Şemseddin Sivasî (ö. 1006/1597) tarafından kaleme alınan dinî-ahlakî bir mesnevi. Sivasî, bu mesnevinin ismini Hâtimetü’l-kitâb bölümündeki “Heşt ravzât ile çün oldu tamam/ Heşt Bihişt ola bu kitâbıma nâm” mısralarında Heşt Bihişt olarak zikretmiştir (Yıldız 2015: 359). Sekiz cennet anlamına gelen Heşt Bihişt, aruzun fe'ilâtün mefâ'ilün fe'ilün kalıbıyla kaleme alınmış 2800 beyitten oluşan bir mesnevidir. Tevhid, münacaat ve naat ile başlayan eser, 998 yılının Ramazan ayının son on günü içerisinde yani Temmuz 1590 tarihinde kaleme alınmıştır. Şemsî, “Şehr-i Sivâs’ta oldu çün tasnîf/ Oldu pes ehli vâcibü’t-teşrîf” mısralarıyla da eserin telif yerinin Sivas olduğunu ifade etmiştir.

Mesnevinin sebeb-i telif bölümünde, elinde ilim ve irfandan başka bir şeyi olmadığını dile getiren Sivasî, sahip olduğu bu ilim ve irfan hazinesini bir kitaba dönüştürerek, insanlara faydalı olabilmeyi arzu ettiğini ve bu gaye doğrultusunda Heşt Behişt’i kaleme aldığını bildirir. Heşt Bihişt’te devrin padişahı Sultan III. Murad (ö. 1595)’a methiyeler kaleme alan Sivasî, eserin mukaddimesinde eserini dört makam üzere tertip ettiğini belirtir. Makam adı verilen dört bölümden oluşan Heşt Bihişt’in her bir bölümü, ravza diye adlandırılan iki kısımdan meydana gelmektedir. Dört makama ayrılan Heşt Bihişt’te her makamda bir kavram zıddı ile birlikte birer ravzada anlatılır. Böylece eser; adalet ve zulüm, ilim ve kötü ilim adamları, cömertlik ve cimrilik, fakirlere övgü ve fakirlere yergi konularının işlendiği sekiz kısımdan müteşekkil bir eser olarak karşımıza çıkar (Yıldız 2015: 26). Her bölümde anlatılan konuyla ilgili olarak çok sayıda hikâyeye ve peygamber kıssalarına yer verilmiştir. Bölümlerde, münacat başlığı altında çok sayıda manzume de yer almaktadır. Sivasî, gerek bölümler gerek manzum hikayeler arasında ele aldığı konuyla ilgili olan ayet ve hadis iktibaslarına başvurmuştur. İktibas sanatının yarattığı etki ile birlikte bahsi geçen mevzuların ve ileri sürülen fikirlerin desteklendiği, delillendirildiği ve kuvvetlendirildiği görülmektedir.

Sade ve açık bir dil ile yazılmış olan Heşt Behişt’in bilinen üç nüshası üzerine Alim Yıldız tarafından bir çalışma yapılmıştır (2015).

Şemseddin Sivasî’nin biyografisi için bk. “Şemsi, Şemseddîn Sivasî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semsi-semseddin-sivasi