995/1587’de Muhammed b. Abdullâh et-Timurtâşî el-Gāzzî’nin (ö. 1006/1598) Hanefî fıkhına dair meseleleri özlü bir şekilde kaleme aldığı ve birçok Hanefî âlimi için başucu eseri konumunda olan Tenvîrü’l-ebṣâr ve câmiʿu’l-biḥâr eserine Muhammed el-Haskefî ed-Dımaşkî’nin (ö. 1088/1677) ed-Dürrü’l-muḫtâr adıyla yapmış olduğu şerhe Hanefî fıkıh âlimi Mısır Müftüsü Ahmed b. Muhammed et-Tahtâvî (ö. 1231/1816) tarafından Ḥâşiye ʿale’d-Dürri’l-muḫtâr adıyla kaleme aldığı haşiyesinin Karamollazâde Abdülhamîd Fuhûlî tarafından yapılan tercümesi (Sadgrove 2010: 439; Özel 2012: 188). Tercümenin giriş kısmında basıma hazırlayanlar tarafından kaydedilen bilgiye göre Hanefî fıkhı alanındaki bu eser Karamollazâde Abdülhamîd Fuhûlî tarafından tercüme edildikten sonra herkesin istifâde edebilmesi için eski Şeyhülislâm Ârif Hikmet Bey’in birâderzâdesi Seyyid Mehmed İzzet Bey tarafından finanse edilerek İstanbul Hâc Mehmed Sâlih Matbaası’nda 1285/1868’de tab’ edilmiştir. (Karamollazâde 1285: 2) 7 ciltten oluşan eser birçok kütüphânede kayıtlı bulunmaktadır.  Eser besmele, hamdele, salvele bölümleriyle başlamaktadır (Karamollazâde 1285: 2). Ardından Zümer Sûresi 9. âyeti ( هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ “Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu?”) ve A’râf Sûresi 179. âyet ile (اُو۬لٰٓئِكَ كَالْاَنْعَامِ بَلْ هُمْ اَضَلُّۜ “İşte bunlar hayvanlar gibi, hatta daha da aşağıdadırlar.”) devam etmektedir. Bu âyetler vesilesiyle mütercim ilmin kıymetinden, ilmin insana verdiği kıymetten, dünya ve âhirette kişiye sağladığı faydalardan bahseder. İlimler arasında da fıkıh ilmi müstesnâ bir yere sahiptir. Nitekim insanın bedenî ve rûhânî hayatının istek ve ihtiyaçlarının düzenlenmesinde, ibâdet ve muâmelâtının tanzim ve sıhhatinin belirlenmesinde fıkıh önemli bir yer tutmaktadır. Fıkıh ilmini hâiz olan bir kimse toplumda hangi kategoride bulunursa bulunsun bu ilimle âmil olması sebebiyle müstesnâ bir mevkide bulunmaktadır (Karamollazâde 1285: 2-3). Burada mütercim Nahl Sûresi 43. âyetinden ( فَسْـَٔلُٓوا اَهْلَ الذِّكْرِ اِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَۙ “Eğer bilmiyorsanız bilgi sahibi olanlara sorun”) delil getirmiş ve bu ilmi bir “tiryâk-ı ekber”, “kibrît-i ahmer” tanımlayarak, ilme vâkıf olan ulemanın birçok cehd ü gayretinden bahsetmiştir. Mütercim tercümeye konu olan eserin kaleme alınış, şerh ve tahşiye aşamalarından bahseder (Karamollazâde 1285: 2-3).  Bu aşamaları çeşitli Arapça ve Farsça beyitler ile süslemesi ve kullanmış olduğu edebî üslûp söz konusu fıkıh eserine edebiyat literatüründe yer açmıştır. Ancak bu metinler Arapça kaleme alınmış ve Karamollazâde’nin ifâdesiyle “ol metn-i metânet-karînle ol şerh-i şemâset-rehîn, mânend-i urûbe-i mahdere lisân-ı Arabiyyetle perde-pûş u nikāb-ı taʻkîd-i ibârât u hicâb-ı garâbet taʻbîrâtla harîdârân-ı vuslata istiğnâ-furûş olub, ulemâ-i millet ü rüesâ-yı dîn bâ-sırrıhim mahdere-i meşrûhanın âşık-ı dil-firîb ü Vâmık-ı bî-sabr u şekîbi iken, târîh-i te’lîfden bu evân-ı meymenet-elîfe gelince gerek ulemâ-i mütekaddimîn ü gerek fuzalâ-ı müteahhirînden hiçbir ferd-i fütüvvet-karîn şerh ü tefsîr ü bast-i taʻbîr ve lâ-ekall lügat-i Arabiyye’den lisân-ı suhûlet-resân-ı dîğere nakl ü taʻbîr etmeyib…” bulunduğundan Karamollazâde kendisini bu işten mes’ul tutuarak tercüme işine niyet ettiğini belirtir. Dürrî’l-muhtâr şerhini ve Tahtavî’nin eser için kaleme aldığı hâşiyeyi eserle ilgili kaleme alınmış diğer eserlerden üstün gördüğünü belirtmiştir (Karamollazâde 1285: 4). Bu anlatımdan sonra Tâ-hâ Sûresi 25-28. âyetlerde yer alan Hz. Mûsâ’ya ait olduğu bilinen dua ile eserin tercümesine başlar (Karamollazâde 1285: 5). Mütercimin edebî üslûbunu ve kabiliyetini giriş kısmında tespit etmek daha kolaydır. Nitekim eserin tercümesinde kullanılan dil giriş kısmının aksine daha sadedir.

Mütercimin biyografisi için bk. "Abdülhamid Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdulhamid-efendi