Güftî’nin manzum eseri. Eserden ilk defa bahseden Âgâh Sırrı Levend, eserin bir nüshasının kendisinde olduğunu belirtmiştir (Levend 1988:142). Güftî’nin eserleri üzerine doktora tezi hazırlayan Kâşif Yılmaz; Atatürk Üniversitesi Kütüphanesi, Âgâh Sırrı Levend Kitaplığı 123-125 numaradaki Güftî Dîvânı’nda küçük bir mesnevinin yer aldığını, bu mesnevinin katalogda “Hasb-ı Hâl” adıyla kaydedildiğini ve bunun Şeyhülislâm Bahâyî Efendi’yi konu edinen bir eser olduğunu bildirmiştir (Yılmaz 1983:4,7; Yılmaz 2001:17) Diğer bir deyişle bu eser, Kâşif Yılmaz tarafından hazırlanan Güftî Dîvânı’nın dördüncü mesnevisini teşkil etmektedir (Yılmaz 1983:79-82). Bu arada mesnevinin 118. beytinde Güftî’nin, “Hasb-ı Hâl” terkibini kullandığını da eklemek gerekmektedir.

124 beyitlik mesnevi, aruzun “müfte’ilün müfte’ilün fâ’ilün” kalıbıyla yazılmıştır. Eserlerinde genel itibariyle süslü bir dil kullanan Güftî, burada da Arapça-Farsça kelime ve terkip ağırlıklı bir dil tercih etmiştir.

Güftî, mesneviye çeşitli sıfatlarla andığı kaleme seslenerek başlar. Ondan taze bir ses, yeni manalar ve hoş bir eda taşımasını bekler. Daha sonra sözü Edirne aracılığıyla kendisine getiren şair, diğer eserlerinde olduğu gibi kaderden ve zamanın getirdiklerinden dert yanar ve onlarla mizahî bir üslûpla şakalaşır. Bilindiği üzere Güftî’nin eserlerinde “zamandan şikâyet” ve “kıymetin bilinmemesi” vb. konular önemli bir yer tutmaktadır. Burada da şair, sözünü ettiği tüm yeteneklerine rağmen rağbet görmemiş bir kişi olarak karşımıza çıkar. Öte yandan Güftî, yaşadığı bütün olumsuzluklara karşın, kabiliyetinin iltifat bulacağından da ümitlidir. Dolayısıyla eserlerinde himmet ve ihsan arayışı içindedir. Güftî’ye iltifat etmeyen kişiler de yok değildir. Bu kişilerin başında Şeyhülislâm Bahâyî Efendi gelmektedir. Bahâyî Efendi’ye kasideler yazan Güftî, söz konusu mesneviyi de ona ithaf etmiştir. Bahâyî Efendi, -yetenekli şairlerin değerinin anlaşılmadığı böyle bir dönemde- Güftî’nin elinden tutmuş, kendisine rağbet göstermiştir. Bu vesileyle Bahâyî Efendi’yi övgü dolu sıfatlarla yücelten şair, mesnevisini ona dua ederek sonlandırır.

Mesnevi Kaşif Yılmaz tarafından doktora tezinin bir bölümü olarak çalışılmıştır (1983).

Şairin biyografisi için bk. “Güftî, Ali”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gufti-ali