- Yazar Biyografisi (TEİS)
Figânî, Figânî-i Kadîm, Figânî-i Karamanî - Madde Yazarı: Doç. Dr. İsmail AVCI
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:24/10/2021
İSKENDER-NÂME (FİGÂNÎ)
tarihî-kahramanlık konulu mesneviFigânî, Figânî-i Kadîm, Figânî-i Karamanî (d.?/?-ö.?/?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Karamanlı Figānî’nin İskender hikâyesini konu alan henüz ele geçmemiş mesnevisi. Latîfî (öl. 1582), şairin İskender-nâme'yi Nizâmî (ö. 1214?)’nin hamsesinden Şeh-nâme bahrinde tercüme ettiği bilgisini vermektedir (Canım 2000: 437). Kınalı-zâde Hasan Çelebi (öl. 1546-7) de aynı bilgiyi tekrarlamaktadır (Kutluk 1989: 763). Buna göre eser, Şeh-nâme’de kullanılan feʽûlün, feʽûlün feʽûlün feʽûl vezniyle yazılmıştır. Hasan Çelebi eserin tercüme olduğunu anmaz. Kâtip Çelebi (öl. 1657), Keşfü'z-Zünûn’da İskender-nâmelerden söz ederken Figânî’nin baş kısmı Farsça, gerisi Türkçe olarak mütekarip bahrinde bir eserinin olduğunu haber vermektedir (2007: I/117). Bunların yanında Gibb, Osmanlı Şiir Tarihi adlı eserinde Figânî’ye ait İskender-nâme için, “... Batı Türk edebiyatında Ahmedî’ninkinden başka yalnız bir İskender-name daha vardır. O da 15. yy.ın sonlarında, hüviyeti pek bilinmeyen Figānî adında bir şaire aittir; fakat bu eser pek büyük bir başarı elde edememiş ve hemen hemen unutulup gitmiştir.” değerlendirmesini yapmıştır (1999: 186). Hammer, söz konusu bu eseri Trabzonlu Figânî’ye (öl. 1531-2) atfetmiş ancak Gibb bu yanlışlığı düzeltmiştir (Levend 1951: 144; Ünver 1975: 321-2, Ece 2009: 34-5).
Kataloglarda, Süleymaniye Ktp. ve Manisa İHK’de Trabzonlu Figânî adına kayıtlı eserler görünmektedir. Ancak kaynaklarda Trabzonlu Figânî’nin İskender-nâme türünde bir eserinin olduğuna dair bir bilgi yoktur. Bunun Karamanlı Figânî ile Trabzonlu Figânî adlarının karıştırılmasından ileri geldiği anlaşılmaktadır. Manisa’daki 6465 numarada kayıtlı eser İskender-nâme değildir, 6466 numarada ise manzum değil mensur-manzum bir İskender-nâme mevcuttur. Süleymâniye Ktp. Yazma Bağışlar 4201 numarada kayıtlı eser de mensur-manzum bir İskender-nâmedir. Figânî’nin İskender-nâme’si henüz ele geçmemiştir (Avcı 2014: 68-9).
Şairin biyografisi için bk. “Figânî, Figânî-i Kadîm, Figânî-i Karamanî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. TEİS. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/figani-figanii-kadim-figanii-karamani
Kaynakça
Avcı, İsmail (2014). Türk Edebiyatında İskendernâmeler ve Ahmed-i Rıdvân'ın İskendernâm’si. Ankara: Gece Kitaplığı.
Canım, Rıdvan (hzl.)(2000). Latîfî, Tezkiretü'ş-şu'arâ ve Tabsıratü'n-nuzamâ (İnceleme-Metin). Ankara: AKM Yay.
Ece, Selami (2009). “Figānî From Karaman and his İskendername”. International Review of Turkology 2(3): 29-37.
Gibb, E. J. Wilkinson (1999). Osmanlı Şiir Tarihi, A History of Ottoman Poetry. Çev. Ali Çavuşoğlu. C. I-II. Ankara: Akçağ Yay.
Kâtip Çelebi (2007). Keşfü'z-Zunûn. Çev. Rüştü Balcı. C. I. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Kutluk, İbrâhîm (hzl.)(1989). Kınalı-zâde Hasan Çelebi, Tezkiretü'ş-Şuarâ. C. II. Ankara: TTK Yay.
Levend, Agâh Sırrı (1951). “Bilinmeyen Eski Eserlerimizden: Ahmed Rızvân’ın İskender-nâmesi”. Türk Dili I (3): 143-51.
Ünver, İsmail (1975). Türk Edebiyatında Manzum İskender-nâmeler. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (FİGÂNÎ) | Figânî, Figânî-i Kadîm, Figânî-i Karamanî | Diğer Özge KARAKOÇ KAYGUSUZ |
Görüntüle | ||
2 | LEYLÎ VÜ MECNÛN (FİGÂNÎ) | Figânî, Figânî-i Kadîm, Figânî-i Karamanî | Dr. Öğr. Üyesi Munise KOÇ |
Görüntüle | ||
3 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
4 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
5 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
6 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
12 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |