- Yazar Biyografisi (TEİS)
Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba - Madde Yazarı: Dr. Gülcihan Pehlivan
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Divan
- Yayın Tarihi:24/01/2022
HAKÎKÎ-NÂME / DÎVÂN (HAKÎKÎ)
şiirlerHakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba (d. ? - ö. 893/1487-88)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şeyh Hâmid-i Velî veya halk arasında maruf ismiyle Somuncu Baba’nın oğlu olan, farklı kaynaklarda Yûsuf, Yûsuf Hakîkî Baba, Baba Yûsuf Hakîkî, Şeyh Yûsuf isimleriyle zikredilen, halkın Hakîkî Baba veya Gül Baba adlarıyla bildiği Yûsuf Hakîkî’nin 596 şiirinin bulunduğu Dîvân’ıdır. Dîvân’ın tertip edilme tarihi bilinmemektedir. Tevhid ve münacatla başlayan eser, sonraki kısımlarda bilinen divan tertibine uymamaktadır. Eserin büyük bir bölümünü oluşturan kasideler, kafiye harflerine göre dizilmiştir. Dîvân'da şairin inanç kimliğine uygun olarak ilahî aşk merkeze alınmakla beraber, muhtelif hususlarla ilgili nasihatlere, şikayetlere, hicivlere ve dolayısıyla sosyal temalara da yer verilmektedir. Arapça ve Farsçayı çok iyi bilen Yûsuf Hakîkî’nin, Dîvân’ında bu iki dilden alınma kelimelere sıklıkla yer vermekle birlikte fazla terkip kullanmadığı, şiirlerini nispeten sade bir dille yazdığı söylenebilir. Çeşitli kaynaklarda hatalı olarak Hakikî-nâme adıyla da anılan Yûsuf Hakîkî Baba'nın Dîvân’ının üç nüshası vardır. İki nüshası harekeli nesih ile yazılmıştır. Üç nüshadan biri sadece iki sayfadır (Boz 2009: 17-20; Çavuşoğlu 2013: 30).
İlk olarak eserin 100 yaprağı üzerine bir doktora tezi yapılmış (Boz 1996), daha sonra bu çalışma Sadi Somuncu nüshası esas alınmak ve Mevlana Müzesi nüshasına göre farklılıklara yer yerilmek suretiyle tenkitli metin olarak yayımlanmıştır (Boz 2009).
Şairin biyografisi için bk. “Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakiki-yusufi-hakiki-baba-seyh
Eserden Örnekler
Kasîde Der-Beyân-ı Ahvâl-ı Halk-ı Cihân ve Şürûr u Fiten-i Âhirü'z-Zamân
Dünye endîşesinde hayrânlık
Âdemîlık denüle hayvânlık
Ömri fikr-i muhâlıla zâyi'
Eylemeklik degül mi nâdânlık
Dünye mâlın ne denlü cem' itsen
Hâsılun hoca dil-perîşânlık
Gözlerüni yumılmadın açagör
Assı itmez ki son peşîmânlık
İrdi pîrî vü unfuvân-ı şebâb
Vardı geçmez mi dahı oglanlık
Kanı şerm ü vakar pîrlere
Hay şenâ'at degül mi handânlık
Her gelenün bu fânî evde hemân
Bir niçe gündür işi mihmânlık
Ne vezîri kala ne hod mîri
Bunda ne hoca ki ne sultânlık
Hükm idenler cihâna kanı ya şol
Pâdişâhlar ki eyledi hanlık (Boz 2009: 495)
Kaynakça
Boz, Erdoğan (1996). Hakîkî Divânı (Kısmi Çeviriyazılı Metin, Dil İncelemesi ve Dizin). Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi.
Boz, Erdoğan (2009). Yûsuf Hakîkî Baba Divânı (Karşılaştırmalı Metin, Sadi Somuncuoğlu ve Mevlana Müzesi Nüshaları). Ankara: Aksaray Valiliği Yay.
Çavuşoğlu, Ali (2013). Mahabbet-nâme Yusuf Hakîkî Baba. Ankara: Aksaray Valiliği Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MAHABBET-NÂME / MUHABBET-NÂME (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf, Gül Baba | Dr. Gülcihan Pehlivan |
Görüntüle | ||
2 | TASAVVUF RİSÂLESİ (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf , Gül Baba | Dr. Gülcihan Pehlivan |
Görüntüle | ||
3 | ŞERHU ERBA'ÎNE HADÎSEN HÂŞİYESİ (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf , Gül Baba | Araş. Gör. Cihat Ekiz |
Görüntüle | ||
4 | METÂLİ’U’L-ÎMÂN (HAKÎKÎ) | Hakîkî, Yûsuf-ı Hakîkî Baba, Şeyh Yûsuf , Gül Baba | Dr. Gülcihan Pehlivan |
Görüntüle | ||
5 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
8 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
14 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |