Victor Hugo’nun Angelo Tyran De Padoue (1835) adlı dramının uyarlaması. Üç fasıl, dört perde ve yirmi altı meclisten oluşur. Osmanlı Tiyatrosu’nda sahnelenir. II. Meşrutiyet’ten sonraki dönemde de birçok kez oynanır. Yazarın tiyatroyla ilgili ikinci ve son eseridir. Romantik dram (facia) özelliği taşır. Facia kavramını ilk kez Ebüzziya’nın kullandığı, eserin mukaddimesinde belirtilir.

16. yüzyıl İtalya’sında geçen olay, Türk-İslam tarihine aktarılmak suretiyle, kişilerin inançları, isimleri ve kültürel unsurları da değiştirilir. Ebüzziyâ Tevfik’in asıl amacı istibdadı anlatmaktır. Eserin ‘’Îzâhât-ı Müʾellif’’ bölümünde tiyatronun ülkede uygulanan zulmü ve keyfî icraatı gözler önüne sermek amacıyla uyarlanmış olduğu belirtilir. Ebüzziyâ, Rodos’ta sürgündeyken bu eseri yazmıştır. Piyes, siyasî amaçla kaleme alınır. Oyuncular vasıtasıyla, zalim idareciler ve zorba yönetim ağır bir dille eleştirilir. Piyeste istibdatla itham edilen Sultan Abdülaziz’in öldürülmesinin gerekliliği savunulur. Hasan Sabbah ve fedâileri, zalime karşı mazlumların haklarını koruyan bir güç olarak gösterilir. Önce önsözü çıkarılarak yayımlanmasına izin verilir. Abdülaziz’in tahttan indirilmesinden sonra da önsözüyle birlikte basılır. Eserin içinde yer yer kadın haklarıyla alakalı mesajlar da bulunmaktadır. Yazar kadın haklarının erkekler tarafından çiğnendiğini düşünür ve eserinde bununla ilgili pasajlara yer vermektedir. Zorba biri olan Nurettin, Hasankeyf hâkimidir. Kendisi Kılıç Arslan’ın kızı Selçuka (Ayşe) ile evlidir ama Halepli çengi Habibe’yi sever. Karısının da başka birine âşık olduğunu düşünür. Gerçekten de karısı ile Danışment emirlerinden Behram küçük yaşta birbirlerini sevmişler fakat bazı olaylar yüzünden ayrı düşmüşler, sonra tekrar karşılaşmışlarsa da birbirlerini tanıyamamışlardır. Behram, Selçuka’ya yeniden âşık olur. Habibe, Behram’a tutulsa da Behram, ona sadece acıma duygusuyla yaklaşır. Habibe, Nurettin’i sevmediği halde, seviyormuş gibi davranır. Nurettin, karısından kurtulup Habibe ile evlenmenin planlarını yapar. Selçuka ile Behram, Hasan Sabbah’ın fedailerinden Numan sayesinde birbirlerini öğrenirler ve gizlice buluşurlar. Aralarındaki aşk tekrardan alevlenince kıskançlık duygusuna kapılan Habibe, Behram’ı sevmesine rağmen onu ele verecek tarzda davranmaya başlar. Nurettin, karısına yazılmış imzasız aşk mektuplarını bulur ve karısını öldürtmek için eline koz geçtiğini düşünür. Öldürüleceğini anlayan Selçuka hislerini açıklar, Nurettin’in zorbalıkla hükmettiği sistemi eleştirir. Selçuka’yı bu zor durumdan bir plan yaparak rakibi Habibe kurtarır. Bir vakitler Selçuka da Habibe’nin annesini ölümden kurtarmıştır. Nurettin ve Behram Selçuka’nın öldüğünü zanneder. Selçuka’nın öldüğü haberini alan Behram, çok fazla hiddetlenir. Habibe de Behram’ı tahrik edecek tarzda konuşur, Selçuka’nın yaşadığı bilgisini ifşa etmez. Selçuka’nın ölüm haberi ve Habibe’nin tahrik edici konuşmaları neticesinde Behram kendini kaybeder ve Habibe’yi hançerler. Selçuka da yavaş yavaş ayılmaya başlar. İki sevgiliyi birbirine kavuşturan Habibe, huzurlu bir şekilde ruhunu teslim eder. Behram ve Selçuka’da Habibe’nin fedakârlığını takdir ederler.

Eser, 1291/1874 yılında Hayal Matbaasında basılmıştır. Tamamı 125 sayfadır. Eserin yeni Türk harflerine aktarılmış baskısı bulunmamaktadır.

Yazarın biyografisi için bk. ‘’Ebüzziyâ Tevfik’’. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ebuzziya-tevfik