Şeyh Afvî’nin telif ettiği üç vaaz kitabından biridir. 1131/1719 yılında şeyhi Bilecikli Osman Efendi tarafından Üsküdar Hüdâyî Âsitânesi’nde vaaz etmekle görevlendirilmiştir. Hediyyetü’l-vu'âz buradaki vaazlardan meydana gelmektedir. Afvî Arapça yazdığı eserin yazımını, 1719 senesinde tamamlanmıştır. Eserin müellif nüshası H. Selimağa Kütüphanesi Hüdâyî koleksiyonu 336 envanter numarası ile kayıtlıdır. Ta’lîk kırma hatla yazılmış olup 156 varaktır. Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi Burdur İl Halk Kütüphanesi koleksiyonu 1040 numaralı mecmua, 165b-174b varaklar arasındaki Risâle fi’l-mecâlis ve’l-mevâiz, Hediyyetü’l-vu‘âz’ın sadece iki meclisini içermektedir.

Afvî Efendi eseri ihvâna hediye, özellikle de belirli vakitlerde vaaz edecek kişilere rehber olması için yazmıştır. Eserin yazımında güvenilir hadis ve tefsir kitaplarından istifâde etmiştir. Sahîhayn dışında Hakîm en-Nisâbûrî’nin Müstedrek’i, Münâvî’nin Şerhu Câmii’s-sağîr’i ve İbn Melek’in Meşâriḳu’l-envâr’ı faydalandığı hadis kaynaklarından bâzılarıdır. Âyetlerin tefsirinde Begâvî’nin Meâlimü’t-tenzîl, Ömer Nesefî’nin et-Teysir fi't-Tefsir, Fahreddîn er-Râzî’nin Mefâhîhu’l-gayb, Kurtubî’nin Tefsir’ine atıflar çoktur. Ayetlerin işârî yorumlarına da ehemmiyet veren Afvî, Kuşeyrî’nin Letâifü’l-işârât’ı başta olmak üzere Sülemî’nin Hakāik’i, Ruzbihânî Baklî’nin Arâisu’l-beyân’ına da başvurmuştur. Kullandığı kaynakların ismini kaydetmeye önem veren müellifin referansları arasında Ebû Leys Semerkandî’nin Tenbîhül-gâfilîn’i, Gazâlî’nin Mişkâtü’l-envâr’ı, es-Suyûtî’nin el-Budûrü’s-sâfire fî umûri’l-âhire’si, Kastallânî’nin Mevâhibü’l-ledünniye’si de bulunmaktadır.

Hediyyetü’l-vu'âz 42 meclisten oluşmaktadır. Girişinde meclislerin muhtevasına ışık tutan başlıklar ile sayfa numaralarını gösteren bir fihrist bulunmaktadır. İlk on beş meclis Hz. Peygamber’in hayatı ve risâletine dairdir. İlk meclis, onun Hz. İsmail’e dayanan soyuna dair bir rivâyetle başlamaktadır. Müellif ardından, Hz. Peygamber’in ruhların babası oluşu ve yaratılıştaki kıdemini muhtelif rivâyetlerle izâh etmiştir. Hakîkat-i Muhammediye anlayışı çerçevesinde âlemin ve Âdem’in yaratılışı bu bölümün konuları arasındadır. Eserdeki siyer bahisleri ve Hz. Peygamber’in nübüvvetinin husûsiyetleri, bir Kur’ân âyeti veya İnşirâh, Kevser, Duhâ ve İhlâs sûreleri gibi sûrelerin tefsiri çerçevesinde işlenmiştir. Dolaylı olarak bir kronoloji söz konusudur. Müellif mübârek ay ve günler konusuna on altıncı mecliste, “Allah'ın yanında ayların sayısı on ikidir. Bunların dördü haram aylardır.” (Tevbe 9/36) ayetinin tefsiri ile başlar. Üç ayların kudsiyeti ve onları tâzîmin keyfiyeti, Şevvâl ayında orucun fazileti, Zilkâde’de kurban ve hac, müteakip meclislerin konusudur. Son iki meclis on Muharrem’in faziletine dairdir. Bu çerçeve konular içinde müellif, sohbet üslûbu gereği fıkhî, ahlâkî ve tasavvufî pek çok mevzuya değinmiştir. Meselâ İhlâs sûresinin tefsirini yaparken söz ârifin vasıflarını zikre kadar gelmektedir. Yâkûb Afvî ele aldığı konuların batınî boyutuna mutlaka işâret etmiştir. Bunun için spekülatif yorumlardan ziyâde Peygamber kıssalarından, ashâbın yaşantısından ve sûfîlerin menkıbelerinden istifâde etmiştir. Hz. Peygamber’in vaTuhfetü’l-vu‘âz fî nehci’l-ittiâz azlarının yanı sıra Arap şiirinden örnekleri içermesi, derkenârda ilâve bilgilerin mevcudiyeti eserin değerini artırmaktadır. Tuhfetü’l-vu‘âz fî nehci’l-ittiâz'ın tertîbi, yazılış gâyesi ve ismi Hediyyetü’l-vu‘âz’a benzediği için ikisi aynı eser olduğu sanılmıştır.

Müellifin biyografisi için bk. “Afvî, Yakub”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/afvi-yakub