Erzurum ve çevresinde Ketenci-zâde namıyla ün salmış önemli âlim, hattat ve şairlerden Mehmed Rüşdî Efendi’nin (d. 1249/1834 - ö. 1334/1916) Hz. Muhammed’e olan sevgi ve hürmetini, onun doğum ve miracı çevresinde ele aldığı eseri. İstirhâm adlı 357 beyitlik hacme sahip mevlid, araya kasideler serpiştirilmiş bir mesnevi olarak tertip edilmiştir.

Kâdirî, Mevlevî ve Nakşibendî tarikatlarından feyz almış çok yönlü bir şahsiyet olan ve eserlerinin büyük kısmında dinî konulara değinen Ketenci-zâde (Elmalı 1984: 8; Kasır 1999: 110), eserini kaleme alırken Allah’ın razı olacağı ve kendisinin de kurtuluşuna vesile olacak bir amel düşündüğü anda kalbine apaçık bir mananın geldiğini ve bu ilhamla da Mevlid’i yazdığını ifade etmiştir. İçerik olarak diğer mevlidlerle benzerlik arz eden eser, naatla başlaması itibarıyla tertip açısından kısmen farklıdır. Pek çok mevlidde de kullanılan "fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" kalıbı, bu eserde de tercih edilmiş olmakla birlikte ikinci bölüm olan tevhid kısmında (21 beyit) "mefûlü mefâîlü mefâîlü feûlün" kalıbı kullanılmıştır. Ayrıca tevhid ve eserin sonundaki münacat bölümleri kaside nazım şekliyle kaleme alınmıştır.

İlk iki bölümü oluşturan naat ve tevhidden sonra sırasıyla; besmelenin ve zikrin fazileti üzerinde durulan Mevlûd-ı Hâtimü’l-Enbiyâ, kendi acizliğinden bahsederek Allah’ın rızasını kazanacağı ve Hz. Peygamber’in şefaatine nail olacağı bir amel işlemek için eserini kaleme aldığını belirttiği Sebeb-i Tertîb-i Kitâb-ı Mevlûd, Hz. Muhammed’in hilyesini ihtiva eden Der-sîreti Cenâb-ı Peygamber-i Zî-şân, onun yüce ahlakını övüp kendi aciz halini anlattığı Der-sîreti Muhatâb-ı Levlâk, Hz. Muhammed’in nurunun yaratılışını anlattığı Mebde’-i Hilkat-i Nûr-i Hâbîb-i Kibriyâ, Hz. Âmine’nin dilinden Hz. Muhammed’in doğumunu ve yaşanan mucizeleri ele aldığı Der-Velâdeti Seyyidü’l-Mürselin, miraç mucizesini tüm detaylarıyla işlediği Der-beyânı Mi’râc-ı Hâtemü’l-Enbiyâ ve sözün hitamı olarak Allah’a yalvarıp dua ettiği Münacât bölümleri gelmektedir.

Zaman zaman dinî konularda bilgilerin verildiği kısımlar ile Allah’ın birliğinden bahsedilen ve ona yakarışta bulunulan tevhid ve münacat bölümlerinde oldukça ağır bir dil kullanılmış olmakla birlikte eserin geri kalan genel kısımlarında sade birsöyleyişin tercih edildiği söylenebilir.

İki yazma nüshası tespit edilen eser (Millet Ktp., Ali Emîrî Ef. Bl., Manzum Eserler, No. 900/2, Naci Elmalı Özel Koleksiyonu), Ketenci-zâde hayatta iken 1332/1914’te  Erzurum’da matbu olarak da yayımlanmıştır. Eser hakkında yapılmış bir de yüksek lisans çalışması mevcuttur (Bektaş 2011).

Şairin biyografisi için bk. “Mehmed Rüşdî, Ketenci-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-rusdi-ketencizade