HAYIRSIZ ADA (ALİ MUZAFFER BEY)
çeviri
Ali Muzaffer Bey (d. ?/? - ö. 1330/1912)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Paul Aréne imzasıyla Le Petit Parisien gazetesi edebiyat ekinde yayımlanan hikâyenin Ali Muzaffer tarafından Fransızcadan Türkçeye çevirisi. Hikâye, bir cemiyette bulunanların huzurunda Anakarsis Kazoar (Anacharsis Casoar) tarafından anlatılır. Keşiflerden konuşulduğu esnada sözü alan Anakarsis yirmi sene evvel başından geçen macerayı anlatmaya başlar. Anakarsis, amcasının vefatından bir müddet sonra iş yerinin tenha kısımlarında dolaşırken bir zarf, zarfın içinde bir harita ve amcasının yazdığı sergüzeşti bulur. Amca, macerasını naklettiği yazmada kaza sonucunda ıssız bir adaya düştüğünü, adada değerli taşların bulunduğunu ve bulduğu taşları sakladığını belirtmiştir. Anakarsis’in amcası bir süre sonra adayı basan korsanlar tarafından esir alınmış, ardından korsanlardan kurtularak Avrupa’ya gidebilmiş ve sakladığı hazineyi bulmak için adaya dönememiştir. Amcasının arzusunun hazinenin bulunması olduğunu düşünen Anakarsis, ekipmanları ayarlayarak adayı ve hazineyi bulmaya gider. Adaya vardığında amcasının anlattığı ada manzarasının kaybolduğunu, Amerikalıların adaya yerleşip çeşitli teknolojilerle adayı donattıklarını görür. Anakarsis hem servetinden olmuş hem hazineyi bulamamıştır. Hikâye, cemiyette bulunanların gülüşmeleri ile sonlanır.

Hikâyede dönemin edebiyat anlayışına uygun, sade dil kullanımı tercih edilmiştir. Hikâye, yeni harflere aktarılmamıştır. Eser, Hazîne-i Fünûn dergisinin 23 Mayıs 1312/22 Zilhicce 1313 tarihli dördüncü sene altıncı sayısının 80, 81 ve 82. sayfalarında tefrika edilmiştir. “Asır Kütüphanesi Hikâyelerinden” alt başlığı ile 1313/1896 yılında Kasbar Matbaası’nda 22 sayfa olarak basılan eserin künyesinde mütercim Ali Muzaffer’in isminin altında Asır Kütüphanesi ve Hazîne-i Fünûn dergisi imtiyaz sahibi Kirkor Faik’in de adı bulunmaktadır.

Eser, Atatürk Üniversitesi Seyfettin Özege Koleksiyonu’nda 5011 SÖ 1313; 1896 yer numarasında kayıtlıdır.

Yazarın biyografisi için bk. “Ali Muzaffer Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-muzaffer-bey

Eserden Örnekler


“Zarfın içinde bir yazma mecmûa ile bir harîta bulunuyor idi ki, ikisi de köhne bir sarı kâğıt üzerine yazılmış olup bir adamın hatt-ı desti idi.” (Ali Muzaffer 1896: 9)

“Bir sabah bermutâd istiridye ile karnını doyurmakta iken dişine sert bir şey gelerek dişini kırmak derecesinde tesîr gösterir. Bu mâdde gâyet sert ve yuvarlak bir şey imiş. Amcam dikkatle bakınca bunun gâyet kıymetli bir inci olduğunu anlar.

-Demek oluyor ki iyi bir servet meydâna çıkar.

-Sabır buyurunuz dostum: Tâlinin yardımı âsârından olmalıdır ki ertesi gün çıkardığı istiridyeyi yer iken bir inci daha bulur. Kezâ bir saksağanın midesinde de sarı bir şey bulur ki bunu da muâyene eyledikte altın olduğunu anlar. Evet, sarı, hâlis altın!

Fakat bu parça yalnız değil imiş. Bundan daha bir çok bulur. Bunu müteâkip de ötede beride elmâs ve yâkût ve emsâli ehcâr-ı kıymettâra müsâdif olur.” (Ali Muzaffer 1896: 13-14).

Kaynakça


Ali Muzaffer (1896). Hayırsız Ada. İstanbul: Kasbar Matbaası.

Ali Muzaffer (1896). “Hayırsız Ada”. Hazîne-i Fünûn. Dördüncü Sene (6): 80-82.

Paul Aréne (1895). “L’île Déserte”. Le Petit Parisien Supplément Littéraire Illustré. Yedinci Yıl (351): 339-340.

Atıf Bilgileri


SÖNMEZ, Egemen Ozan. " HAYIRSIZ ADA (ALİ MUZAFFER BEY)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/hayirsiz-ada-ali-muzaffer-bey. [Erişim Tarihi: 05 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 VİCDAN FACİALARI (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
2  ANDRE YUVANOVİÇ (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
3  HAYAL-İ SEVDA (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
4  HALİ ADA (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
5  ZAVALLI PEDER (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
6  MAHİR AHÇI (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
7 TASVÎR (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
8  BİR SERGÜZEŞT (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
9  EDÂ-YI NEZÎR (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
10  KISMET YERİNİ BULUR (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
11  MUZAFFERİYET-İ OSMANİYE (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
12  FAKİR-İ MASUM (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
13  ÂLEMDE NELER YOK (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
14  AF (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
15  TOPLU İĞNE (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle