HİLYE-İ ENBİYA (NEŞÂTÎ)
peygamberlerin hilyesi
Neşâtî, Ahmed Dede (d.?/?-ö. 1085/1674)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Neşâtî’nin peygamberlerin hilyelerine yer veren manzum eseri. Mesnevi nazım şekliyle ve aruzun "fe'ilâtün fe'ilâtün fe'ilün" kalıbıyla yazılmış olan eserin, ilgili çalışmalarda çoğunlukla 187 olarak bildirilen beyit sayısı, hazırlanan tenkitli metne göre 197’dir (Kaya, 1991: 58).

Neşâtî’nin, peygamberlerin özelliklerini altı ile yirmi arasında değişen sayıda beyitle ve sade bir üslupla tasvir ettiği Hilye-i Enbiyâ, kendi içinde tevhid, naʻt, sebeb-i te’lȋf, hilye ve hâtime olmak üzere beş bölümden meydana gelmektedir. Eserde, adları Kur‘an’da anılan veya kıssaları bulunan yirmi beş peygamberden on dördünün hilyesine yer verilmiştir. Bu peygamberler sırasıyla Hz. Âdem (15 beyit), Hz. İdrîs (9 beyit), Hz. Nûh (9 beyit), Hz. İbrâhim (14 beyit), Hz. İsmâil (13 beyit), Hz. İshâk (8 beyit), Hz. Lût (6 beyit), Hz. Yûsuf (20 beyit), Hz. Eyyûb (7 beyit), Hz. Mûsâ (16 beyit), Hz. Dâvûd (11 beyit), Hz. Süleymân (9 beyit), Hz. Yahyâ (8 beyit) ve Hz. Îsâ (16 beyit)’dır (Kaya, 1991: 58-59).

Hilyesini ilgili birçok âyet, hadis, sahâbe sözü, İsrâiliyyât ve diğer kaynaklardan oluşan pek çok esere başvurmak suretiyle hazırlayan Neşâtî, her peygamberin hilyesini ayrı bir başlık altında vermiş ve daha çok onların fiziksel özelliklerine değinmiştir. 

Müellifin biyografisi için bk. "Neşâtî, Ahmed Dede". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nesati-ahmed-dede

Eserden Örnekler


Hilye-i Hazret-i Ebü’l-Beşer Âdem Aleyhisselâm

Âdem’ün vasfın idenler tahkîk

Kıldılar sözde bu resme tedkîk


Evvelâ kâmetine bi’l-icmâʻ

Didiler var idi heştâd zirâʻ


Olsa ol kâmet-i dil-cûya sezâ

Ser-fürû-gerde nihâl-i tûbâ


Levn-i pâkinde idüp dikkat-i tâm

İhtilâf etdi kibâr-ı İslâm


Didiler baʻzıları çün gül-i ter

Sürh-levn idi letâfet-manzar


Baʻzılar didi cenâb-ı Bîçûn

Anı halk itmiş idi gendüm-gûn


Hilyesin zabt iden erbâb-ı kalem

Didiler var idi gîsûları hem


Çeşm-i âhûveşi şâhâne idi

Her gören şevk ile dîvâne idi


Yoğidi dâmen-i hüsnünde gubâr

Yaʻni bî-hatt idi ol pâk-izâr (Kaya 1991: 71-72)

Kaynakça


Erdoğan, Mehtap (2011). Türk Edebiyatında Manzum Hilyeler. Doktora Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.

Kaplan, Mahmut (1991).“Neşâtȋ’nin Hilye-i Enbiyâsı”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi (2): 9-166.

Kara, Ömer (2002). “Neşâtȋ’nin Hilye-i Enbiyâsı’nın Dinȋ Kaynakları”. Akademik Araştırmalar Dergisi 4 (13): 1-48.

Kaya, Bayram Ali (1991). XVII. Asır Şâirlerinden Neşâtî-Hayatı, Eserleri ve Hilye-i Enbiyâ’sının Tenkidli Metni. Yüksek Lisans Tezi. Edirne: Trakya Üniversitesi.

Şener, H. İbrahim (1983). “Neşâtȋ’nin Hilye-i Enbiyâsı”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi (1): 285-301.

Şeyh Vasfî (1312). Neşâtî, Hilye-i Enbiyâ. İstanbul: Âlem Matbaası.

Atıf Bilgileri


Kaya, Bayram Ali. "HİLYE-İ ENBİYA (NEŞÂTÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/hilye-i-enbiya-nesati-tees-1651. [Erişim Tarihi: 29 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
2 ŞEHRENGÎZ (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
3 ŞERH-İ MÜŞKİLÂT-I ÖRFÎ (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
4 KAVÂ'İD-İ DERİYYE (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
5 TUHFETÜ'L-UŞŞÂK (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
6 MEKTUP (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
7 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
8 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
9 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
10 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
11 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
12 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
13 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
14 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
15 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
16 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle