- Yazar Biyografisi (TEİS)
Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn - Madde Yazarı: Doç. Dr. Osman Kufacı
- Eser Yazılış Tarihi:838/1434
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Menkıbe
- Yayın Tarihi:05/01/2022
HİDÂYET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU)
Hurûfî öğretileriFirişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn (d. ?/? - ö. 864/1459-60)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Firişteoğlu’nun 838/1434 tarihinde kaleme aldığı ve Hurufîlikle ilgili bazı düşüncelerini açıkladığı mensur eseri. Eser yer yer Farsça beyitleri de ihtiva etmektedir. Kaynaklarda eserin Fazlullâh-ı Hurufî’nin Muhabbet-nâme adlı eserinin tercümesi olduğu kaydedilse de Şenödeyici eserin telif olduğunu ortaya koymuştur. Firişteoğlu zât, sıfât ve ma’rifet-i Rabbü’l-erbâb hakkında kaleme aldığı bu eserini dostlarının isteği üzerine yazdığını (Usluer 2020, Şenödeyici 2014: 166-167) belirtir.
Farsça yazılan mukaddimede hamdele, salvele, sebeb-i telif, eserin müellifi ve ismi, yazılış tarihi ve içeriği yer almaktadır. Daha sonra insanın yaratılışı ele alınmaktadır. Hurufîlik öğretileri doğrultusunda tertip edilen eserin genelinde insanın yaratılışı irdelenmektedir. İslam dininin prensipleri 28 ve 32 rakamları ile izah edilmektedir. 28 ve 32 harfin ihata etmediği hiçbir eşya yoktur. İnsan bedeni özellikle yüzü 28 ve 32 harfin iyi şekilde görülebileceği yerdir. İnsan, kendindeki İlahî yönü görebilmek için kendi bedenine bakmalıdır. İlahi sırlar sayılar ve harfler vasıtasıyla izhar edilirken âyet ve hadis iktibaslarından yararlanılır. “Hidâyet” başlıkları altındaki konular hurufî tevilleri ile ifade edilir. Eserde Fazlullâh-ı Hurufî’nin yorumlarının öğrenilmesi ve nakledilmesi hâlinde hidayete erişileceği vurgulanır (Şenödeyici 2014: 162-164).
Özer Şenödeyici 2009 yılında eser üzerine bir makale yayımlamış; daha sonra eseri Hurufilik Bilgisi: Ferişteoğlu Abdülmecid Külliyatı adlı kitapta bölüm olarak neşretmiştir.
Şairin biyografisi için bk. “Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/firisteoglu-abdulmecid-ibni-firiste
Eserden Örnekler
Hidâyet: Ve dahı Şeytân-ı la´îne muhâlefet içün kim Âdemün ve Havvânun adûsıdur, altmış üç taş üç günde atmak gerekdür, her gün yigirmi bir taş Havvâ vechinün kitâbeti adedincedür ki Havvâ üç yidi hututun sâhibidür. Bir yidi hatt-ı sevâddur ki dört kirpik, iki kaş, bir saç. Bir yidi dahı anun mahallidür. Bir yidi dahı ol yidi hatt mahallidür ki Âdemün bulûgiyyet vaktinde zâhir olur ki ol yidi hatt Havvâda yokdur. Bu üç yidi, yigirmi bir olur (Şenödeyici 2014: 176).
Kaynakça
Şenödeyici, Özer (2009). “Hurufîliği Ön Yargıdan Arındırmak Bağlamında Ferişteoğlu’nun Hidayet-nâme’sinin Tetkiki ve Neşri”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 1 (3): 87-146.
Şenödeyici, Özer (2014). “Hidâyet-nâme”. Hurufilik Bilgisi: Ferişteoğlu Abdülmecid Külliyatı. nşr. Fatih Usluer, Özer Şenödeyici, İsmail Arıkoğlu. Ankara: Gece Kitaplığı. 162-193.
Usluer, Fatih (2020). “Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Ferişte İzzeddî”. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fahri-mehmed [erişim tarihi: 22.11.2021].
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KÂNÛN-I İLÂHÎ (FİRİŞTEOĞLU ?) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
2 | IŞK-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Dr. Öğr. Üyesi İsmail ARIKOĞLU |
Görüntüle | ||
3 | ÂHİRET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
4 | SA'ÂDET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ RİSÂLE-İ HURÛF (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ HÂB-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
7 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
8 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
10 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
16 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |