HEVES ETTİM (NABİZADE NAZIM)
şiir
Nabizade Nazım (d. 1862 - ö. 5 Ağustos 1893)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Nâbizâde Nâzım’ın şiirlerinden oluşan eseri. 1302/1885’de İstanbul’da Mihran Matbaasında Maarif-i Umumiye Nezaret-i Celilesinin 508 numaralı ruhsatıyla yayımlanmıştır. Eser 75 sayfadan oluşmaktadır. Nâbizade Nâzım, eserinin kapağında kitabını “Bazı manzum âsârımı câmidir” ifadesiyle sunmuştur.

Eserde bir “Arz-ı Meram”la birlikte “Tahmid (mesnevi)”, “Nûr”, “Fidandan Güle”, “Vâlide Ninnisi”, “Aşk!” (Tardiye), “Müddeti Gayet Kısa Bir Rüyadan Uyanır Uyanmaz” (mesnevi), “İstiğna”(makta), “Fatih” (mesnevi), “Ûd”, “Dehr”, “Bir Temâşâdan Sonra”, “Firak”, “Unvansız”, “Tasvir-i Canan Karşısında”, “Reftar”, “Fahriye-i Acemâne”, “Name-i Canan”, “Mektup”, “Mari Nevvaret”(makta), “Anadolu Hisarı’nda -Mezarlık-”, “Mezar Taşı”(mesnevi), “Bir Küçük Çocuğun Nakş-ı Seng-i Mezarı”, “Bir Tasvir Altına” (mesnevi), “Âşık Meyus”, “Yaprak”, “Bum”, “Alfred de Musset- Münâcât’dan”, “Bir Tasvir”, “Diğer”, “Rüyâ” (Kıt’a) ve “Gazeller”, “Kıt’alar” ve Sâire” olmak üzere 32 şiir bulunmaktadır.
Nâbizade Nâzım eserin başında kaleme aldığı “Arz-ı Meram” adlı yazısında bu eserinin bir kalem tecrübesi sayılamayacağının yanında bunun bir yetenek gösterişinden de tamamıyla uzak olduğunu söylemektedir. Yazısının devamında edebiyat aleminde böyle eser var denilsin diye eserini basmaya cesaret ettiğini belirten Nâbizade Nâzım, okuyucudan eserdeki eksiklikleri affetmesini ister.

Nâbizade Nâzım’ın bu eserinde mesnevi, matla, gazel gibi eski şiir örnekleri bulunmaktadır. Bu şiirlerinde genellikle Muallim Nâci’nin yeni tarzda yazdığı şiirlerinin etkisi görülmektedir. Heves Ettim’de aşk, tabiat, ölüm, tarih ve dini temalarda yazılmış şiirleri bulunmaktadır. “Anadolu Hisarı’nda -Mezarlık-” ve “Bir Küçük Çocuğun Nakş-ı Seng-i Mezarı” adlı şiirleri ölüm temi etrafından şekillenmiştir. Abdülhak Hâmid’in etkisinin görüldüğü “Anadolu Hisarı’nda -Mezarlık-” adlı şiirinde ölüm ve tabiat birleşmiştir. Şair, bireysel duygularıyla tabiattaki manzaralar arasında kurduğu bağı ölüm temiyle sunmuştur. Ara Nesil sanatçılarında moda haline gelen “Kitabe-i Seng-i Mezar” modasına Nâbizade Nâzım da uymuştur. “Bir Küçük Çocuğun Nakş-ı Seng-i Mezarı” adlı şiirinde ölmüş bir çocuğun anne baba özlemini dile getirmiştir.

Nâbizâde Nâzım’ın “Fatih” adlı şiiri Abdülhak Hamid’in aynı konudakine şiirine yazılmış bir naziredir. Şiirde Fatih Sultan Mehmet yiğitliği, cesareti ve irfanı gibi özellikleri sıralanarak yüceltilmiştir. “Valide Ninnisi” adlı şiirinde ise vatan sevgisini işlemiştir.

Nâbizâde Nâzım, telif şiirlerinin yanında Batı edebiyatından da şiir çevirileri yapmıştır. Burada genellikle Victor Hugo, Chateaubriand, Arnold, Alexander Dumas Fils gibi önder isimler ön plana çıkmaktadır. Heves Ettim adlı kitabının içinde yer alan “Alfred de Musset- Münâcât’dan” adlı şiir metni de bunlardan biridir. Şair, Musset’nin Münâcât’ından bir kısım çevirmiştir.
İbnü’l-Emin Mahmud Kemal İnal, Nâbizade Nâzım’ın ikinci şiir kitabı olan Heves Ettim için “pek genç iken söylediği eşa’rı havidir” (İnal 2000: 1550) demektedir.

Nâbizade Nâzım hakkında 1982’de Himmet Uç tarafından hazırlanan “Nabizade Ahmet Nazım Bey Hayatı - Eserleri - Şahsiyeti Üzerine Monografik Bir Çalışma” adlı doktora tezi ile M. Ali Gül’ün “Nâbizâde Ahmet Nâzım” adlı mezuniyet teziyle iki tane akademik çalışma bulunmaktadır. Bunlarla birlikte Necat Birinci ve İsmail Hikmet Ertaylan’ın Nâbizade Nâzım adıyla hazırladıkları eserleri de yayımlanmış durumdadır.

