Hz. Muhammed’in anne ve babasının ahiretteki durumuna dair görüşlerin yer aldığı eser. Hz. Peygamber’in ebeveyni İslâmiyet’ten önce vefat ettiği için ulemâ onların ahiretteki durumunu tartışmış, onların cennete mi yoksa cehenneme mi gideceğine dair birtakım görüşler ileri sürmüştür. Hatib-zâde Kâsımî bu konudaki görüşlerini ifade ettiği ve ulemâdan çeşitli isimlerin fikirlerini derlediği eserinin Süleymaniye Kütüphanesi (Çelebi Abdullah Efendi No. 405/4, vr. 79b-109b) ve Beyazıt Kütüphanesi (Veliyyüddin Efendi No. 484, vr. 1b-52b) olmak üzere 2 nüshası tespit edilmiştir. Eser, Kanunî Sultan Süleyman’a sunulmuştur. Hatib-zâde Kâsımî, Hz. Muhammed’in anne ve babasının kurtuluşa erdiğini ve mümin olduğunu belirtmektedir. O böyle bir eser telif ederek Hz. Peygamber’in şefaatine nail olmayı murat etmektedir.

Eser mukaddime, 2 fasıl ve hatimeden oluşmaktadır. Mukaddime’de Hz. Muhammed’e saygı göstermenin ve hürmet etmenin her Müslüman için bir zorunluluk olduğu belirtilmiş, Hz. Peygamber’in Hz. Âdem’e kadar olan soyu zikredilmiş ve Nûr-ı Muhammedî konusuna yer verilmiştir. Birinci fasıl Kuran-ı Kerim’den ayetler, Hz. Peygamberden nakledilen rivayetler ve daha sonraki kuşaktan aktarılan görüşler ve kıssalarla desteklenmiştir. Peygamberimizin soyunun Adnanoğulları’na dayandığı ve bu soyun temiz bir soydan gelmekte olup kötülüklerden uzak olduğu ve seçkinliği vurgulanmış; faziletleri sıralanmıştır. Ayrıca Peygamberimizin anne ve babasının Hanîf olduğuna dair görüşlere de yer verilmiştir. İkinci fasıl konuyla ilgili zihinlerdeki şüpheleri gidermek ve müminleri mutmain etmek için ayetler, hadisler, âlimlerin konu hakkındaki görüşleri ve çeşitli rivayetler ile desteklenmiştir. Hz. Muhammed’in soyunun Allah’ın bir ve tek olduğuna inandığı ifade edilmiş, anne ve babasının diriltilip iman ettiği üzerinde durulmuştur. Hz. Muhammed’e ailesi için tövbe istiğfarda bulunduğuna izin verilmediğine dair rivayetler eleştirilmiştir. Son kısımda ise Ehlibeyt’in faziletleri “Ben kimin Mevla’sı isem Ali de onun Mevla’sıdır.” (Kâsımî: vr. 105b) hadisi başta olmak üzere pek çok âyet ve hadislerle açıklanmış ve Ehlibeyt’in menkıbelerine yer verilmiştir.

Müellifin biyografisi için bk. “Kâsımî, Hatib-zâde Muhyiddin Mehmed Efendi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhyiddin-hatibzade-muhyiddin-mehmed