Firdevsî-i Tavîl tarafından soru-cevap şeklinde yazılan tasavvufi mahiyette manzum ve mensur karışık eser. Hakâyık-nâme, Tuhfetü’l-Hâdî ve Hakîkat-nâme isimleriyle de bilinen eserin yazılış tarihinin, Fâtih Sultan Mehmed’den merhum olarak bahsedilmesi sebebiyle, 886/1481’dan sonra olduğu tahmin edilmektedir. Firdevsî bu kitabı, Hazinedarbaşı Alî Ağa’nın oğlu Mehmed Bey’e armağan olarak yazmıştır (Büyükkarcı Yılmaz 2021).

Hadîkatü’l-Hakâyık, toplam altı bölümden oluşmaktadır. “Fî-Medh-i Hazret-i Aga-yı Kâmurân Dâme İzzehu ve Devletehu” başlıklı birinci bölüm sebeb-i te’lif, “Der-Tarif-i Şeyhü’ş-Şüyûh Mevlânâ İlâhî” başlıklı ikinci bölüm Mollâ İlâhî’nin vasfı hakkındadır. Asıl konuya ait üçüncü bölüm “Der-Bahs-i İlm-i Edyân ve Su'âl-i Hızr Aleyhi’s-Selâm Cevâb Dâden Mevlânâ İlâhî Nevverallâhu”, dördüncü bölüm “Der-Beyân-ı Zâhir Şoden-i Hızr”, beşinci bölüm “Der-Ziyâfet-Kerden-i Sultân Muhammed Hân Mevlânâ İlâhî Rahmetu’llâhi Aleyhim” ve altıncı bölüm “Der-Beyân-ı Takrîr-i Mevlânâ İlâhî ve Der-Tevhîd-i İlâhî” başlıklıdır. Eserde ilm-i huruftan astrolojiye kadar pek çok konu iç içe geçmiş bir şekilde ele alınmıştır. Büyük çoğunluğu mensur şekilde yazılsa da konular özetlenirken bazı beyitlere de yer verilmiştir (Araç 2010: 19-21).

Eserin yurt içi ve yurt dışı yazma eser kütüphanelerinde on dört nüshasının yer aldığı tespit edilmiş, yurt içi kütüphanelerdeki nüshaları üzerinde inceleme, tenkitli metin ve sözlükten oluşan bir yüksek lisans çalışması yapılmıştır (Araç 2010).

Yazarın biyografisi için bk. “Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/firdevsi-serefeddin-musa-uzun-firdevsi