Eserden Örnekler

Redif: Kudemâ (eski belâgatçiler) redif'i farklı suretlerde, hatta içinden çıkılamayacak şekilde tarif etmişlerdir. Bu problem "vasl, hurûc, mezid, nâire"nin ele alınış tarzından ileri gelmiştir. Yukarıda tercih etmek istediğimiz görüşe göre ise meselede boş yere zihin yoracak hiç bir yön kalmaz. Buna göre redif şöyle tarif olunur: "Mısrâların yahut beyitlerin sonlarında revî'den sonra aynen tekrarlanan bir veya birden ziyade şey." Bu tarifteki "şey" tabiri bir harf yahut bir kelimeden ibaret olan redifleri kapsar. Tek olmama durumları ise “...veya birden ziyade...” kaydıyla tarifin kapsamına sokulmuştur. Muhtelif redif misalleri:

Bir safå bahş edelim gel şu dil-i nâşâda

Gidelim serv-i revânım yürü Sa'dâbâda (Nedim)

Kaşların bâlâda seyr et ruhların gör zîrde

Kıl temâşâ huldu zîr-i sâye-i şemşîrde (Nedim)

Halâvet-yâb olur mu ni'met-i elvân-ı dünyâdan

Dehen-şûy olmayanlar bûs-ı dâmân-ı müdârâdan (Ragıb Paşa) (Saraç 2004: 76-77)

Müseddes: Her bendi altışar mısradan meydana gelen manzumedir. Müseddeste dört mısradan sonra bir beyit getirilir. Bu beyit tekrar ederse ona müseddes-i mütekerrir adı verilir, tekrarlanmayıp da diğer üçüncü beyitlerle kafiyeli olursa ona müseddes-i müzdevic ismi verilir. Vasıf’ın:

Kim olur zûr ile maksûduna reh-yâb-ı zafer

Gelir elbette zuhûra ne ise hükm-i kader

Hakka tefvîz-i umûr et ne elem çek ne keder

Kıl sözüm ârif isen gûş-ı kabûle gevher

Mihneti kendine zevk etmedir âlemde hüner

Gam u şâdî-i felek böyle gelir böyle gider

bendini bulunduran müseddes mütekerrir, Fuzûlî'nin

Dün sâye saldı başıma bir serv-i ser-bülend

Kim kaddi dil-rübâ idi reftârı dil-pesend

Güftâra geldi nâ-geh açup la'l-i nûş-hand

Bir piste gördüm anda döker rîze rîze kand

Sordum meger bu dürc-i dehendir dedim dedi

Yok yok devâ-yı derd-i nihânındır senin

bendini bulunduran müseddes de müzdevictir. Murabba ve muhammeste olduğu gibi müseddesin de birinci bendinde üçüncü beytin diğer dört mısra ile kafiyeli olması şart değildir. (Saraç 2004: 116).