- Yazar Biyografisi (TEİS)
Mehmet Şevket Bi̇n Beki̇r Nâci̇ - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Hanife Özer
- Eser Yazılış Tarihi:1311/1894
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tiyatro
- Yayın Tarihi:05/04/2022
İDDİANIN SONU CİNÂYET (MEHMET ŞEVKET BİN BEKİR NÂCİ)
tiyatroMehmet Şevket Bi̇n Beki̇r Nâci̇ (d. ? - ö. ?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Mehmet Şevket Bin Bekir Naci’nin yazmış olduğu dört perdelik tiyatro. 1894 yılında İstanbul’da basılmıştır. Eserin kapağında “ibretamiz oyun” ibaresi bulunur. Bu ibare, yazarın, okuyucunun eserden ders çıkarmasını beklediğini düşündürür. Kitabın başında bir mukaddime yer almaktadır. Söz konusu mukaddimede padişaha yönelik kısa bir övgüden sonra yazar, eserini bu dünyada bir iz bırakmak niyetiyle kaleme aldığını, bunun ilk eseri olduğunu ve kusurlarının bağışlanması dileğini belirtir.
Oyun bir kunduracı dükkânının duvarındaki levhada yazan "erkeklerin fendi kadınları yendi” sözü üzerine Mösyö Nikolaki ve eşi Madam Marika’nın iddiaya girmesiyle başlar. Marika, kunduracıya yakınlık göstererek onu yemeğe davet eder. Nikolaki’ye de onu kardeşi olarak tanıtır. Böylece iki erkeği kandırarak iddiayı kazanmayı planlar. Ancak amacına ulaşamaz; kunduracı, Mösyö Nikolaki’yi öldürür. Bunun intikamını almak için yeni bir oyuna başvurur ve kunduracıyı bir pusula ile evine davet ederek mücevher çekmecesini ona verir. Hemen ardından da katil ve hırsız olarak onu ihbar eder. Fakat olaylardaki rolü anlaşılınca pişmanlık duyar ve kendinin öldürür.
İddianın Sonu Cinayet, telif bir eser olması ve Türkçe kaleme alınasına rağmen oyun kişilerinin adları ve birbirlerine hitapları Türkçe değildir. Yazarın bu tercihinde, bir planın parçası dahi olsa, Müslüman bir kadına eşi dışında bir erkekle yakınlık kurmayı uygun görmemesinin rolü olduğunu düşünmek mümkündür.
Eserden Örnekler
Marika: Aman komiser efendi, imdat! Adalet… Mahvoldum (diyerek yere kapanır).
Komiser: Acayip! Bu kim? Müteveffa Nikolaki’nin familyasına benziyor. (Marika’yı yerden kaldırıp) Madam, ne istiyorsunuz, çabuk söyleyiniz.
Marika: Ah Mösyö… cani geldi. (…) Sevgili kocamı katleden cani… Bugün, bu sabah… Ah, fena oluyorum… Yine hanemize gelmiş, sandık odasından mücevher çekmecesini sirkat edip bahçe duvarından firar eyledi. Aman, imdat… Adalet… Takip edip derdest ediniz!
Komiser: O… Madam. Sen ne kadar meraklıymışsın! Bizim elimizden kuş uçamaz. Şimdi derdest ederiz, haydi sen git rahatına bak!
Marika: Ah Mösyö, minnettarınızım (deyip gider).
…
Komiser: (Yalnız, kendi kendine) Hay hain cani, takip olunmaktan korkmayıp bu akşam da sirkate gelmiş. Eğer pençemize geçerse artık kurtulamaz. Doğrudan doğruya mahpushaneye göndereceğim (Mehmet Şevket Bin Bekir Naci, 1894: 44-47).
Kaynakça
And, Metin (1983). Türk Tiyatrosunun Evreleri, Tanzimat ve İstibdat Tiyatrosu (1839-1908). Ankara: Turhan Kitabevi.
Mehmet Şevket Bin Bekir Naci (1894). İddianın Sonu Cinâyet. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KÜRT DÜĞÜNÜ (ABDÜLAHAD NÛRÎ) | Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî | Doç. Dr. Dilek Herkmen |
Görüntüle | ||
2 | ÖLEN KIZIM (ABDÜLAHAD NÛRÎ) | Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî | Araş. Gör. Hatice YILDIZ |
Görüntüle | ||
3 | MEV’İZE-İ HASENE (ABDÜLAHAD NÛRÎ) | Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
4 | TEMBELLİK YÂHUD GAYRETE TEŞVİK (ABDÜLAHAD NÛRÎ) | Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
5 | MİLLÎ DESTANLAR (ABDÜLAHAD NÛRÎ) | Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
6 | MAHİYET-İ AŞK (ALİ NECİB PAŞAZÂDE AHMET HAMDİ) | Ali̇ Neci̇b Paşazâde Ahmet Hamdi̇ | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
7 | ÂSİ BEHÇET (SÂDIK) | Sâdık | Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
8 | HÜZN-ÂVER (AHMED FEHMİ) | Ahmed Fehmi (d? - ö?) | Dr. Öğr. Üyesi Hanife Özer |
Görüntüle | ||
9 | AYDA (MEHMED YUSUF) | Mehmed Yusuf | Diğer Nursel KAVAK |
Görüntüle | ||
10 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
11 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
12 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
13 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
14 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
15 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
16 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
17 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
18 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |