Taşlıcalı Yahya Bey tarafından hayatının bir kısmını geçirdiği İstanbul için yazılan şehr-engiz. Şehr-engÎz'de yer alan İbrahim Paşa (ö.1536) övgüsünden dolayı İbrahim Paşa'nın ölümünden önce yazıldığı anlaşılmaktadır. Toplam 345 beyitten oluşan Şehr-engîz'in 332 beyitlik kısmı mesnevi nazım şekli ile ve aruzun mefâîlün/mefâîlün/feûlun kalıbıyla, en sonda yer alan 13 beyitlik kıt‘adan oluşan kısmı ise feilâtün/feilâtün/feilâtün/feîlün kalıbıyla yazılmıştır. 19 beyitlik bir münâcât ile başlayan Şehr-engîz, 11 beyitlik bir na’t ile devam eder. Bu bölümlerden sonra Kanuni Sultan Süleyman övgüsünde 12 beyitlik bir yer alır. İbrahim Paşa’nın övüldüğü 4 beyitten sonra Şehr-engiz'în başlangıcı yer almaktadır. 38 beyitlik bu bölümden sonra baharın anlatıldığı ve İstanbul tasvirlerinin yapıldığı 36 beyitlik bölüm gelir. Bu bölümden sonra güzellerin ele alındığı Şehr-engîz'in en geniş bölümü yer almaktadır.

Mahbup tasvirlerini içeren kısında yer alan 59 güzel şunlardır: Astarsuz Mehemmed Beg-oğlı, Nakkaş Bâlî-oğlı Rahmî, Şûrîde Ahmed, Safer Bâlî, Kanlu Muslı, Üsküfci-oğlı İbrâhîm, Nûrullâh, Bıçakçı-zâde, Alî, Yûsuf, Sîne Bülbüli, Îsâ Bâlî, Hudâverdi, Saçlu-oğlı Mustafâ, Lokman, Dülger-oğlı, Hammâmcı-oğlı Memi, Tozkoparan-oğlı, Halvâcıbaşı-oğlı, Hâsırcıbaşı-oğlı, Hâce-zâde Acem-oğlı İbrâhîm, Bostancı-oğlı, Şerbetçi-zâde Memi Şâh, yazıcı şagirdi kâtib, Mürekkebci Receb, Mûtâb İlyâs, lakabı Fettân olan bir Serrâc güzel, Pîrî, Hallâc Osmân, Attârlarda bir güzel, Kurt Bâlî, Takyacı Aygır Alî, Şeyh Emir Efendi Tekyesinde bir güzel, Sipâhî-zâde, Müezzin Kâbil-oğlı Mustafâ, Sazende Ca‘fer, İç-edükci-oğlı Hurrem, bir hûb nakkaş, Müezzin Dilsüz-oğlı, Mîve-fürûş-oğlı Memi, yazıcılarda iki birâder, Eyyûb-ı Ensârîde Cihân, Eyyüb-ı Ensârîde Re’îs-oğlı Ahmed, Şubaşı-oğlı Ca’fer, Şa‘bân, Na‘alçeci Abdî, Aydın Beg-oğlı Mustafâ, Kâtib Hamza Bâlî, Kazzâz Hasan, Sarrâf-zâde Şa‘bân, Yidi Kulede bir muğ-beçe, Kalata içre bir sanem, Begcegüz Mustafâ, isimsiz bir perî-sîmâ, Yeñiçerilerde bir hûb-ı zibâ, Hâfız Dâvûd, Nâfe ve Berber-oğlı.

Güzellerin İhlas suresinin üçer defa okunması âdetine benzetilerek Şehr-engîz'de üçer beyitle anıldığı bir beyitte vurgulanmasına rağmen Astarsuz Mehemmed beg-oğlı dimekle ma‘rûf âfitâb-ı cihân-ârâdur başlığıyla verilen ilk güzel için 6 beyit; yine Yazıcılarda iki birâderdür her biri bî-misl ü bî-hemtâdur başlığıyla vasfedilen iki kardeş güzel için 4 beyit yazılmıştır. Şehr-engîz'de yer alan güzellerden biri de 16. yüzyılın önemli şairlerinden biri olan Bursalı Rahmî Çelebi (ö.1567/68)’dir. Güzellerin tavsif edildiği beyitlerden önce yer alan başlıkların diğer metinlere göre daha kapsamlı olması yönüyle İstanbul Şehr-engîz'i, türün örnekleri arasında farklılık göstermektedir. Şehr-engîz, İstanbul Üniversitesi nüshasının sonunda yer alan 4 gazel ile birlikte Mehmed Çavuşoğlu tarafından önce makale şeklinde (Çavuşoğlu 1969), daha sonra da bu gazeller yer almadan şairin divanının içinde yayınlanmıştır (Çavuşoğlu 1977: 244-275).

Şairin biyografisi için bk. "Yahyâ Bey, Taşlıcalı, Dukagin-zâde". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yahya-bey-dukaginzade