Hikmet, Mehcûre müellifi (Gürpınar 1939: 5593) olarak şöhret kazanan Vecîhî’nin üçüncü romanı. Bu romanda, Mehcûre'de yarım kalan Enîse ile vak’anın şuyû’u üzerine meydana çıkan Hikmet’in ve Ranâ’nın ahvâl-i ahîreleri (Vecihi 1338-1340/1920-1922: 278) anlatılır ve Mehcûre'de düğümlenen olayların günyüzüne çıktığı ve insanların daha açık bir şekilde tasvir edildiği görülür.

Aşk, ihtiras, sadakat, sefalet, yoksulluk, kimsesizlik, ölüm ve vefa temalarının işlendiği -Mehcûre’nin aksine mutlu sonla biten- bu romanda, bütün iyi niyetliler ve masumlar mükâfatları olan mutluluğa kavuşurlar: Mehcûre'nin sonunda Mükerrem’in intiharıyla sahipsiz kalan Hikmet ve Enîse'yi, Hikmet’in mektep arkadaşı Âkile’nin babası Câzip Bey konağına yerleştirir. Câzip Bey, evladı gözüyle gördüğü Hikmet’i, kızı Âkile’yle evlendirir. Bu arada Mehcûre romanında Mükerrem’in felaketine sebep olan Ranâ ile Rıfkı evliliklerinde sadakatsizdirler. Bir şüphe üzerine Boğaziçi’nde bir konağı basan Rıfkı, Ranâ’yı da orada görünce iyice öfkelenir ve Ranâ’yı bir kurşunla öldürür. Rıfkı yakalanır, hükûmete teslim edilir.

Hikmet, Âkile’yle olan evliliğinden memnundur. Enîse’yi ise Mahir adında bir gençle evlendirirler. Mahir konağa iç güveyisi alınır. Câzip Bey mirasını çocuklar arasında paylaştırır. Hikmet’in Mahmûre,  Enîse’nin Şefîka adında kız çocukları olur. Câzip Bey'in ve karısının ölümüyle ailenin idaresini Hikmet eline alır. Konaktakilerin mutlulukları ömürlerinin sonuna kadar devam eder.

Mihridil ve Mehcûre’den sonra 1313/1896'da İkdam gazetesinde 34 bölüm halinde (İkdam 1314/1896: nu.684-748) tefrika edilen bu roman, 1314/1897'de İkdam Matbaasında “Hikmet Yâhud Mehcûre’nin Kısm-ı Sânîsi” adıyla 311 sayfa olarak neşredilmiştir.  154 sayfadan ve 14 bölümden oluşan 1338-1340/1920-1922 tarihli Evkaf Matbaası'nın “Mehcûre ile Hikmet” baskısında “Mehcûre’nin Zeyli” olarak tanıtılır. Eserin sonraki yıllarda birkaç baskısı daha yapılır. Eser üzerinde bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır. (Yaşar 2001).

Yazarın biyografisi için bk. “Vecihi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/maddedetay/Vecihi