Yazarın biyografisi için bkz. "Nabizade Nazım". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nabizade-nazim 

Eserden Örnekler


Anadolu Hisarı’nda

Mezarlık

Bu sükût-ı beliğ-ı hüzn-i fasih,

Hutbe-i bî-makal-i ruhânî,

San’at-ı kudret-i eder tavzih!

Bu ne ulvi cihân-ı nurânı

Ne neşât ü safâ-yı vicdânî!


Bu ne vahşet içinde ünsiyyet

Bu ne zulmet içinde nûr-ı bekâ!

Bu fezâ-yı semâda bin hayret

Nice bin âfitab-ı fikr-ârâ

Yağdırır nur hey’etinde safâ!


Taş değil gördüğüm o seng-i harab

Şair-i mu’ciz-i taîattır.

Ne belîgane eylemekte hitab

Sanki bir nüsha-ı tasahattir

Mütehaccir misal-i ibrettir!


Her giyah-ı zemîni başka zebân

Her avuç hâki bir diğer âlem

Her varak bin kitab ile yeksân.

Bu füyûzatı fikr edip her dem

Mütehayyir mi kalmasın âdem!


Burada münzevi sükûn-u edeb

Burada câ-nişin demek azamet.

Zâhir olmuş kemal-i kudret-i Rab.

Sanki bir kâinat-ı pür-hayret

Berk urur her taraftan hürriyet.


Uğradıkça sabâ bu firdevse.

Geçemez der-akab safâsından.

Başlayıp her şükûfeyi lemse

Bir tarâvet alır temasından

Hisse akmak diler hevâsından.


Ne kadar nazlı nazlı gitmededir

Hele bir atf-ı dikkat et dereye

O da ilân-ı hayret etmededir.

Sanki meftun gibi bu makbereye

Göksu hasret çeker bu meşcereye!


Servler ihtizâz ettikçe

Name-i dil-firib olur peydâ

Ebediyyet içinde gittikçe

Kaybolur mevc-zen olup o sedâ

O ne kudsî hevâ ne tatlı nevâ! (Nâbizâde Nâzım 1302/1885: 43-46).

Kaynakça


Birinci, Necat (1987). Nâbizâde Nâzım. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Ertaylan, İsmail Hikmet (1932). Nabizade Nazım. İstanbul: Kanaat Kütüphanesi.

Gül, M. Ali (1948-1949). Nabizade Ahmet Nazım. Mezuniyet Tezi. Türkiyat Enstitüsü: nr. 304.

İnal, İbnü’l-Emin Mahmud Kemal (2000). “Nâzım”. Son Asır Türk Şairleri (Kemâlü’ş Şuarâ). (hzl. Hidayet Özcan).C. III. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları, s. 1548-1554.

Nâbizâde Nâzım (1302/1885). Heves Ettim. İstanbul: Mihran Matbaası.

Uç, Himmet (1982). Nabizade Ahmet Nazım Bey Hayatı - Eserleri - Şahsiyeti Üzerine Monografik Bir Çalışma. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Türk, Hatem. "HEVES ETTİM (NABİZADE NAZIM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/heves-ettim-nabizade-nazim. [Erişim Tarihi: 25 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 SEVDA (NÂBİZÂDE NÂZIM Nabizâde Nâzım Diğer Öykü USTA
Görüntüle
2 BIR HÂTIRA (NABİZADE NAZIM) Nabizade Nazım Diğer Ceylan Aydın
Görüntüle
3 ESÂTİR (NABİZADE NAZIM) Nabizade Nazım Öğretmen Doğukan Ali Paker
Görüntüle
4 HÂLÂ GÜZEL (NABİZÂDE NÂZIM) Nabizade Nazım Diğer Öykü USTA
Görüntüle
5 HANIM KIZLARA (NABİZADE NAZIM) Nabizade Nazım Öğretmen Doğukan Ali Paker
Görüntüle
6 HASBA (NABİZÂDE NÂZIM) Nabizade Nazım Araş. Gör. Dilek Yardım
Görüntüle
7 HÂTIRA-İ ŞEBÂB (NABİZADE NAZIM) Nabizade Nazım Araş. Gör. Sefacan Doğru
Görüntüle
8 HOŞNİŞÎN VEYA CİHÂNDA SAFÂ BU MUDUR? (NABİZADE NAZIM) Nabizade Nazım Diğer ALİ ERBAY
Görüntüle
9 KARABİBİK (NÂBİZÂDE NÂZIM) Nabizade Nazım Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
10 MİNİ MİNİ MEKTEPLİ (NABİZADE NAZIM) Nabizade Nazım Öğretmen Doğukan Ali Paker
Görüntüle
11 MİNİ MİNİ YÂHUD YİNE HEVES (NABİZADE NAZIM) Nabizade Nazım Akın ZENGİN
Görüntüle
12 SEYYİE-İ TESÂMUH (NABİZADE NAZIM) Nabizade Nazım Öğretmen Doğukan Ali Paker
Görüntüle
13 YÂDİGÂRLARIM (NABİZÂDE NÂZIM) Nabizade Nazım Diğer Ceylan Aydın
Görüntüle
14 ZAVALLI KIZ (NABİZÂDE NÂZIM) Nabizade Nazım Öğr. Gör. Merve Özdemir Çetinkaya
Görüntüle
15 ZEHRA (NABİZÂDE NÂZIM) Nabizade Nazım Doç. Dr. Özlem Nemutlu
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle