Celvetiyye tarikatının Selâmiyye kolunun önemli şeyhleri arasında gösterilen ve yaşadığı dönemde Osmanlı toplumumun manevî ve fikrî hayatına yön vermiş Yakub Afvî’nin, tasavvufla ilgili vaaz ve nasihatlerden oluşan arifâne risalesinin adıdır.

Eser, üç bölüm ve bir hatimeden meydana gelmiş ve Türkçe nesir tarzında kaleme alınmıştır. Birinci bölümde; Celvetî tarikatının doğuşu ve bununla ilgili bazı meseleler açıklanmıştır. Hak yoluna girmek için kamil bir mürşide bağlanmanın gerekliliğinden bahsedilmiş ve tarikata yeni girenlerin yapması ve yapmaması gerekenler anlatılarak Celvetî tarikatının diğer tarikatlardan farklılığına değinilmiştir. İkinci bölümde, kulun tarikatte kat etmesi gereken makamlar anlatılmış ve makamlar şu şekilde sıralanmıştır: a) Seyr-ile’llah, b) Seyr-i li’llah, c) Seyr-i ale’llah, d) Seyr-i maa’llah, e) Seyr-i fi’llah, f) Seyr-i ani’llah, g) Seyr-i bi’llah'tır (Afvî 1730: 8-10). Afvî, eserinin üçüncü bölümünde ise, Celvetî tarikatında taç ve hilafet ile saliklerine tavsiyeler ve kulun dikkat etmesi gereken adaplara yer vermiştir. Eserin hatime bölümünde de, tarikatte mürşidin vasıflarının ne olduğu konusu ve Üsküdar’da bulunan Aziz Mahmud Hüdâyi Efendi’den Afvî’ye kadar olan şeyhler zikredilmiştir (Afvî 1730: 11-20).

Eserin üç yazma ve bir matbu nüshasına ulaşılmıştır. Yazma nüshalar: 1. Kütahya Vahid Paşa İl Halk Kütüphanesi 1924 numarada olup 20 varaktan oluşmaktadır. 2. Süleymaniye Kütüphanesi Hacı Mahmud Efendi Bölümü 2715 numarada olup 20 varaktan oluşmaktadır. 3. Hacı Selim Ağa Kütüphanesi Hüdâyî Efendi Bölümü 375 numarada olup 18 varaktan oluşmaktadır. Eserin matbu nüshası bir tanedir. Mehmed Gülşen Efendi tarafından 1331/1913’de Bahriye Matbaası’nda bastırılmıştır. Millet Kütüphanesi Ali Emiri Şer’iyye bölümünde 992 numarada kayıtlıdır (Koca 2018: 24-26). Eser üzerinde bir yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (Ateşyürek 2003).

Yakûb Afvî’nin temel prensiplerinin en önemlisi, Celvetiyye Tarikatı’nı yolların en şereflilerinden bir tanesi olarak görmüş, Peygamber Efendimizin hadis-i şeriflerinden hareketle her insana bir terbiye edici bir mürşidin gerekli olduğu düşüncesini her ortamda söylemekten çekinmemiştir. Her zaman müridin, mürşidine vermiş olduğu söze, her ne olursa olsun, sıkıntılı zamanlarda da ferah bulduğu dönemlerde de sadık kalması gerektiğinden bahsetmiş ve bu yolda sabır gösterenlerin kazanacağından bahsetmiştir. Bu eserinde de söz konusu amaçları ortaya koymuştur. 

Sonuç olarak; 18. yüzyılın tasavvufî şahsiyetlerinden biri olan Yakûb Afvî, Hediyetü’s-Salikin adlı eserinde Kur’an ve Sünnet’in çizdiği çerçevede bir sülük âdâbı ortaya koymuştur denilebilir.

Şairin biyografisi için bk. “Afvî, Yakub”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/afvi-yakub