- Yazar Biyografisi (TEİS)
Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi - Madde Yazarı: Dr. Nurten SEVİNÇ
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Tarih
- Yayın Tarihi:09/10/2022
GÜLŞEN-İ MÜLÛK
Hadîkatü’l-Mülûk zeylİSa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi (d. 1133/1721 - ö. 1178/1764-1765)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Osman-zâde Tâ'ib’in (ö. 1136/1724) Hadîkatü’l-Mülûk (İcmâl-i Tevârîh-i ʿÂl-i Osman, Hulâsatü’t-Tevârîh) isimli eserine Şehrî-zâde Mehmed Sa'îd (d. 1133/1721 - ö. 1178/1764-1765) tarafından yapılan zeyil. Osman-zâde’nin bu eseri Osman Gazi’den II. Mustafa’ya kadar gelen Osmanlı padişahlarının kısa biyografilerine dairdir. Nevşehirli Damad İbrâhim Paşa’ya takdim edilen eserin çok sayıda nüshası bulunmaktadır. Tuhfetü’l-Mülûk ismiyle de zikredilen eserin bir tertibi IV. Mehmed’e, diğeri ise III. Ahmed’e kadar gelmektedir. Söz konusu eser Mustafa Hâşim’in yaptığı zeyl ile basılmıştır. Hadîkatü’l-Mülûk’ün bir başka şekli olan İcmâl-i Tevârîh-i Âl-i Osman’da I. Mahmud, III. Mustafa ve I. Abdülhamid gibi padişahlardan söz edilirken Şehrî-zâde tarafından yapılan kısa zeyilde ise sadece III. Ahmed’den bahsedilmiştir (Özcan 2007: 4; Sevinç 2020: 27).
Şehrî-zâde Kurretü’l-Ebsâr adlı eserinde Tâ'ib Efendi’nin Hadîkatü’l-Mülûk ve Hadîkatü’l-Vüzerâsı’ndan “Hadîkatü’l-Mülûk, ulemâ-yı Rûm’un ercmendi Osmân-zâde Tâ'ib Ahmed Efendi merhûmundur. Hadîkatü’l-Vüzerâ bu dahi mûmâ-ileyhindir. İkisi dahi muhtasardır. Lâkin kavl-i esahhı tahrîr itmekle münâsibi ahz olundu” ifadesiyle söz etmektedir. Ayrıca Şehrî-zâde Metnü’t-Tevârîh isimli eserinde de Gülşen-i Mülûk’ü, Gül-i Zîbâ ile zikretmekte ve temize çekmediğini belirtmektedir (Sevinç 2020: 27). III. Ahmed ve dönemi olaylarının söz edildiği Gülşen-i Mülûk’de (Bilici 2010: 473) bu padişahın hayatından, saltanatından, başarılarından ve yaptığı hayratdan bahsedilir. Ancak Agâh Sırrı Levend, Şehrî-zâde’nin bu eserinin hatâen Dilâver Ağazâde Ömer Vahid Efendi’ye mal edildiğini belirtmektedir (2018: 366).
Gülşen-i Mülûk'un çok sayıda yazma nüshası bulunmaktadır (Bunlardan bazısı için bk. TCYK 1945-1951: 701-704).
Müellifin biyografisi için bk. "Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/said-sehrizade-mehmed-efendi
Eserden Örnekler
… Osman-zâde Ahmed Tâ'ib Efendi merhûm Hâdîkatü’l-Mülûk ve’l-Vüzerâ ismiyle tesmiyye vü mevsûm kıldıgı târîh-i latîf-i nezâket-redîfinde cevher-efşân-ı niketât ü mezâmîn olarak nakş-ı zerrîn-hâme-i sihr-âferînleriyle sahâ'if-i eyyâmların tezhîb ü tezyîn idüp, lâkin füruheşte tûl-ı zemân takrîbiyle endâhte-i tâkçe-i nisyân olmagın böyle eser-i garrâ ve te’lîf-i bî-hemtânın pes-mânde-i nazar-ı fusehâ ve fürûheşte-i manzara-i bülegâ olması lâyık ü sezâ görülmediginden âyâ bu tuhfe-i nev-bâve-i hadâyık-ı letâfet bu bâg-ı zevâyık-ı maʿrifetde ne vechile lezzet-bahş-ı gül-kand-ı halâvet olmak mümkin olur deyü enâmil-i endîşe ile luʿbet-bâz-ı rîş-i teşvîş iken el-eşyâ’u tenkeşef bi-ezdâdihâ maʿnâ-yı müsellemü’l-fehvâsı nâgeh-gîr-i zamîr-i fakîr olmagla bînâ'en-'aleyh;
[Mısr]âʿ
Zer-i hâlis-ayârın gösterir seng-i siyâh üzre
Nesir; mevlânâ-yı mûmâ-ileyhin âsâr-ı nuzâr-ı iʿtibârı karîn-i iştihâr olmak dâʿiyesi ile türrehât-ı Bektâşî kumaşında zeyl-gûne çend satr-ı perîşân-güftâr ve lisân-ı rekîkü’l-beyân-ı tıflân-ı şîr-hor ile melʿabe-i sıbyân-vâr bu vazʿ-ı şütür-i gürbe-reftâra cür’et olundu. (Şehrî-zâde Mehmed Sa'îd [yz.]: 2a-2b).
Kaynakça
Bilici, Faruk (2010). “Şehrîzâde Mehmed Said”, İslâm Ansiklopedisi. C. 38. İstanbul: TDV Yay. 473.
Levend. Agâh Sırrı (2018). Türk Edebiyatı Tarihi. C. 1. Ankara: Dergâh Yay.
Özcan, Abdülkadir (2007). “Osmanzâde Ahmed Tâib”, İslâm Ansiklopedisi. C. 34. İstanbul: TDV Yay. 4.
Sevinç, Nurten (2020). Şehrîzâde Mehmed Said ve Kurretü’l-Ebsâr (Târîh-i Nevpeydâ) Adlı Eseri: Tahlil ve Metin. Doktora Tezi. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KURRETÜ’L-EBSÂR / TÂRÎH-İ NEV-PEYDÂ | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
2 | HEŞT BEHİŞT FÎ TÂRÎHİ KOSTANTİNİYYE | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
3 | LÜBBÜ'T-TEVÂRÎH (SA'ÎD) | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
4 | TUHFETÜ'L-MUSTAFÂVİYYE FÎ BEYÂNİ AHVÂLİ KABUDÂNÂTİ'D-DEVLETİ'L-ALİYYETİ'L-OSMÂNİYYE | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi DAVUT ADLIĞ |
Görüntüle | ||
5 | ZÜBDETÜ'L-AHBÂR EL-MÜTA'ALLİKA Bİ'L-BİHÂR | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
6 | MAHZENÜ'S-SAFÂ KENZ-İ DÜRER-İ ZİKR-İ ŞU'ARÂ | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Prof. Dr. Ersen ERSOY |
Görüntüle | ||
7 | GÜL-İ ZÎBÂ | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
8 | METNÜ'T-TEVÂRÎH | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
9 | TÂCÜ’L-KAVÂNÎN | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
10 | RAVZATÜ'L-ENFÜS Fİ'T-TÂRÎH | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
11 | ZÜBDETÜ'T-TEVÂRÎH (SA'ÎD) | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Nurten SEVİNÇ |
Görüntüle | ||
12 | TÂRÎH-İ DÜVEL VE MÜLÛK | Sa'îd, Şehrî-zâde Mehmed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi DAVUT ADLIĞ |
Görüntüle | ||
13 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
14 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
16 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
17 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
18 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
19 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
20 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
21 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |