İDDİANIN SONU CİNÂYET (MEHMET ŞEVKET BİN BEKİR NÂCİ)
tiyatro
Mehmet Şevket Bi̇n Beki̇r Nâci̇ (d. ? - ö. ?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mehmet Şevket Bin Bekir Naci’nin yazmış olduğu dört perdelik tiyatro. 1894 yılında İstanbul’da basılmıştır. Eserin kapağında “ibretamiz oyun” ibaresi bulunur. Bu ibare, yazarın, okuyucunun eserden ders çıkarmasını beklediğini düşündürür. Kitabın başında bir mukaddime yer almaktadır. Söz konusu mukaddimede padişaha yönelik kısa bir övgüden sonra yazar, eserini bu dünyada bir iz bırakmak niyetiyle kaleme aldığını, bunun ilk eseri olduğunu ve kusurlarının bağışlanması dileğini belirtir.

Oyun bir kunduracı dükkânının duvarındaki levhada yazan "erkeklerin fendi kadınları yendi” sözü üzerine Mösyö Nikolaki ve eşi Madam Marika’nın iddiaya girmesiyle başlar. Marika, kunduracıya yakınlık göstererek onu yemeğe davet eder. Nikolaki’ye de onu kardeşi olarak tanıtır. Böylece iki erkeği kandırarak iddiayı kazanmayı planlar. Ancak amacına ulaşamaz; kunduracı, Mösyö Nikolaki’yi öldürür. Bunun intikamını almak için yeni bir oyuna başvurur ve kunduracıyı bir pusula ile evine davet ederek mücevher çekmecesini ona verir. Hemen ardından da katil ve hırsız olarak onu ihbar eder. Fakat olaylardaki rolü anlaşılınca pişmanlık duyar ve kendinin öldürür.

İddianın Sonu Cinayet, telif bir eser olması ve Türkçe kaleme alınasına rağmen oyun kişilerinin adları ve birbirlerine hitapları Türkçe değildir. Yazarın bu tercihinde, bir planın parçası dahi olsa, Müslüman bir kadına eşi dışında bir erkekle yakınlık kurmayı uygun görmemesinin rolü olduğunu düşünmek mümkündür.

Eserden Örnekler


Marika: Aman komiser efendi, imdat! Adalet… Mahvoldum (diyerek yere kapanır).

Komiser: Acayip! Bu kim? Müteveffa Nikolaki’nin familyasına benziyor. (Marika’yı yerden kaldırıp) Madam, ne istiyorsunuz, çabuk söyleyiniz.

Marika: Ah Mösyö… cani geldi. (…) Sevgili kocamı katleden cani… Bugün, bu sabah… Ah, fena oluyorum… Yine hanemize gelmiş, sandık odasından mücevher çekmecesini sirkat edip bahçe duvarından firar eyledi. Aman, imdat… Adalet… Takip edip derdest ediniz!

Komiser: O… Madam. Sen ne kadar meraklıymışsın! Bizim elimizden kuş uçamaz. Şimdi derdest ederiz, haydi sen git rahatına bak!

Marika: Ah Mösyö, minnettarınızım (deyip gider).

Komiser: (Yalnız, kendi kendine) Hay hain cani, takip olunmaktan korkmayıp bu akşam da sirkate gelmiş. Eğer pençemize geçerse artık kurtulamaz. Doğrudan doğruya mahpushaneye göndereceğim (Mehmet Şevket Bin Bekir Naci, 1894: 44-47).

Kaynakça


And, Metin (1983). Türk Tiyatrosunun Evreleri, Tanzimat ve İstibdat Tiyatrosu (1839-1908). Ankara: Turhan Kitabevi.

Mehmet Şevket Bin Bekir Naci (1894). İddianın Sonu Cinâyet. İstanbul: Mahmud Bey Matbaası.

Atıf Bilgileri


Özer, Hanife. "İDDİANIN SONU CİNÂYET (MEHMET ŞEVKET BİN BEKİR NÂCİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/iddianin-sonu-cinayet-mehmet-sevket-bin-bekir-naci-tees-1619. [Erişim Tarihi: 25 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 KÜRT DÜĞÜNÜ (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Doç. Dr. Dilek Herkmen
Görüntüle
2 ÖLEN KIZIM (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Araş. Gör. Hatice YILDIZ
Görüntüle
3 MEV’İZE-İ HASENE (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
4 TEMBELLİK YÂHUD GAYRETE TEŞVİK (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
5 MİLLÎ DESTANLAR (ABDÜLAHAD NÛRÎ) Nâib Hasan Râcî Efendizâde Abdülahad Nûrî Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
6 MAHİYET-İ AŞK (ALİ NECİB PAŞAZÂDE AHMET HAMDİ) Ali̇ Neci̇b Paşazâde Ahmet Hamdi̇ Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
7 ÂSİ BEHÇET (SÂDIK) Sâdık Öğretmen Emre Şengül
Görüntüle
8 HÜZN-ÂVER (AHMED FEHMİ) Ahmed Fehmi (d? - ö?) Dr. Öğr. Üyesi Hanife Özer
Görüntüle
9 AYDA (MEHMED YUSUF) Mehmed Yusuf Diğer Nursel KAVAK
Görüntüle
10 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
11 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
12 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
13 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
14 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
15 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
16 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
17 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
18 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle