmaz. Paşa’nın kıvrak zekâsı, Kara Peçe ve Dizdar gibi cesur yardımcıları düşmanı korkutur. Karşıdan atılan güllelerle delik deşik olan surlar halkın yardımıyla kapatılır. Hem bu çabaya tanıklık eden hem de Paşa’nın oynadığı türlü oyunların ağına düşen düşman ordusu daha fazla direnç gösteremez. Eser, Kanije’nin fethedildiği, Tiryaki Hasan Paşa’nın ise vezirliğe getirildiği müjdesiyle nihayete erer.

Eserde Kanije’de yaşananlar anlatılırken çeşitli kaynaklara da başvurulur, alıntılar yapılır. Kanije muhasarasında bizzat bulunan ve Tiryaki Hasan Paşa’nın katipliğini yapan şair Faizî’nin Hasenat-ı Hasan adlı eseri bu kaynakların başında gelir. Bunun yanı sıra Namık Kemal, Naîmâ ve Peçevi tarihlerinden de yararlanır. Mehmet Kaplan eserdeki epik sahnelerin tasvir edilişlerini başarılı bulur, okuru heyecanlandıran sahnelerin varlığına dikkat çeker. Eser her ne kadar Tiryaki Hasan Paşa’nın kahramanlığını anlatıyor gibi gözükse de zafer milletin mücadelesine, dolayısıyla ruhuna ve inancına bağlanır.

Kanije’nin 1874’teki ilk baskısı Namık Kemal, Magosa’da sürgündeyken Ahmed Nafiz müstearı ile yapılır. 1886, 1893 ve 1917’deki baskıları da Arap harfleriyledir. 1941’de Hakkı Tarık Us tarafından Latin harflerine aktarılarak Kanije Muhasarası başlığıyla yeniden basılır.

Şairin biyografisi için bk. “Nâmık Kemal”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/namik-kemal