GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR)
şiirler
Fakîr, Hacı Ağa (d. 1252/1836-37 - ö. 1306-07/1889)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ordubadllı Hacı Ağa (Hacağa) Fakîr’in şiirlerinin yer aldığı eser. Fakîr, Ordubad’da kurulan Encümen-i Şuarâ adlı şiir meclisinin müdavimlerinden ve başkanlarındandır. Lirik ve hiciv türündeki şiirleriyle tanınmıştır. Türkçe ve Farsça manzumeler kaleme alıp hem klasik tarzda hem de halk şiiri üslubunda yazmıştır.

Gülşen-i İrfân, şairinin şiirlerinin toplandığı mecmuanın adıdır. Mecmua, Fakîr’in yakın arkadaşı ve döneminin bir başka şairi Muhammed Tâki Sıdkî tarafından oluşturulmuştur (Gedimov 1989: 3). Şairin şiirlerinin önemli bir bölümü Esger Gedimov tarafından Fegir Ordubadi, Ağlar Gelem Elimde adlı eserde yayımlanmıştır (1989). Gedimov, Fakîr’in Türkçe şiirlerinden yaklaşık 130 gazeli ile muhammes, terci-bend, kaside ve rubailerini, manzum mektuplarını ve hicivlerini; Farsça 20 gazel, 1 kaside ve 1 murabbasının Türkçe çevirisini yayımlamıştır. Gedimov, çalışmasına Fakîr’in halk şiiri tarzındaki şiirlerini almamıştır.

Fakîr, Fuzûlî’den etkilenmiş ve onun şiirlerini tanzir etmiştir. Bazı gazellerinde Vâkıf ve Zâkir etkisi sezilmektedir. Manzumelerinde dinî ve tasavvufi muhtevaya da yer vermiştir. “İbret-nâme”si ile “Hikâyet-i Civanmerd-i Kürd (Kürdün Çul Satmağı)” adlı manzum hikâyesi dikkat çeken şiirlerindendir. “Hikâyet-i Civanmerd-i Kürd”, Molla Nesreddin dergisinin 10 Eylül 1907 tarihli 34. numarasında Fatı adıyla da yayımlanmıştır (Gedimov 1989: 23). Firidun Bey Köçerli, Fakîr’in oğlu Memmed Said Ordubadi’nin kendisine gönderdiği bazı şiirleri Azerbaycan Edebiyyatı adlı kitabına almıştır (2005: 208-213). Zaman Esgerli (2005: 279-285) ise Fakîr’in 5 gazeliyle 2 muhammesini çalışmasına dahil etmiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Fakîr, Hacı Ağa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fakir-haci-aga 

Eserden Örnekler


Gazel

Heyf məndən ol mələk-sîmâ pərî cân istəməz

Cism-i bî-mikdârımı râhində kurbân istəməz


Mən ümîd-i vəsl ilə çoh şâkirəm hicrân üçün

Âşik-i sâdik değil hər kəs ki hicrân istəməz


Könlümə yüz kârvân-i gəm gəlir mehmânlanır

Kâş o ev vîrân ola yâ Rəb ki mehmân istəməz

[…]

Cânımı kurtar bu gəmlərdən mənim tök kanımı

Korhma, mə’şûkindən âşik həşrdə kan istəməz


Kamət-i sərvin görən gül tək cəmâlın hoşluyan

Bâğə bahmaz gülşənə getməz gülüstân istəməz

[...]

Küfr-i zülfün sevməyən îmânı yohdur dîni yoh

Hansı mömindir kim o zülfündən âmân istəməz


Rəhm kıl miskîn Fəkîrə eylə âhindən həzər

Beylə gündə kâfəri gəbri müsəlmân istəməz (Esgerli 2005: 279-280).

Kaynakça


Esgerli, Zaman (hzl.). (2005). XIX Əsr Azərbaycan Şeri Antologiyası. Bakı: Şərq-Qərb.

Kasımzade, Feyzulla (2017). XIX Esr Azerbaycan Edebiyyatı Tarihi. Bakı: Elm və təhsil.

Gedimov, Esger (hzl.) (1989). Fegir Ordubadi, Ağlar Gelem Elimde. Bakü: Yazıçı Yay.

Köçerli, Firidun Bey (2005). Azerbaycan Edebiyyatı. C. 2. Bakü: Avrasya Pres Yay.

Atıf Bilgileri


KESİK, Beyhan. "GÜLŞEN-İ İRFÂN (FAKÎR)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/gulsen-i-irfan-fakir. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Ali Akber Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
2 DÎVÂN / DÎVÂN-I KASÂİD Ü GAZELİYYÂT (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
3 KİTÂBÜN-NASÂYİH (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
4 KİTÂB-I MAKTEL (DÎDE) Dîde, Mirza Nasrullah Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 DÎVÂN (DİLSÛZ) Dilsûz, Muhammed Emîn Prof. Dr. Yakup POYRAZ
Görüntüle
6 [DÎVÂN] (ANDELÎB) Andelîb Karacadağî Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
7 SA’LEBİYE (HALHÂLÎ) Halhâlî, Muhammed Bâkir Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
8 DÎVÂN (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Öğr. Gör. ÖZLEM KAHRAMAN
Görüntüle
9 TİLKİ İLE KURT (HASAN) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle
10 KÖYLÜ İLE AYI (HASAN, ALİ OĞLU KARABAĞÎ YÜZBAŞOV) Hasan, Ali oğlu Karabağî Yüzbaşov Araş. Gör. Seher Erenbaş Pehlivan
Görüntüle