Hüseyin Rahmi’nin yoksulluğuna rağmen namusunu korumayı başaran bir kadını konu edilen romanı. İffet, Namık Kemal’in üslûbunu taklit etmesiyle tanınan Vecihî’nin eserlerine benzetilir ve bir iddia üzerine kaleme alınır. Yazar, eserin ilk yayımının üzerinden otuz yıl sonra yazdığı “Mukaddime”sinde “hakîkiyyûn mesleğine” yani realizme temas eder. Yazar, İffet’te kendisini romanın kahramanlarından biri olarak gösterir.

Baş kahraman İffet’in hayat macerası etrafında dönen eser, fakir ve kimsesiz insanların düşebilecekleri kötü durumları objektif tasvirlerle sergileyen ve halkın yardımlaşma duygusunun iyice zayıfladığı iddiasını realist tavırlarla ortaya koyan tezli bir romandır. Dört bölüm ve “hâtime”den oluşan romana dördüncü bölümün ikinci yarısından itibaren Lâtif’in anlattıklarına bizzat İffet tarafından yazılmış hâtıralar ve annesinin beyanları da eklenir. Böylece eserde sondan başa ve sonuçtan sebebe doğru giden bir anlatım tekniği dikkat çeker.

Romanda İffet dul annesi ve kardeşi Sabri’yle Topkapı yakınlarındaki bir mahallede yaşar. İffet eğitimli, Fransızcaya hâkim, Arapçayı ve Farsçayı da bilen kültürlü ve ahlâklı bir genç kadındır. İffet’in nişanlısı Lâtif teyzesinin oğludur. Bir kahraman olarak görünen yazar ise aileyi doktor arkadaşı “N” Bey aracılığıyla tanır. Doktor geçici bir vazifeyle Anadolu’ya gönderilir, dönüşte İffet ve ailesinin kirayı ödeyemedikleri için evden atıldıklarını öğrenir. Yazar ve arkadaşı İstanbul’da Lâtif’le perişan bir vaziyetteyken karşılaşır ve Lâtif onları İffet’in mezarına götürür. Yazar İffet’in neler yaşadığını onun hâtıra defterinden okur. İffet, Fettan Râziye tarafından kötü yola çekilmeye çalışılmıştır. Nefsiyle mücadele eden, Nermi Bey adlı bir adama gitmeye karar veren İffet, pişman olur ve ona gitmekten vazgeçer. Gerçeklerin farkına varan İffet, Fettan Râziye’den kurtulur ve onu tövbe etmeye davet eder. Fettan Râziye pişman olup tövbe etse de İffet içinde bulunduğu durumdan kaçtığı sırada hastalanır ve daha sonra da ölür. Romanın sonunda İffet’in, annesinin ve nişanlısı Lâtif’in mezarları yan yana tasvir edilir.

İnsanlar arasındaki yardımlaşma ve birbirine ilgi gösterme gibi erdemlerin azaldığını kanıtlamak isteyen tezli romanda gözlemlerden yola çıkılarak bir ailenin trajedisi anlatılır.

İffet, önce İkdam’da 1896'da tefrika edilmiş, ardından 1897'de İkdam Matbaası’nda basılmıştır.

Hüseyin Rahmi’nin biyografisi için bk. "Hüseyin Rahmi Gürpınar". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gurpinar-huseyin-rahmi