GÜLŞEN-İ SÜHAN / ÂSÂR-I KEN'ÂN BEY (KEN'ÂN)
inşa türü
Ken'ân, Yûsuf Ken'ân Bey, Maraşlı (d. 1246/1830 - ö. 1293/1876)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Osmanlı devlet kurumlarında Tanzimat’tan sonra gelişen inşa örneklerini içeren eser. Mektup, tebrik, arzuhal, tezkire türündeki resmî yazıların derlenmesinden meydana gelmiştir. Gülşen-i Sühan'da 16 başlık yer alır. “Mukaddime” ve “Sûret-i Mektub” başlıklı ilk iki yazı; Kemal Beyi tanıtan, sanatını ve kişiliğini öven ifadelerden meydana gelmektedir. Kemal Beye ait 14 parça resmî yazı örneğinin yedisi “Arîza”, üçü “Tebrik”, biri “Teşekkür Mektubu”, biri “Mektub”, biri “Arzuhâl” ve biri ise “Tezkire” başlığını taşımaktadır. İlk örnek dışındaki mektuplarda özel isimler yer almaz. Kemal Bey'e ait mektupların başlıkları ve konuları sırasıyla şu şekildedir:

Âli Paşa Merhuma Girit’te Bulunduğu Hengâmda Mȋr-i Müşârün İleyhin Kalemiyle Takdim Olunan Arȋza.

Arȋza-i Mezkûreye kenar.

Tebrik (Kurban bayramı tebriki)

Arȋza (Özür beyan eden ve görevinin devam etmesini isteyen bir dilekçe).

Arȋza (Nizamiye, Topçu ve Bahriye Kışlalarında mevlit okuma görevine talep).

Bir Zatın İltimasına Mebni Müşârün İleyhin Kaleme Aldığı Arȋza.

Arȋza (Teftiş için hazır olunduğunu beyan eden bir dilekçe). 

Arȋza-i Müştereke (Ramazan dolayısıyla vaaz verilmesi için izin dilekçesi).

Bir Zat Tarafından Olunan İltimasa Mebni Müşârün İleyh Tarafından Kaleme Alınan Arzuhâldir.

Tebrik-i Sâl (Padişah için yazılmış yıldönümü tebriki).

Mektûb (Görevli şahıs hakkında çıkan olumsuz dedikodulara rağmen güvenilen biri olduğuna dair).

Tezkire (Tören hazırlığı için mekanın acele düzenlenmesi emrinin yerine getirildiğine dair.)

Seyahat Teşekkürü.

Tebrik (Berat kandili tebriki).

Gülşen-i Sühan (sözlerin gül bahçesi) adıyla yayınlanmış resmî mektuplar, devrinde düz yazının en sanatkarane örnekleri olarak kabul görmüştür. Eserde Arapça-Farsça kelimeler yoğunluktadır. Uzun tamlamalar kullanılması, metinlerin anlaşılmasını zorlaştırır. Eser secilidir ve esas amaç sanat yapmaktır. Söz aralarına serpiştirilmiş bir mısra, bir beyit; Arapça, Farsça, Türkçe manzum parçalar ve ayetler de yer alır.

Gülşen-i Sühan, 1293/1876-77 yılında yazarın ölümünden sonra Hacı İzzet Efendi Matbaasında basılmıştır. 2013 yılında Öncü Basımevi tarafından Âsâr-ı Ken'ân adlı eser ile bir arada tıpkıbasım olarak yeniden yayınlanmıştır. Esere dair bir yüksek lisans tezi yapılmıştır (Taşbey 2021).

Yazarın biyografisi için bk. “Yûsuf Ken'ân Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kenan-yusuf-kenan-bey-marasli



Eserden Örnekler


Tebrik :

….. Rabbimiz teâlâ ve tekaddes hazretlerine hadd ve pâyânsız şükr olsun ki müfârık-ı bendegân ve enâma şeref-bahş-ı mübâhât ve ibcâl olan ȋd-i adhâ-yı meyâmin metâyâ-i duhûl ile refʿ rukʿa-i rıkkıyet ve evvel vâsıta-i husûsiyet-i bâsıta ile takbȋl-i dâmen meʿâli menkabete ȋtâ-yı icâzet eylediğinden cenâb-ı rabb-ı müsteân ȋd-i mezkûrun nice müşâhide-i emsâl-i nâ-mütenâhiyesiyle mihr-i münȋr zât-ı ulüvvüʾl-sıfât-ı rahȋmânelerini ilelebed pirâye-bahşâ-yı ser-mesned-i ikbâl ve iclâl buyurmak duâ-yı mefrûzuʾl-edâsını fâtiha-i evrâd her-bâr ederek ȋfâ-yı vecȋbe-i tehniyet ve ubûdiyete müsâraat kılındı…. (Taşbey 2021: 29).

Bir Zâtın İltimâsına Mebnȋ Müşârünileyhin Kaleme Aldığı Arȋza

Gerek pederden kalmış ve gerek icbârât-ı zamâniyeye mebnȋ boynuma takılmış olan düyûndan dolayı hâk-pây-ı merhamet-i ihtivâ-yı âsafânelerine arz-ı dehâlet ve bu dehâletin netȋce-i müstahsilesinden dolayı biʾl-ehl veʾl-ʿıyâl atebe-i ulyâ-yı hazret-i velȋyyüʾn-niamȋlerine yüzler sürerek arz-ı şükrâniyet eyleriz. Şu lutf u âlȋ nâ-kâbil-i teşekkür bir ihsân-ı bâhirüʾl-maâlȋ ise de (Kerem gördükçe ey Bâkȋ recâ artar gedâlardan ) medlûlü (Ben o semte gidemem gayretvâr olur elbette şemâtet peydâ) musırr anh munzam ve çâker-i kemȋneleri ise (böyle uryân-ı ten esbâb-ı emel kaldığıma çağlayıp lüle-i germ-âbe-i sûzan ağlar) neşȋdesiyle pür-gam olduğum ve bu harâret-i ciğer-gâh ile muntazır-ı cûy-bâr-ı lutf ve ihsân bulunduğum hâlde menba-i mâüʾl-hayât rahm ve ihsân ve devâ-sâz-ı derd-mendân olan bâb-ı mekârim-meab-ı hıdȋvânelerine, yeni baştan alınca ve hiç olmaz ise ol havâlice hâl-i acz-i iştimâlime cesbân bir meʾmuriyet-i münâsibeye tâyin buyurulmaklığım içün inâyet-i alȋleri recâ kılındı. Bâkȋ emr ve fermân... (Taşbey 2021: 33).


Kaynakça


Bayazıdzâde  Yusuf Kenan Bey (2013). Kenan Bey Âsârı. Ankara: Öncü Basımevi.

Ertan, M. Emin (2005). “Maraşlı Kalender Paşa-zâde Vezir Süleyman Paşa’nın Oğlu Yusuf Kenan Bey’in Edebî Şahsiyeti ve Gülşen-i Sühan Adlı Eserinin Tanıtılması”. I. Kahramanmaraş Sempozyumu  C.1. İstanbul.

Ken'ân Bey (1293). Gülşen-i Sühan (Âsâr-ı Ken'ân Bey). İstanbul.

İnal, İbnü'l-Emin Mahmud Kemal (1988). Son Asır Türk Şairleri. C.2. İstanbul: Dergah Yayınları.

Taşbey, Canan (2021). Bayazıdzâde Yusuf Kenan Bey’in Gülşen-i Sühan Adlı Eseri (Giriş, Transkripsiyonlu Metin, Dizin-Sözlük). Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Altun, Nesrin. "GÜLŞEN-İ SÜHAN / ÂSÂR-I KEN'ÂN BEY (KEN'ÂN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/gulsen-i-suhan-asar-i-ken-an-bey-ken-an. [Erişim Tarihi: 16 Mart 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 KEN'ÂN BEY ÂSÂRI (KEN'ÂN BEY) Bayazıdzâde, Yûsuf Ken'ân Bey, Maraşlı Dr. Öğr. Üyesi Nesrin Altun
Görüntüle
2 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
3 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
4 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
5 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
6 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
7 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
8 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
9 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
10 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
11 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle