İntibah ya da diğer adıyla Sergüzeşt-i Ali Bey, Namık Kemal’in Kıbrıs/Magosa’daki sürgün döneminde kaleme aldığı “ilk edebi roman” olma özelliği taşıyan eseri. Roman, ilk defa 1876 yılında Vakit gazetesinde tefrika edilmiştir. Orhan Okay, İntibah’ın ilk iki basımının 1876 diğer ikisinin ise ona yakın yıllarda olmak üzere dört defa basıldığını ifade eder. 1944 yılında yeni harflerle ilk defa Mustafa Nihat Özön’ün esere ilave edilen ön sözüyle basılır.

Romanın olay örgüsü genel hatlarıyla şu şekildedir: Ali Bey, Çamlıca yakınlarında bulunan bir konakta ailesiyle birlikte yaşayan iyi bir eğitim almış, zengin bir ailenin çocuğudur. Ancak Ali Bey’in 20 yaşında babasını kaybetmesi hayatındaki en büyük trajedi ve yıkım olur. Melankolik bir tavra bürünür, babasının kendisine inşa etmiş olduğu kitaplar ve onların çevrelediği dünya artık kendisine yetmemeye başlar. Gündelik hayatı ve kaleme gidip gelmesi de kendisini değiştirmez. Validesi de oğlundaki bu değişime yakından tanık olur. Oğlunun biraz olsun düzelmesi için kendisine evlerinin yakınındaki Çamlıca tepesinde gezintilere çıkmasını salık verir. Ali Bey, başlarda bu gezintilere gönülsüzce katılsa da zaman içinde hayatındaki vazgeçilmez unsurlardan birisi haline gelir. Ali Bey’in Çamlıca’daki gezintileri kalem arkadaşlarının da dikkatini çeker. Bir gün kendileri için burada bir ziyafet tertip etmesini isterler. Ali Bey, Salı gününü uygun görür. Ancak arkadaşları Cuma günü burasının çok daha güzel ve hareketli olduğundan bahisle ziyafet tertibini bu günde yapmasını tavsiye ederler. Buluşma gününde arkadaşlarının bazı bayanlarla belli işaretleşmelerle irtibat kurmaları üzerine onlardan öğrendiği şekilde kendisi de oradan geçen bir arabayla işaretleşir. Karşı taraftan da cevap verilmesi üzerine arkadaşlarından mevcut durumun ne anlama geldiği konusunda bilgi alır. Bunun kendisiyle görüşmek istendiği manasına geldiğini anlayınca ertesi gün erkenden soluğu Çamlıca’da alır. Amacı yeniden aynı arabayı bulabilmektir. Ancak o gün aynı arabayı göremez. Akşam eve geç döner. Validesinin soruları ve endişesi üzerine de ilk yalanını söyleyerek kalemdeki işlerin yoğunluğundan dem vurur. Bir gün sonra sabah erkenden Çamlıca’ya gider ve tesadüf eseri aynı yerde arabaya rastlar, arabanın peşine takılır. Açık bir yere gelince arabadan inen bir bayan yanına gelir. Bu kişi Mehpeyker adında bir aşüftedir. Erkekleri tamamen güzelliği ve cazibesiyle kendisine hayran bırakan ve ağına düşürdüklerini maddi ve manevi yönden sömüren feleğin çemberinden geçmiş bir kişidir. Ali Bey’i görür görmez onun saf, temiz bir aileden geldiğini anlar. Kendisini dürüst, namuslu, eline erkek eli değmemiş, çekingen bir kız gibi ona lanse eder, ondan ilk gördüğü andan itibaren hoşlandığını belirtir. Ali Bey, Mehpeyker’i ilk gördüğü andan itibaren vurulur. Bu beraberliği evliliğe dönüştürmek adına ilk andan itibaren hamleler yapsa da Mehpeyker’in amacı onunla gönül eğlendirmekten ibarettir. Bu doğrultuda içinde bulunduğu koşullar altında evlenmesinin mümkün olmadığını ancak kendisiyle sık sık görüşebileceğini beyan eder. Aslında böyle bir evlenme teşebbüsünün kendisinin kirli geçmişini ortaya çıkaracağını bildiğinden böyle bir karar almıştır. Böylece Ali Bey’le Mehpeyker buluşmaya başlarlar. Ali Bey yaşadığı deneyimleri kalemden bir arkadaşıyla Atıf Bey’le paylaşır. Atıf Bey, bir münasebetle dayısı Mesut aracılığıyla tahkikat yaptırır. Mehpeyker’in gerçek yüzünü öğrenir. Durumu Atıf Bey’le paylaştığı gibi Ali Bey’i de uyarır. Ali Bey, gerek Atıf Bey gerekse dayısının uyarıları sonucunda Mehpeyker’le olan ilişkisini sonlandırma isteği duyar. Bu doğrultuda her zamanki buluşma yerinde Mehpeyker, Mesut Bey’in kendisi hakkındaki bilgileri karşı tarafa aktardığını bildiğinden kurban rolüne soyunur ve acıklı bir hayat hikâyesi uydurur. Ali Bey ayrılma arifesinden yeniden bağlanma noktasına geçer. Atıf Bey durumu Ali Bey’in annesine iletir. Validesine dayısıyla da konuşmasını salık verir. Mesut Bey, validesine verdiği tavsiyede oğlunun bir kara sevdaya tutulduğunu bu sevdadan vazgeçmesini sağlamak için yapılacak en