- Yazar Biyografisi (TEİS)
Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı - Madde Yazarı: Akın ZENGİN
- Eser Yazılış Tarihi:1886
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Derleme
- Türü/Formu:Hilye
- Yayın Tarihi:07/07/2022
HİLYE-İ SA'ÂDET (CEVDET PAŞA)
hilyeCevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı (d. 1238/1823 - ö. 1313/1895)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ahmed Cevdet Paşa’nın Peygamber Efendimiz’in (s.a) dış görünüşünü, vücut güzelliklerini, güzel sıfatlarını anlattığı eseri. Ahmed Cevdet Paşa Kısas-ı Enbiyâ adlı eserinde hilye-i Nebevî ile ilgili rivayetlerde nakledilen bilgilerin tamamını derleyerek güzel bir mensur hilye meydana getirmiştir. Hilye-i Saadetler bir bakıma Peygamber’in fotoğrafının yerini tutmaktadırlar. Kağıtlara yazılarak ceplerde taşınmış ve böylece her an Peygamber’le olma ihtiyacını giderilmiştir (Yardım 1978: 20). Eser; güzel ahlâk, hâl ve hareketler, tavır ve davranışlardan bahsetmesi bakımından şemâil özelliği de gösterir.
Müstakil bir eser hüviyeti göstermeyen eser Ahmed Cevdet Paşa’nın Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârîh-i Hulefâ’sının 4. cüzünde yer alan 3 buçuk sayfadan oluşan kısa bir metin olup Evsaf-ı Seniyye-i Muhammediyye başlığıyla başlar. Çoğunlukla Tirmizi’nin Kitâb'üş-Şemâil’in-Nebî eserinden yararlanılmıştır.
Eserin girişi kısmında Peygamber Efendimiz insanların en mükemmeli olarak nitelendirilir. Devamında güler yüzlü olması ve fiziksel yapısının kusursuzluğundan bahsedilir. Boyu, alnı ,göğsü, omuzları, avuçları, elleri, parmakları, ayakları, cildi bahsedilen diğer hususlardır. Özellikle yüzü ayrıntılı bir şekilde tasvir edilmiştir. Fiziksel özelliklerinin yanında ruhsal özelliklerinden de bahsedilir. İnsanların en cömerdi, en doğru sözlü olanı, en arkadaş canlısı Hz. Peygamberdir.
Eser tatlı ve veciz bir üslupla yazılmıştır. Bu alanda kendisinden sonra yazılan eserleri etkilemiş, eserdeki bilgiler müellifler tarafından aynen aktarılmıştır.
Ahmed Cevdet Paşa’nın bu eseri 1304/1886 tarihinde, Hattat Hacı Ahmed Arif Efendi tarafından güzel bir nesih ile levha haline getirilerek Matbaa-yı Osmaniye’de basılmıştır. İ.B.B. Atatürk Kitaplığı Sayısal Arşiv ve e-Kaynaklarında Bel_Osm_K.05015/02, Bel_Osm_K.04374/04, Bel_Osm_K.01297/02 demirbaş numaralarıyla kayıtlıdır. Ali Yardım’ın Hilye-i Saadet Peygamber Efendimiz’in Yaratılış Güzellikleri çalışması eserle ilgili yapılan en güzide çalışmalar arasındadır.
Şairin biyografisi için bk. “Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/cevdet-pasa-ahmed-cevdet-pasa-lofcali
Eserden Örnekler
Resûl-i Ekrem ve Falır-i Âlem Muhammedü'l Mustafâ sallallâhü aleyhi ve sellem hazretleri, hilkatçe ve ahlâkça nev-i benî âdemin ekmeli idi. Hep, enbiyâ-i ʻizâm aleyhimü's-salâtü vesselâm hazarâtı, tâmü'l-âzâ ve güzel yüzlü olup Habîb-i Hüdâ, onların en güzeli idi.
Mübârek cismi güzel, hep âzâsı mütenâsip, endâmı gayet matbûʻ, alnı ve göğsü ve iki omuzlarının arası ve avuçları geniş, boynu uzun ve mevzûn ve gümüş gibi saf, omuzları ve pazuları ve baldıları iri ve kalın, bilekleri uzun, parmakları uzunca, elleri ve parmakları kalınca idi. Mübârek karnı göğsü ile berâber olup şişman değil idi ve ayaklarının altı çukur olup düz değil idi. Uzuna karîb orta boylu, iri kemikli, iri gövdeli, güçlü kuvvetli idi. Ne zayıf, ne semiz, belki ikisi ortası ve sıkı etli idi. Mübârek cildi ise ipekten yumuşak idi.
Kemâl-i îtidâl üzre büyük başlı, hilâl kaşlı, çekme burunlu, az değirmi çehreli ve söbüce yüzlü idi. Şişman yüzlü ve yumru yanaklı değildi.
Kirpikleri uzun, gözleri kara ve güzel büyücek ve iki kaşının arası açık, fakat kaşları birbirine karîb idi. Çatık kaşlı değil idi. Ve iki kaşının arasında bir damar var idi ki, vakt-i gazabda kabarıp görünür idi […] (Ahmet Cevdet 1331: 364).
Kaynakça
Ahmet Cevdet (1331). Kısas-ı Enbiyâ ve Tevârîh-i Hulefâ. Dersaâdet: Kanaat Matbaası.
Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. II. İstanbul.
Halaçoğlu, Yusuf ve M. Akif Aydın (1993). "Cevdet Paşa". İslam Ansiklopedisi. C. VII. İstanbul: TDV Yay. 443-450.
Yardım, Ali (1978). “Hilye-i Saadet Peygamber Efendimiz’in Yaratılış Güzellikleri”. Kubbealtı Akademi Mecmuası. 1: 12-25.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
2 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
3 | ESMÂ-İ ŞERÎFE ŞERHİ (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
4 | MUKADDİME-İ İBNİ HALDÛN'UN FASL-I SÂDİSİ'NİN TERCÜMESİ (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
5 | TEZÂKİR (AHMED CEVDET PAŞA) | CEVDET PAŞA, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Dr. Öğr. Üyesi deva Özder |
Görüntüle | ||
6 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
7 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
8 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
9 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
10 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
11 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
12 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
14 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |