Halil Edib Bey tarafından Alexandre Dumas’tan yapılan bir çeviri. Çevirinin hangi eserden yapıldığı belirtilmemiştir.. Eser tür bakımından uzun hikâyeye benzemektedir. Anlatıcının olayları hikâye ediş biçimi geleneksel halk hikâyecilerini andırır. Özellikle de hikâyenin sonunda verilen mesajla kıssadan hisse verme gayesinin olduğu da söylenebilir. Dar bir çerçevede gelişen hikâyede kişi kadrosu ve mekân da sınırlı tutulmuştur.

Gümüş Mahfaza, anlatılan asıl olayla doğrudan çok da bağlı olmayan bir mekânın tasviri ile başlamaktadır. Ayrıntılı tasvir edilen kasrın eski sahiplerinden yaşlı bir kadının evine davet ettiği misafirlerinden birisinin gecikmesi sonucunda, diğer konukların bunun sebebini sorması ile merak uyandıran bir olay başlamış olur.

Hikâyede esas olay, yaşadığı dehşetli olaylar karşısında soğukkanlılığın da ötesinde duygusuz ve tepkisiz kalabilen genç bir delikanlının bunu nasıl başarabildiğini sorgulayan misafirlere “kalbimi aldırdım” cevabını vermesi üzerine dikkatleri üzerinde toplaması ile başlar.

Bu durumun asıl sebebini sorgulayan ve delikanlıya âşık olan genç kızın delikanlı ile aralarında geçen, hayata ve acılara karşı sorgulamaların yer aldığı diyaloglarla ilerler hikâye. Sonunda yeniden hissetmeye ve sevmeye başlayan delikanlının bu duygular karşısında mukavemet gösteremeyerek ölmesi üzerine genç kız da hayatı boyunca bu aşkın tesirinden çıkamayarak “gümüş mahfaza” içinde sakladığı çiçeklerle birlikte bu hikâyeyi anlatmaktadır. Yazar, kendisine nakledilen bu hikâyeyi sonuna okuyucuların alması gerektiğini düşündüğü mesajı da ekleyerek bitirmektedir.

Gümüş Mahfaza, 1882/1883 yılında Bursa’da Feraizcizâde Matbaası’nda basılmıştır ve 72 sayfadan oluşmaktadır.

Yazarın biyografisi için bk. “Halil Edib”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/edib-halil-edib-bey