- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı - Madde Yazarı: Emine Güleç
- Eser Yazılış Tarihi:H. 1174/1761
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Diğer
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:28/12/2021
‘İRFÂNİYE
şiirlerHakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı (d. 1115/1703 - ö. 1194/1780)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Tam adı Mecmûatü’l-vahdâniyye fî ma‘rifeti’n-nefsi’r-rabbâniyye olan eser. Müellifi bu eseri kısaca İrfâniyye diye adlandırmıştır. Bu sebeple bazı kaynaklarda eserin iki farklı eser olarak kaydedildiği görülmektedir. İbrahim Hakkı’nın beş ana kitap olarak bahsettiği eserlerinin üçüncüsüdür. Eserin İbrahim Hakkı’nın oğullarından birine ithaf edildiği sanılmaktadır (Çağrıcı 2000). Eser, 1174/1761 tarihinde derlenmiştir. Yusuf Nesim tarafından 1190/1776 tarihinde ve İbrahim Hakkı yaşarken istinsah edilmiştir (Çelebioğlu 1988: 31).
Eser 495 sayfadır. Birinci bölüm 220. Sayfaya kadar Arapça, ikinci bölüm 420. Sayfaya kadar Farsça geriye kalan bölüm ise Türkçedir (Çelebioğlu 1988: 31).Eser Türkçe, Arapça ve Farsça olarak yazılmıştır. Eserin dört yazma nüshası bilinmektedir. Eser genel olarak hadis olarak rivayet edilen “Men arefe nefsehu fakat arefe Rabbe” (Nefsini bilen Rabbini bilir) sözünü açıklamak için yazılmıştır. 166 varaklık bir nüshasına göre, eserin Arapça olan ilk bölümünde ilgili ayet ve hadislerin dışında Hz.Ali'den, Gazzalî'den, Kemâl Paşazade'den, Ömer Akşemseddin'den, Molla Câmî vs.den seçmeler mevcuttur. Farsça olan ikinci bölümde ise (yk. 74 a . 1 34a) temel olarak yine aynı konuya değinilmiş Molla Câmî, Feridüddîn-i Attar, Habîb-i Acemî vs.den nakiller yer almıştır. Türkçe olan üçüncü bölüm (yk. 134b . 166a) yine aynı konuyla ilgilidir. "Men arefe .. . .. ye dair Gazzalî 'nin Kimya-yı Saadet 'inden, Bâbâ-yı Âlem'in Vesâyâ•yı Hazret'inden naklen tercümelere yer verilmiştir. Eser, tarih manzumesi ile sona ermektedir (Çelebioğlu 1988: 31-32).
İbrahim Hakkı bu eseriyle alakalı aşağıdaki beyitleri söylemektedir: Ömrümün hâsılı rûhum gibidir işbu kitap Korkum odur ben ölem câhil hayvan'a düşe İzzetin hakkı için sakla bunu sen yâ Rab Hayır ile sâhibin yâd eden ihvâna düşe İbrahim Hakkı elli dokuz değerli eserden seçilerek derlediği bu eserinin sonunda şu öğütleri' verir: "Hiç kimseyi ayıplama, herkese şefkatle bak, hiç kimseden bir şey isteme ve emretme, dış güzellikleri bırakarak güzel ahlakla iç güzelliğe gir" (Altıntaş 1981: 37). Bu eser ile ilgili Hayranî Altıntaş’ın Maarifetname’de Tasavvuf ve Amil Çelebioğlu’nun Erzurumlu İbrahim Hakkı kitaplarında daha ayrıntılı bilgiler yer almaktadır. Ayrıca İslam ansiklopedisi İsmail Hakkı Erzurûmî maddesinde de eserle ilgili bilgilere değinilmiştir.
Şairin biyografisi için bk. “Erzurumlu İbrahim Hakkı”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakki-erzurumlu-ibrahim-hakki
Eserden Örnekler
Kaynakça
Altıntaş, Hayranî (1981). Marifetname'de Tasavvuf, İstanbul.
Çağrıcı, Mustafa. "İbrahim Hakkı Erzurûmî", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/ibrahim-hakki-erzurumi (01.12.2021).
Çelebioğlu, Amil (1988). Erzurumlu İbrahim Hakkı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (İLÂHİ-NÂME) | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. abdulkadir erkal |
Görüntüle | ||
2 | MA‘RİFETNÂME | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu |
Görüntüle | ||
3 | İNSÂNİYE | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Diğer Emine Güleç |
Görüntüle | ||
4 | MECMÛ‘ATU’L-ME‘ÂNÎ | Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı | Doç. Dr. FİDAN ÇERİKAN |
Görüntüle | ||
5 | KURRETÜ'L-UYÛN | Ra'ûfî, Şeyh Seyyid Ra'ûfî Ahmed Efendi | Öğretmen mehmet cemal öztürk |
Görüntüle | ||
6 | VÂRİDÂT (AZÎZ) | Azîz, Azîz Ali Efendi | Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (İBRÂHİM HÂS) | İbrâhim Hâs | Doç. Dr. Hasan Gültekin |
Görüntüle | ||
8 | ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İBRÂHİM HÂS) | İbrâhim Hâs | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (KAYGULU HALİL EFENDİ) | Kaygulu Halil Efendi | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
10 | HÂDİ’L-UŞŞÂK (KAYGULU HALÎL EFENDİ) | Kaygulu Halil Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
11 | TEFSİR-İ BA’Z-I SÜVER-İ KUR’ANİYYE | Abdülhay Celvetî | Doç. Dr. Şükrü Maden |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (PERTEVÎ) | Pertevî, Çorlulu | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
13 | MUHTASARU’L-HAKKI’S-SARÎH VE'L-KEŞFI'S-SAHÎH | Pertevî, Çorlulu | Prof. Dr. Selami Şimşek |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (Fahrî, Ahmed) | Fahrî, Ahmed | Doç. Dr. Mehmet Ünal |
Görüntüle |