KAHBE YAHUT BİR SEFİLENİN HASBİHALİ (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN)
şiirler
Abdülhak Hamit Tarhan (d. 2 Ocak 1852 - ö. 13 Nisan 1937)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdülhak Hâmit Tarhan’ın Paris elçiliğindeki görevinden azledildikten sonra yazdığı ve dönemin sansürü nedeniyle 1886 yılında Bir Sefilenin Hasbıhâli adıyla yayımlanan eseri. Hâmit, eserin ön sözünde Kahpe’yi yazarken Victor Hugo’nun Sefiller’inden etkilendiğini söyler. İçinde mensur kısımların da bulunduğu eser, tiyatro örgüsü kullanılarak yazılmış ve monolog şeklinde düzenlenmiştir.

Kahpe’de âşık olduğu erkek tarafından kandırıldığı için fuhşa sürüklenen bir genç kızın feryatları vardır. İlk olarak kendisini terk eden erkeğe “Beni en sonra bıraktın mı rezil?” diye seslenen genç kız, onun yüzünden fahişe olduğunu anlatır. Hemen arkasından da onunla tanışmadan önce yaşlı anne ve babasıyla birlikte  fakir ama mutlu bir şekilde yaşadığı köy hayatını betimler. Şiirin geri kalanında da genç kızın bazen geçmişteki mutlu hayatını anımsamasıyla bazen de içinde bulunduğu hayatı görmesiyle yaşadığı gelgitleri ve bu gelgitler neticesinde erkeğe ettiği lanetleri okuruz. Genç kız, bir yandan onu ailesinden ayıran ve toplumun dışladığı biri haline getiren erkekten nefret ederken bir yandan da hâlâ ona âşıktır ve umutsuz bir şekilde onun gelmesini beklemektedir. Kendisini bu dünyada hiçbir yere ait hissetmeyen bu yüzden de şiir boyunca fahişe olarak yaşamaktansa ölmeyi dileyen genç kız, şiirin sonunda kendi hayaliyle karşılaşır ve hayalinin boğazını sıkarken aslında kendi boğazını sıkarak intihar eder.

Kadınların yaşadığı sorunlar karşısında her zaman duyarlı olan Abdülhak Hâmit Tarhan'ın eserlerinin ortak özelliklerinden biri kadın-erkek eşitliğidir. Bu yüzden de şair, eserin genelinde aldatılan genç kızın tarafında yer almakta ve toplumun kadını suçlu, erkeği ise masum görmesini eleştirmektedir. Ona göre suçun büyüğü aldanan kadında değil onu aldatan erkektedir. Şiirin dikkat çekici noktalarından biri de genç kızın başına gelenlerin kader olarak değerlendirilemeyeceği düşüncesidir. Buna göre Allah’ın insanlara kötülük etmeyeceği, yapılan kötülüklerin mesuliyetinin insanlarda olduğu fikri vurgulanır.

Abdülhak Hâmit, şiirde “nağmeler, handeler, istihzalar” örneğinde olduğu gibi mana ve ahenk açısından birbirine yakın kelimeleri sıkılıkla kullanır. Bununla birlikte şiirde ahengi yakalamak için kelime tekrarlarından, zıt anlamlı kelimelerden, asonans ve aliterasyonlardan yararlanır. Ayrıca bazen anlamı güçlendirmek bazen de vezne uydurmak için “Allah, Rab, Yezdân, Huda, Hak, Mevlâ, Rahman, Hâlık” gibi kelimeleri şiirde arka arkaya kullandığını da görürüz. Eserin okur üzerindeki etkisini arttıran en önemli hususlardan biri de genç kızın yaşadıklarını onun kendi sesinden ve kendi bakış açısından dinlememizdir.

Süleyman Nazif’in ısrarları neticesinde eser, Kahpe adıyla 1925 yılında yeniden yayımlanır. Kahpe’yi ilk kez 2001 yılında İnci Enginün yeni harflere aktarmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. “Abdülhak Hamit Tarhan”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/tarhan-abdulhak-hamit.

