HALİ ADA (ALİ MUZAFFER BEY)
Çeviri
Ali Muzaffer Bey (d. ?/? - ö. 1330/1912)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ali Muzaffer Bey tarafından tercüme edilen hikâye. Hâlî Ada, Fransız sanatçı Judith Gauter tarafından 1879 yılında yazılan “Les Cruautés de l’Amour” adlı kitabın "L’île Déserte" isimli  3. hikâyesidir. Hikâye, Amerika’ya giden seyir halindeki bir gemide başlar. Gemi bir fırtınanın ortasında kalmıştır ve batmak üzeredir. Mösyö de Puyroche, Dr. Delton’ın verdiği afyonun etkisi altındadır ve içinde bulunduğu durumu fark edemeyecek kadar gerçeklikten kopmuştur. Büyük bir mücadele sonucunda yolcular tahliye edilir fakat Mösyö de Puyroche ve Milady Campbell parçalanmak üzere olan Imogene’de kalmışlardır. Puyroche, gemiden kurtulmanın yollarını arasa da Milady kocasının öldüğünü düşündüğü için kamarasına kapanmıştır.

Puyroche’un ifadesiyle korkunç yamyamların yaşadığı Fiji Adaları’na ulaşırlar. Adada geçirdikleri sürede birbirlerine aşık olurlar ve evlenmek için bir tören düzenlerler. Fakat tören sırasında Lord Campbell çıkagelir. Olaylar Lord Campbell'in anlattıklarıyla açığa çıkar. Puyroche, Fiji Adaları'nda olduklarını sansa da aslında Arcachon şehrinden sadece 3 fersah uzaklıktadırlar ve ıssız bir adada değil halk tarafından tercih edilmeyen bir sahildedirler. 

Eser, Lord Campbell'in anlattıklarıyla Puyroche'un trajedisi halini alır. Puyroche hem sevdiği kadını kaybeder hem de o ana kadar düşündüğü her şeyin yanlış olduğunu fark eder. Bu yönleriyle Hâlî Ada trajikomik bir macera hikâyesi olarak Türk edebiyatında yerini alır. 

Ali Bey 176 sayfadan oluşan bu hikâyeyi 1311/1894 yılında tercüme etmiştir.

Ali Muzaffer Bey’in biyografisi için bk. “Ali Muzaffer Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ali-muzaffer-bey 

Eserden Örnekler


(Campbell) pek ziyade müteaccip oldu. Biraz meraklı bir nazarla yüzüme bakarak dedi ki: (Imojen) hakikaten kazâzede mi oldu?

Ben – Tamâmıyle, madam!

Milady – Ey, yolcular ne oldular?

Ben – Başka bir sefineye nakledildiler!

Milady – Zevcim?

Ben – Kendisini denize atarak boğuldu, madam!

Milady – Acâyip! Siz neden buradasınız? (Ali Muzaffer 1894: 27).

İngiliz sefinesine nakil olunan yolcular şüphesiz benim gayri mevcut olduğumu anlayacaklarından imdadıma koşulacağından ümitvarım. Şimdi bir gemi zâhir olacak, hiç olmazsa bir sandal yetişecektir!.. Bu suretle biraz müteselli ve müsterih olduktan sonra derhal kaptanın kamarasına çıkarak âfaka atf-ı enzar eyledim: ne gelen var ne giden!.. Gece, müthiş gece dahi takarrüp ediyor idi; Artık zulmetler içinde ölüme karşı yalnız kalacağımı düşündüm dişlerim zangır zangır yekdiğerine vurmaya başladı. Bari hiç olmaz ise Milady’i kamarasından çıkarabilsem? (Ali Muzaffer 1894: 33-34)

Vak’a bu suretle bir tehlikeden kaçıyor idik ama ihtimal ki ileride daha büyük bir tehlikeye tutulabilirdik. Yâni yağmurdan kaçar iken doluya tutulmak ihtimali var idi. Yamyamlara şikâr olmak korkusuna gark olmak havfı dahi inzimam ile her ikimizi de bîzar ediyor idi (Ali Muzaffer 1894: 71-72).

Kaynakça


Ali Muzaffer (1894). Hali Ada. Tercüman-ı Hakikat Matbaası.

Gautier, Judith (1879). Les Cruautés de l’Amour. Paris: Ernest Flammarıon.

Atıf Bilgileri


SAMAT, SÜMEYYE. " HALİ ADA (ALİ MUZAFFER BEY)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/hali-ada-ali-muzaffer-bey. [Erişim Tarihi: 05 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 VİCDAN FACİALARI (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
2  ANDRE YUVANOVİÇ (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
3  HAYAL-İ SEVDA (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
4  ZAVALLI PEDER (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
5  MAHİR AHÇI (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
6 TASVÎR (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
7  BİR SERGÜZEŞT (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
8  EDÂ-YI NEZÎR (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
9  HAYIRSIZ ADA (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
10  KISMET YERİNİ BULUR (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
11  MUZAFFERİYET-İ OSMANİYE (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Diğer SÜMEYYE SAMAT
Görüntüle
12  FAKİR-İ MASUM (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
13  ÂLEMDE NELER YOK (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Prof. Dr. Nuran Özlük
Görüntüle
14  AF (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
15  TOPLU İĞNE (ALİ MUZAFFER BEY) Ali Muzaffer Bey Öğr. Gör. Egemen Ozan SÖNMEZ
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle