İLHÂKÂT ALE’T-TECELLİYÂT
tasavvufî risâle
Afvî, Yakub (d. 1089/1678 - ö. 1149/1736-37)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Azîz Mahmûd Hüdâyî’nin (v. 1658) Tecelliyât isimli eserinin mukaddimesine Yâkub Afvî’nin yaptığı ilâvelerden müteşekkil olduğu söylenen eserdir. Bursalı Tâhir Efendi Afvî’nin İlhâkāt ale’t-Tecelliyât isimli eserinin Hüdâyî Âsitânesi kütüphanesinde olduğunu belirtmiştir. Günümüzde Hacı Selimağa Kütüphanesine intikal eden kütüphanenin katalog kayıtlarında bu eser görünmemektedir. Yapılan araştırmalar neticesinde farklı bir kütüphanede de esere rastlanmamıştır. Bu sebeple eserin muhtevâsı hakkında söylenebilecekler tahminden öteye gitmeyecektir. Tecelliyât Hüdâyî’nin ya kaza hâlinde veya uyanıkken mazhar olduğu tecellîleri, mübeşşire, müşâhede, keşif türünden mânevî tecrübelerini içermektedir.

İ. Hakkı Bursevî (ö. 1725), Hüdâyî’nin Arapça olarak yazdığı bu eseri vefatına kadar sakladığını ve vefatından sonra mürîdlerinin Tecelliyât’ı çoğalttığını söylemektedir. Söz konusu eser celvetî Hasan Rızâî Aksarâyî tarafından manzûm olarak ve Abdülganî en-Nablusî tarafından da mensûr şerh edilmiştir. Afvî de Tecelliyât’ın doğru anlaşılabilmesine yardımcı, ilgili tasavvufî kavram ve konuları derleyerek eserin girişine ilâve etmiş olabilir. Çünkü Afvî’nin bâzı eserlerinde sûfîlerin hâllerini tasavvuf ehli olmayanlara karşı, savunmacı-ilmî bir üslup hâkimdir.

Hüdâyî’den sonra Fenâyî Cennet Mehmed Efendi (ö. 1664), Mustafa Devâti (ö. 1679), Hakkı Bursevî gibi celvetî şeyhleri tecellîlerini kaleme almışlardır. Bu geleneğe uyarak Afvî’nin kendi tecellîlerini telîf ederek, Hüdâyî’nin eserinin girişine dâhil etmesi de muhtemeldir. Esere ulaşılamadığı için muhtevâsı hakkında kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Tecelliyât’a İlâveler anlamına gelen eserin adından hareketle, sadece ilâvelerin konusu hakkında fikir yürütülebilir.

Müellifin biyografisi için bk. “Afvî, Yakub”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/afvi-yakub

Eserden Örnekler



Kaynakça


Bursalı Mehmed Tâhir (1333). Osmanlı Müellifleri. c. I. İstanbul: Matbaa-i Âmire.

İsmâil Paşa, Bağdatlı (1955). Hediyyetü'l-ârifîn esmai’l-müellifîn ve âsârü’l-musannafîn. C. II. (çev. Kilisli Rifat Bilge, tsh. İbnü’l-Emin Mahmûd Kemal İnal, Avni Aktuç). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.

Mekki, Huda Ezeldin Siraj (2019). Aziz Mahmud Hüdâî’nin Tecelliyât Adlı Eseri Üzerine Nablusî’nin Şerhi (Tahkik ve Değerlendirme). Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.

Tosun, Necdet (2005). “Azîz Mahmud Hüdâyî’nin Tecelliyât İsimli Eseri ve Tasavvufta Rûhî Tecrübelerin Aktarılması Geleneği”. Üsküdar Sempozyumu III: Azîz Mahmud Hüdâyî Uluslararası Sempozyum Bildirileri, c. I: 223-230.

Yılmaz, H. Kâmil (1982). Azîz Mahmûd Hüdâyî ve Celvetiyye Tarîkatı. İstanbul: Erkam Yay.

Atıf Bilgileri


Çakır Çağlı, Adalet. "İLHÂKÂT ALE’T-TECELLİYÂT". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/ilhakat-ale-t-tecelliyat. [Erişim Tarihi: 28 Aralık 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MESÂBÎH ŞERHİ MEFÂTİH Afvî, Yakub Araş. Gör. Derya Ulutaş Çokgüngör
Görüntüle
2 EL-VESÎLETÜ’L-UZMÂ Lİ-HAZRETİ’N-NEBİYYÜ’L-MÜCTEBÂ NETİCETÜ’T-TEFÂSÎR Afvî, Yakub Dr. Öğr. Üyesi Adalet Çakır Çağlı
Görüntüle
3 LEM’A-İ NÛRÂNİYYE FÎ ŞERHİ KELİMÂTİ HÜDÂİYYE Afvî, Yakub Dr. Öğr. Üyesi Adalet Çakır Çağlı
Görüntüle
4 HÜLÂSATÜ’L-BEYÂN FÎ MEZHEBİ’N-NU’MÂN Afvî, Yakub Dr. Öğr. Üyesi Adalet Çakır Çağlı
Görüntüle
5 KENZÜ’L-VÂ’İZÎN Afvî, Yakub Dr. Öğr. Üyesi Adalet Çakır Çağlı
Görüntüle
6 HEDİYYETÜ’L-VU'AZ Afvî, Yakub Dr. Öğr. Üyesi Adalet Çakır Çağlı
Görüntüle
7 HEDİYYETÜ’S-SÂLİKİN Afvî, Yakub Doç. Dr. Mehmet Ünal
Görüntüle
8 KURRETÜ'L-UYÛN Ra'ûfî, Şeyh Seyyid Ra'ûfî Ahmed Efendi Öğretmen mehmet cemal öztürk
Görüntüle
9 VÂRİDÂT (AZÎZ) Azîz, Azîz Ali Efendi Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar
Görüntüle
10 DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (İBRÂHİM HÂS) İbrâhim Hâs Doç. Dr. Hasan Gültekin
Görüntüle
11 ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İBRÂHİM HÂS) İbrâhim Hâs Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
12 DÎVÂN (KAYGULU HALİL EFENDİ) Kaygulu Halil Efendi Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
13 HÂDİ’L-UŞŞÂK (KAYGULU HALÎL EFENDİ) Kaygulu Halil Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
14 TEFSİR-İ BA’Z-I SÜVER-İ KUR’ANİYYE Abdülhay Celvetî Doç. Dr. Şükrü Maden
Görüntüle
15 DÎVÂN (İLÂHİ-NÂME) Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
16 MA‘RİFETNÂME Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu
Görüntüle
17 ‘İRFÂNİYE Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Diğer Emine Güleç
Görüntüle