Eserden Örnekler


"Bu kadar nefret ederken şimdi,

Seni vaktiyle nasıl sevdimdi?..

O da tâli'sizlik!.. Bu da tâli'sizlik!..

O zaman bir kız idim pâk-nijâd;

Şimdi bir kahpeyim, oldum berbâd.

Sevmiyorsam seni ben şimdi eğer,

Ne demektir bu akan hûn-ı ciğer?..

(Ağlar.)

Nedir, eyvah!.. Sebep, sevmiyorum?..

Sevdiğimden mi acep sevmiyorum?..

(İçer.)

Kim demiş sevmiyorum?.. Hey sersem!..

Böyle ağlar mı idim sevmez isem?..

Ah!.. Bu gözümden dökülen yaşlar tuğyan değil de nedir?.. Bu içimden gelen sözler feryat değil de nedir?.. Bu içtiğim ateş o yangını arttırmak için değil mi?.." (Tarhan 2013: 265-266).

"(Elinde tarak, bir tarafa oturup, ciddiyetle düşünerek)

Bu nedir?.. Cilve-i takdir midir?..

Eser-i sû-i tedâbîr midir?

İtikadımca benim sânisi

Bu fesâdın oluyor bânisi.

Böyle ahvale deriz: Hükm-i kader

Ben o takdîre derim: Zu’m-ı beşer…

Öyle ulviyyeti süfliyyâta,

Öyle külliyyeti cüzziyyâta

Neye indirmelidir bir insan?..

Ona eyler mi tenezzül Yezdân?

Ne demek!.. Dağdaki kattâ-ı tarîk

Kadar eyler mi o halkı teşvîk?

Ne demek!.. Bir eve girsin haydud:

Ona eyler mi delâlet mabud?

Ne demek!.. Bir köyü bassın a’dâ:

Buna kail mi olur adl-i Huda? ...

Zulmü hep bizler ederken icâd,

Hakka lâyık mı edilmek isnâd?..

Nakleder olsa bile nâkıller,

Buna akl erdiremez âkıller.

Bilemem müminini, münkirini;

Hak yedirmez beşere birbirini. ... ” (Tarhan 2013: 287-288).

Kaynakça


Caferoğlu, Ahmet (1967). “Abdülhak Hâmid'in Stilistik Kelime Yaratıcılığı”. Tük Dili ve Edebiyatı Dergisi, 15 (0): 1-12.

Akıncı, Gündüz (1954). Abdülhak Hâmit Tarhan Hayatı, Eserleri ve Sanatı. Ankara: A.Ü. Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayımları.

Tanpınar, Ahmet Hamdi (1976). “Abdülhak Hâmid”. 19uncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Çağlayan Kitabevi.

Tarhan, Abdülhak Hâmid  (2001). Bütün Şiirleri 4 - Kahpe/Garam. (hzl. İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Tarhan, Abdülhak Hâmid  (2013). Bütün Şiirleri (hzl. İnci Enginün). İstanbul: Dergâh Yayınları.

Atıf Bilgileri


Sandıkkaya Aşır, Ayşe. "KAHBE YAHUT BİR SEFİLENİN HASBİHALİ (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/kahbe-yahut-bir-sefilenin-hasbihali-abdulhak-hamit-tarhan. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MACERÂ-YI AŞK (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
2 SABR U SEBAT (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
3 İÇLİ KIZ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
4 DUHTER-İ HİNDÛ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
5 NESTEREN (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
6 NAZİFE (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
7 SAHRA (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
8 TÂRIK yahud ENDÜLÜS FETHİ (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
9 TEZER YAHUT MELİK ABDURRAHMANÜ’S-SÂLİS (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Târhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
10 EŞBER (ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN) Abdülhak Hâmit Tarhan Doç. Dr. Oğuzhan Karaburgu
Görüntüle
11 MAKBER (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
12 ÖLÜ (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
13 BELDE YAHUT DİVANELİKLERİM (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
14 BUNLAR ODUR (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
15 HACLE (ABDÜLHAK HAMİT TARHAN) Abdülhak Hamit Tarhan Prof. Dr. İHSAN SAFİ
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle