HUZ MȂ SAFȂ (İSMÂİL SAFÂ)
şiirler
İsmail Safa (d. 1867 - ö. 24 Mart 1901)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Şair-i Mâderzâd unvanıyla anılan İsmail Safâ'nın şiirlerinden oluşan eseri. İsmail Safâ, Sünûhât adlı eserinden sonraki şiirlerini Huz Mâ Safâ adlı eserinde bir araya getirmiştir. “Pederimin Ȃsȃrı” ve “Kendi Ȃsȃrım” bölümlerinden oluşan eserin ilk kısmında Safâ, babası Mehmed Behcet Efendi’nin şiirlerine, ikinci kısımda ise kendi şiirlerine yer vermiştir. Şair, “Mukaddime” başlığı altında kendisini şiir yazmaya teşvik eden Muallim Naci Efendi’ye teşekkür eder. Edebiyat zevkini kendisinden aldığını belirttiği babası hakkında bilgi verir. Babasının Taif’te kendi dağınık çalışmalarını göstererek “Oğlum! Şunları beyâza çek! Sonra ararsın!” dediğini aktarır. Bu şiirlerin kaybolmasına gönlü razı olmayan şair, babası Mehmed Behcet’in divan şiiri geleneği çerçevesinde kaleme aldığı 22 gazel, 2 kaside, 3 nazm, 1 mesnevi, 1 muhammes, 14 kıt'a-i kebire, 6 kıta, 1 beyit ve 2 mısraa yer verir. Şiirlerde genellikle âşıkane ve hikemî konular işlenmiştir.

Safâ’nın kendi şiirlerine yer verdiği ikinci kısımda kaside, gazel, mesnevi, muhammes, müseddes, kıta gibi çeşitli nazım şekilleriyle yazılmış tevhit, na't, mersiye, methiye, nazire, tazmin, tarih düşürme türünde 100 civarında manzume; beyit, mısra ve mensur parçalar bulunmaktadır. Allah’ın varlığı ve birliği, Peygamber sevgisi, tabiat sevgisi, aşk, sitem, özlem gibi pek çok konun işlendiği şiirlerde canlı ve sade bir dil, samimi bir üslup göze çarpar. Bölümün sonunda "Muallim Nâcî, Mutasarrıf Celâl Efendi, Muallim Feyzî Efendi ve İbrâhîm Hakkı Efendi" tarafından yazılmış manzum takrizler bulunmaktadır. Safâ, Muallim Nâcî’nin takrizine “Mukâbelem” başlıklı bir manzume ile cevap vermiştir.

1308/1891 yılında Âlem Matbaası (Ahmed İhsân ve Şürekâsı)nda basılan eser 253 sayfadan oluşmaktadır. “Pederimin Ȃsȃrı” bölümü 3-64. sayfalar arasında, “Kendi Ȃsȃrım” bölümü 67-250. sayfalar arasında yer almaktadır. Kitabın sonundaki ilave sayfada “Hatâ-Savâb Cedveli” bulunmaktadır. Mehmed Behcet’in şiirleri Huz Mâ Safâ’da yer almayan dört gazeli (müşterek yazılmış) de eklenerek yayımlanmıştır (Selçuk, Bayrak 2015). Huz Mâ Safâ (Mehmed Behcet’in şirleriyle birlikte) İsmail Safâ’nın bütün şiirlerini ele alan çalışma içinde yayımlanmıştır (Selçuk vd. 2019).

Şairin biyografisi için bk. “İsmail Safa, Şâir-i mâder-zâd”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ismail-safa 

Eserden Örnekler


Bulutlara

Bulutlara Hak bir letâfet eylemiş ihsân bulutlara

Bakdıkça bakmak istiyor insân bulutlara


Seyr et seherde levha-i garrâ-yı maşrıkı

Bak dürlü renk içinde nümâyân bulutlara


Hoşdur şükûfe-zâr-ı semâvî hakîkaten

Gül-zâr gıbta eylese şâyân bulutlara


Ürd-i behişt feyz-i resân eyledi hulûl

Yağdırdı inci dânesi nisân bulutlara


Gönlüm ki bir bediʿa-perest-i bahârdır

Olmaz mı nev-bahârda hayrân bulutlara


Ey mâh çâr-şeble mi mestûrsun bugün

Pinhân mı oldu neyyir-i tâbân bulutlara


Açdın nikâb-ı rûyunu senden hicâb edip

Der-hâl girdi mihr-i dırahşân bulutlara


Mağbûtdur o çehre-i tâbân güneşlere

Mahsûddur o zülf-i perîşân bulutlara


Gâhî senin hayâlini bâlâda görmesem

Bakmam bu aşk u şevk ile her an bulutlara


Meclûbdur bu rûh ile vicdân semâlara

Mensûbdur dü dîde-i giryân bulutlara   (Selçuk vd. 2019: 127-128).

Kaynakça


İsmâil Safâ (1328/1891). Huz Mâ Safâ. İstanbul: Âlem Matbaası-Ahmet İhsân ve Şürekâsı.

Karaca, Alȃattin (2001). “İsmȃil Safȃ”. İslam Ansiklopedisi. C. 23. İstanbul: TDV Yay. 121- 122.

Selçuk, Bahir, Özcan Bayrak (2015). Mehmet Behcet ve Ahmed Vefâ’nın Şiirleri. (İnceleme-Metin-Tıpkıbasım-Sözlük). Elazığ: Manas Yayınları.

Selçuk, Bahir, Özcan Bayrak, Hasan Şener, Mesut Algül (2019). İsmâil Safâ Bütün Şiirleri Sünûhât-Huz Mâ Safâ-Mağdûre-i Sevdâ-Mevlid-i Pederi Ziyâret Mensiyyât-Hissiyyât-İntâk-ı Hakk’ın Tahmîsi (Çeviriyazı-Tıpkıbasım). İstanbul: Hiperyayın.

Atıf Bilgileri


Selçuk, Bahir. "HUZ MȂ SAFȂ (İSMÂİL SAFÂ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/huz-m%C8%83-saf%C8%83-ismail-safa. [Erişim Tarihi: 17 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SÜNÛHȂT (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
2 MAĞDÛRE-İ SEVDÂ (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Öğretmen Oktay Üzel
Görüntüle
3 MEVLİD-İ PEDERİ ZİYARET (İSMAİL SAFÂ) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
4 HİSSİYȂT (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
5 İNTȂK-I HAKK’IN TAHMİSİ (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
6 MENSİYYȂT (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Bahir Selçuk
Görüntüle
7 VEHȂMETLİ SEVDALAR (İSMAİL SAFA) İsmail Safa Öğretmen Oktay Üzel
Görüntüle
8 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
9 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
10 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
11 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
12 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
13 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
14 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
15 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
16 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle