HİCRETÜ'N-NEBÎ / HİCRET-NÂME (NAHÎFÎ)
manzum naat
Nahîfî, Süleyman (d. 1076/1665-66 - ö. 1151/1738)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nahîfî'nin hicret konusunda kaleme aldığı Hicret-nâme adıyla da anılan hacimli manzûmesi. Bilinen en uzun ve müstakil hicret-nâme olan bu eser, nüsha farklarının da göz önünde bulundurulmasıyla birlikte, ortalama 788 beyitten oluşur. Eserin içerisinde 154 beyitlik bir hilye vardır. Naat hüviyeti taşıyan manzume, aruzun müfte’ilün müfte’ilün fâ’ilün kalıbıyla yazılmıştır. Eserin telif tarihi belli değildir. Sebeb-i telif ve hatime bölümlerini içermeyen eser, klâsik mahiyetteki mesnevîlerin tertip hususiyetlerine uygun olarak besmele, tahmid, tevhid ve naat bölümlerini oluşturan beyitlerle başlar. Eserde Hz. Peygamber’in doğumundan ve çocukluğundan, Hz. Hatice ile evlenmesinden, miracından ve peygamberliğin gelişinden bahsedildikten sonra 162. beyitten itibaren asıl hicret bölümü başlar. Ardından Hz. Peygamber’in yatağını Hz. Ali’ye bırakarak Hz. Ebubekir’le birlikte Mekke’den ayrılması, müşriklerin tertip ve takipleri, Hz. Peygamber ile Hz. Ebubekir’in mağaraya girmeleri, süt mucizesi, ayrı bir bölüm teşkil eden hilyesi, Medinelilerin büyük bir heyecanla Hz. Peygamber’i karşılamaları ve Hz. Halid’in misafiri olması anlatılır. Eser, dua beyti ile sona erer.

Nahîfî’nin dinî ve tarihî konuları içeren bu mesnevisi, tahkiye tarzında kaleme alınmıştır. Şairin dili eserini yazdığı döneme göre külfetli değildir. Naat karakteri taşıyan eserde yazıldığı döneme nazaran sade bir dil kullanılmıştır. Birçok beytinde sık sık klasik şiirin edebî sanat ve hususiyetlerinin büyük bir başarıyla uygulandığı ve bazı beyitlerin de yer yer şiirleştirildiği görülür. Eser, Osmanlı sahasında en uzun, en tafsilatlı ve müstakil hicret-nâme olarak bilinir. Eserin bilinen 11 nüshası bulunmaktadır (Er 2014: 109). Eserin tenkitli metni, Âmil Çelebioğlu tarafından yayımlamıştır (1966). 

Nahifi hakkında bilgi için bk. "Nahîfî, Süleyman"'. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nahifi-suleyman

Eserden Örnekler


Sâl-i şeref-bâr-ı nebiyy-i Emîn

Oldı çü ‘ıkd-ı aded-i erba’în


Olmış idi kırk sene bir gün tamâm

Eyledi meb’ûs anı Rabbü’l-enâm


Bi’si yigirmi gün idince mürûr

Oldı Şeyâtîne şuhub sedd-i nûr


Âlem-i ulvîden idüp iftirâk

Anlara sedd oldı reh-i istirâk


Kâffe-i âleme Rabb-i Kadîr

Kıldı nübüvvetle beşîr ü nezîr (Çelebioğlu 1987: 65-66).

Kaynakça


Alvan, Türkan (2016). "Hicret-i Nebî’nin Klasik Türk Şiirine Yansıması". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7: 1-31.

Aypay, Ali İrfan (1992). Nahifî Süleyman Efendi: Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Divanı’nın Tenkitli Metni. Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.

Çelebioğlu, Amil (1987). "Süleyman Nahîfî’nin Hicretü’n-Nebî Adlı Mesnevîsi". Türklük Araştırmaları Dergisi, 2: 53-87.

Er, Şaban (2014). ‘’Mesnevî-i Şerîf’’ Mütercimi Nahîfî Süleymân Efendi Külliyâtı ve On Eserinin Tıpkıbasımı, Tercümesi, Sâdeleştirilmesi. İstanbul: Kutupyıldızı Yayınları.

Şentürk, Ahmet Atilla ve Kartal, Ahmet (2017). Üniversiteler İçin Eski Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.

Uzun, Mustafa İsmet (2006). ‘’Nahîfî’’. DİA, C. 32. İstanbul: 297-299.


Atıf Bilgileri


KARAVELİOĞLU, MURAT ALİ. "HİCRETÜ'N-NEBÎ / HİCRET-NÂME (NAHÎFÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/hicretu-n-nebi-hicret-name-nahifi. [Erişim Tarihi: 05 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NAHÎFÎ) Nahîfî, Süleyman Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
2 TERCÜME-İ MESNEVÎ-İ ŞERÎF Nahîfî, Süleyman Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ HIZRİYYE Nahîfî, Süleyman Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
4 NASÎHATÜ'L-VÜZERÂ Nahîfî, Süleyman Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
5 MEVLİDÜ'N-NEBÎ (NAHÎFÎ) Nahîfî, Süleyman Nahîfî Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
6 ZUHRÜ’L-ÂHİRE (NAHÎFÎ, SÜLEYMÂN) Nahîfî, Süleymân Dr. Öğr. Üyesi Fırat Sevinç
Görüntüle
7 MÜNŞE'ÂT-I NAHÎFÎ Nahîfî, Süleyman Nahîfî Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
8 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
9 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
10 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
11 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
13 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
14 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
15 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
16 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
17 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle