Şeyhülislâm Hoca-zâde Es’ad Efendi  tarafından 1026/1617 yılında yazılan ve konusu dört halife olan manzum hilye. Eser, mesnevi nazım şeklinde ve "mefâ‘îlün mefâ‘îlün fe‘ûlün" vezni ile yazılmıştır. Gülistân-ı Şemâ’il, tevhid mahiyetindeki ilk manzume de dâhil 19 bölüm ve 1196 beyitten meydana getirilmiştir.

Eser besmele ile başlar ve mesnevi nazım şeklinin klasikleşmiş giriş bölümünde yer alan tevhid, münâcât, na’t methiye ile devam eder. Sultan I. Ahmed'e dua içeren manzume bölüm ardından eserin telif sebebi anlatılır. Es’ad Efendi, daha önceden hilye-i Resulullâh’ı yazıp sultana takdim ettiğini, Sultan I. Ahmed'in bundan mutlu olup dört halifenin hilyesini de yazmasını istemesi üzerine bu eseri kaleme aldığını anlatır. Müellif eserini Kadir gecesinde tamamladığını ve bir önceki Kadir gecesinde de Hz. Peygamber'in hilyesini tamamlamış olduğunu belirtip bu eserlerin kendi hanesine sevap olarak yazılması için niyazda bulunur. Es’ad Efendi eserine Gülistân-ı Semâ'il adını verdiğini şu beyitle ifade eder: Kodum adın Gülistân-ı Şemâ'il/ Yaraşur olsa uşşâka hamâ’il. 

Asıl bölüm, ilk halife Hz. Ebû Bekir’in hilyesi ile başlar. Daha sonra halifelik makamına geliş sırasına göre diğer halifeler de tanıtılır. Es’ad Efendi eserinde dört halifeyi ayrı ayrı ele alıp önce “hilye” başlıklı bölümlerde halifelerin fiziki görünüşü ve tavırlarıyla ilgili hadislerin Arapça metnini verir. Daha sonra manzum olarak bu hadislerin tercüme ve şerhini yapar. “Fezâ'il” başlıklı bölümlerde daha çok Hz. Peygamber’in o halife hakkındaki sözlerine yer verilmiştir. Bu bölümdeki hadisler de aynı hilye bölümündeki gibi ele alınarak tercüme ve şerh edilmiştir.  Her halifenin hilyesi, dua ile bitirilir.  Dört halifenin hilyesinde de aynı usul takip edilmiştir. Hatimede müellif dört halifeye birden dua eder; onların yüzü suyu hürmetine kendisini affetmesi için Allah’a yakarır.

Gülistân-ı Şemâ'il konusunda Kevser Torun tarafından 2002 yılında tamamlanan yüksek lisans tezi hazırlanmıştır (2002).

Yazarın biyografisi için bk. "Es'ad, Hâce-zâde". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/%20madde-detay/esad-hacezade