Rusçuklu Mehmed Hayrî tarafından kaleme alınan ve İslam dininin başlıca itikat ve amel konularını soru-cevap biçiminde ele alan eser. İtikat ve amelle ilgili temel meseleleri soru-cevap şeklinde ele alan eser, muhtasar bir ilmihal özelliği göstermektedir. Metinde “sual” kelimesi için “sin”, “cevap” kelimesi için de “cim” harfi kullanılmıştır.

Eser, “Hutbe, Mukaddime, Fasl-ı Evvel, Fasl-ı Sânî, Son” başlıklarını taşıyan beş bölümden oluşmaktadır. Hutbe başlığı altında, müellif din kardeşlerine faydalı olduğunu düşündüğü eserini yazıp bastırmaya cesaret ettiğinden bahsederek eserdeki hataların affını ve yüzüne vurulmamasını ister ve padişaha dua ile bu bölümü bitirir. Mukaddimede bölümünde “Yaradılış Hakkında Birkaç Söz” başlığı altında “Sen nesin? İnsan nedir? Benî Âdem ne demektir? Hazret-i Âdem Aleyhisselâm kimdir? Cenâb-ı Hak Hazret-i Âdem’i neden yarattı? Senin dinin nedir?” gibi sorular sorularak cevapları verilir. Fasl-ı Evvel’de itikat konusu ele alınır ve Müslüman olanların inanması gereken altı iman esasına dair sorular sorularak cevapları verilir. Bölümün sonunda da bu altı iman esasının İslam’ın itikadî yönünü oluşturduğuna vurgu yapılarak “İtikatta mezhebin nedir? sorusuna verilen “Ehl-i Sünnet ve’l-Cemâattır.” cevabıyla bölüm bitirilir. Fasl-ı Sânî’de ise dinin amel bölümü ele alınır. Bu bölümde öncelikle ameldeki mezhebin Ebû Hanife mezhebi olduğu vurgulanarak “farz, vâcib, sünnet, müstahap, mübah, haram, mekrûh, müfsit” gibi konularla İslam’ın “Kelime-i Şehâdet, namaz, zekat, oruç, hac” şeklindeki beş şartı ve bunlarla ilgili meseleler yine soru-cevap şeklinde ele alınır. “Son” başlıklı bölümde de “Bilinmesi Elzem Olan Bazı Mesâ’il” alt başlığı altında “sehiv secdesi, dinî açıdan mukîm ve misâfir kavramları, dine ve imana sövenlerin, farzı inkar edip haramı helal sayanların, farz, vacip ve sünnetleri yerine getirmeyenlerin durumu, kerâhat vakitleri, padişaha itaat etmenin hükmü, askerlik, cihat, vatan, millet, şehadet ve devlete vergi vermek” gibi konular ele alınır.

Hediyyetü’l-İhvân 1304/1887 yılında Maarif Nezareti’nin izniyle Aydın Vilayet Matbaası’nda basılmış olup 39 sayfadan meydana gelmektedir.

Müellifin biyografisi için bk. “Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu‘”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-hayri-bey-ruscuklu