- Yazar Biyografisi (TEİS)
Neşâtî, Ahmed Dede - Madde Yazarı: Prof. Dr. Bayram Ali Kaya
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Hilye
- Yayın Tarihi:03/03/2022
HİLYE-İ ENBİYA (NEŞÂTÎ)
peygamberlerin hilyesiNeşâtî, Ahmed Dede (d.?/?-ö. 1085/1674)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Neşâtî’nin peygamberlerin hilyelerine yer veren manzum eseri. Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun "fe'ilâtün fe'ilâtün fe'ilün" kalıbıyla yazılmış olan eserin, ilgili çalışmalarda çoğunlukla 187 olarak bildirilen beyit sayısı, hazırlanan tenkitli metne göre 197’dir (Kaya, 1991: 58).
Neşâtî’nin, peygamberlerin özelliklerini altı ile yirmi arasında değişen sayıda beyitle ve sade bir üslupla tasvir ettiği Hilye-i Enbiyâ, kendi içinde tevhid, naʻt, sebeb-i te’lȋf, hilye ve hâtime olmak üzere beş bölümden meydana gelmektedir. Eserde, adları Kur‘an’da anılan veya kıssaları bulunan yirmi beş peygamberden on dördünün hilyesine yer verilmiştir. Bu peygamberler sırasıyla Hz. Âdem (15 beyit), Hz. İdrîs (9 beyit), Hz. Nûh (9 beyit), Hz. İbrâhim (14 beyit), Hz. İsmâil (13 beyit), Hz. İshâk (8 beyit), Hz. Lût (6 beyit), Hz. Yûsuf (20 beyit), Hz. Eyyûb (7 beyit), Hz. Mûsâ (16 beyit), Hz. Dâvûd (11 beyit), Hz. Süleymân (9 beyit), Hz. Yahyâ (8 beyit) ve Hz. Îsâ (16 beyit)’dır (Kaya, 1991: 58-59).
Hilyesini ilgili birçok âyet, hadis, sahâbe sözü, İsrâiliyyât ve diğer kaynaklardan oluşan pek çok esere başvurmak suretiyle hazırlayan Neşâtî, her peygamberin hilyesini ayrı bir başlık altında vermiş ve daha çok onların fiziksel özelliklerine değinmiştir.
Müellifin biyografisi için bk. "Neşâtî, Ahmed Dede". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nesati-ahmed-dede
Eserden Örnekler
Hilye-i Hazret-i Ebü’l-Beşer Âdem Aleyhisselâm
Âdem’ün vasfın idenler tahkîk
Kıldılar sözde bu resme tedkîk
Evvelâ kâmetine bi’l-icmâʻ
Didiler var idi heştâd zirâʻ
Olsa ol kâmet-i dil-cûya sezâ
Ser-fürû-gerde nihâl-i tûbâ
Levn-i pâkinde idüp dikkat-i tâm
İhtilâf etdi kibâr-ı İslâm
Didiler baʻzıları çün gül-i ter
Sürh-levn idi letâfet-manzar
Baʻzılar didi cenâb-ı Bîçûn
Anı halk itmiş idi gendüm-gûn
Hilyesin zabt iden erbâb-ı kalem
Didiler var idi gîsûları hem
Çeşm-i âhûveşi şâhâne idi
Her gören şevk ile dîvâne idi
Yoğidi dâmen-i hüsnünde gubâr
Yaʻni bî-hatt idi ol pâk-izâr (Kaya 1991: 71-72)
Kaynakça
Erdoğan, Mehtap (2011). Türk Edebiyatında Manzum Hilyeler. Doktora Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
Kaplan, Mahmut (1991).“Neşâtȋ’nin Hilye-i Enbiyâsı”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi (2): 9-166.
Kara, Ömer (2002). “Neşâtȋ’nin Hilye-i Enbiyâsı’nın Dinȋ Kaynakları”. Akademik Araştırmalar Dergisi 4 (13): 1-48.
Kaya, Bayram Ali (1991). XVII. Asır Şâirlerinden Neşâtî-Hayatı, Eserleri ve Hilye-i Enbiyâ’sının Tenkidli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.
Şener, H. İbrahim (1983). “Neşâtȋ’nin Hilye-i Enbiyâsı”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi (1): 285-301.
Şeyh Vasfî (1312). Neşâtî, Hilye-i Enbiyâ. İstanbul: Âlem Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (NEŞÂTÎ) | Neşâtî, Ahmed Dede | Prof. Dr. Mahmut Kaplan |
Görüntüle | ||
2 | ŞEHRENGÎZ (NEŞÂTÎ) | Neşâtî, Ahmed Dede | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
3 | ŞERH-İ MÜŞKİLÂT-I ÖRFÎ (NEŞÂTÎ) | Neşâtî, Ahmed Dede | Prof. Dr. Mahmut Kaplan |
Görüntüle | ||
4 | KAVÂ'İD-İ DERİYYE (NEŞÂTÎ) | Neşâtî, Ahmed Dede | Prof. Dr. Mahmut Kaplan |
Görüntüle | ||
5 | TUHFETÜ'L-UŞŞÂK (NEŞÂTÎ) | Neşâtî, Ahmed Dede | Prof. Dr. Mahmut Kaplan |
Görüntüle | ||
6 | MEKTUP (NEŞÂTÎ) | Neşâtî, Ahmed Dede | Prof. Dr. Mahmut Kaplan |
Görüntüle | ||
7 | LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) | Mahmud Cemaleddin el-Hulvî | Diğer Özlem Şamlı |
Görüntüle | ||
8 | AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) | Za'îfî, Muhammed | Dr. Necmiye Özbek Arslan |
Görüntüle | ||
9 | KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) | Feyzî-i Kefevî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
10 | ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) | Iyânî, Cafer Iyânî Bey | Prof. Dr. Osman Ünlü |
Görüntüle | ||
11 | RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) | Kefevî, Hüseyin | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
12 | ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafa b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
13 | HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) | Mustafâ b. Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
14 | HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) | Mustafâ bin Bâlî | Araş. Gör. Oğuzhan Et |
Görüntüle | ||
15 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
16 | KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) | Şikârî | Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür |
Görüntüle |