iyi şeyin güzel, cazibeli bir cariye almak olduğunu söyler. Validesi de bu doğrultuda yaptığı araştırmalar sonucunda Dilaşupta karar kılar. Ali Bey başlangıçta çok fazla Dilaşup’a meyl etmese de bir gün Mehpeyker’in kendisinden üç gün buraya gelmemesini istemesi üzerine şüphelenip evine gider. Evinde bir gece beklemesine rağmen gelmemesi kafasındaki soru işaretlerini artırır. Mehpeyker ise kendisine finansal destek sağlayan bir diğer aşığı Abdullah Bey’den kendisini bir müddet rahatsız etmemesi için anlaşma yapmak amacıyla gitmiştir. Geri döndüğünde Ali Bey’le tartışırlar ve Ali Bey kafasında bu işi bitirme kararı alır. Evine döner, annesinin kendisi için uygun gördüğü ve evlenmesini istediği Dilaşup’la ilgilenmeye başlar. Mehpeyker, bir müddet Ali Bey’i bekler. Ancak gelmemesi üzerine ve eve yeni bir cariye alındığını öğrenmesinin ardından Abdullah Bey’e danışarak Ali Bey’in gözünde Dilaşup’u kötü birisi olarak göstermek için bir tezgâh kurar. Hamamda yıkanırken benlerini görürler. Ali Bey’in gezintiye çıktığı bir zamanda Abdullah Bey yanındaki kişilerle bilinçli bir şekilde Dilaşup’tan alelade bir aşüfte gibi bahsettirir. Ali Bey duydukları karşısında büyük bir hışımla eve gider. Sinir krizi geçirir. Dilaşup’u döver ve evden atılmasını ister. Annesi çaresizce durumu kabullenmek zorunda kalır. Mehpeyker, önceden yapmış olduğu plan doğrultusunda Dilaşup’u satın alır ve kendisi gibi birisi olmasına çalışır. Ancak Dilaşup şiddetle mukabele eder. Ali Bey ise kendisini içki, kumar ve kadına verir. Her şeyini kaybeder annesi üzüntüden hastalanır ve kısa süre sonra ölür. Mehpeyker’in de bulunduğu bir işret meclisinde ona en ufak bir itibarda dahi bulunmadığı gibi aşağılar. Mehpeyker mevcut durumun ümitsizliği içinde aşığı Abdullah Efendi’ye danışır ve onun da önerisiyle Ali Bey’in ortadan kaldırılmasının en uygun seçenek olduğunda karar kılınır. Ali Bey, bir gece Üsküdar’da bir bağa eğlentiye çağrılır. Mehpeyker intikamını almak için Dilaşup’u da yanında götürür. Dilaşup, kendisini bıraktıkları bir odadan Mehpeyker’le Ali Bey’i öldürecek kişinin aralarındaki konuşmaları işitir. Hiçbir şeyden habersiz Ali Bey’i bularak kendisini öldürmek istediklerinden bahseder. Ali Bey işin ciddiyetini kavradıktan sonra bir fırsat bularak evden çıkar ve karakola giderek durumu anlatır. Dilaşup beyin bıraktığı paltosunu giyerek onun bulunduğu odada kalır. Ali Bey’i öldürmek için gelen kişi onun yerine Dilaşup’u kalbinden bıçaklar. Dilaşup ölmeden önce Ali Bey ve beraberindekiler gelir. Ali Bey, Dilaşup’un kendisine olan sevgisini ve bu uğurda canını bile çekinmeden verebileceği gerçeğini anlar. Mehpeyker Ali Bey’in geldiğini sesinden duyarak saklandığı gizli bölmeden çıkar. Gerçekleri açıklar. Ali Bey Dilaşup’u öldüren bıçağı kaptığı gibi Mehpeyker’in beynine saplar. Ali Bey böylece katil olur, yakalanıp hapse atılır. Mesut Efendi, Dilaşup’un Ali Bey’in annesi Fatma Hanım’ın yanına gömülmesini sağlar. Abdullah Efendi’ye inme iner. Ali Bey ise altı ay sonra vefat eder.

Ahmet Hamdi Tanpınar, Namık Kemal’in İntibah adlı eseri hakkında “ahlaki bir tez ve tenkit romanı” olarak addeder. Ömer Faruk Akün, romanın Namık Kemal’in diğer aile ve ahlak meselelerinin yer aldığı makalelerindeki görüşlerini yansıttığını belirtir. Ayrıca şahısların psikolojik tahlillerine yer veren ilk eser olarak görür. Mehmet Kaplan’a göre, İntibah romanı realite ve ruh hadiselerini tasvir ediş bakımından eski hikâyelerimizden tamamen ayrı bir yapıya sahip olup yeni edebiyatımızı kuran bir eserdir. Ayrıca Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası ile Sami paşazadenin Sergüzeşt romanlarının da İntibah’ın tesiri altında yazıldığını belirtir. Orhan Okay, İntibah romanını “eski hikâye geleneğimizle Avrupai tarz roman arasındaki ilk edebi metin” olarak görür. Önder Göçkün ise İntibah’ın gerek muhtevası gerekse Avrupai teknik özellikleri ile Türk romanının önde gelen eserlerinden birisi olarak addeder.

Yazarın biyografisi hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. "Namık Kemal". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/namik-kemal