Mustafa Reşit’in realizm ve romantizm akımlarının etkisiyle kaleme aldığı hikâye-mensur şiir türündeki eser. Ersin Özarslan,  Gözyaşları'nın  Türk edebiyatında "nesr-i muhayyel" olarak tanımlanan mensur şiirin teşekkülüne ve gelişmesine zemin hazırlayan başlıca yapıtlardan biri olduğunu kaydeder. Dönemin sanat anlayışına hakim olan romantik duyuş, eserin adında ve muhtevasında belirgindir. Gözyaşının fizyolojik tanımları ise eseri realist çizgiye yaklaştırır. Türk edebiyatının romantizmden realizm ve natüralizm akımlarına yönelişinde düşünceleriyle sanatkârlara öncülük eden Beşir Fuat’ın duyguları fizyolojik ve biyolojik temellere dayandırması, dönemin sanat anlayışını etkilemiştir. Edebiyatta realizme yönelişin örneklerinden olan Gözyaşları, M. Orhan Okay'ın da ifade ettiği gibi gözyaşının hissi bir unsur olması yanında ona fizyolojik bir nazarla bakmak düşüncesi açısından Beşir Fuat’ın tesirini göstermektedir. Okay, bu tesirin sadece Gözyaşları ile sınırlı olduğunu bildirirken Özarslan ise yazarın İzdivaç-İmtizâc adlı eserinde de gözyaşının fizyolojik bir hadise olarak kabul ve izah edildiğini açıklar. Gözyaşları'nın “Mukaddime” ve “Gözyaşı Lisânından” başlıklı metinlerinde sıvının fizyolojik özellikleriyle tanımlanmasında Beşir Fuat’ın etkisi görülse de hikâye ve mensur şiirlerde ağlamak bir duygu eseri olarak yansıtılır. M. Orhan Okay, Gözyaşları'nın neşrinden ve Beşir Fuat'ın intiharından bir yıl sonra Fazlı Necib'in neşrettiği Tebessüm adlı eserin Mustafa Reşit'in kitabına nazire olduğunu kaydeder.

Eserin baş kısmında Recâizâde Mahmut Ekrem, Beşir Fuat ve Sâmi Paşazâde Sezâi’nin kaleme aldıkları takriz yazıları bulunmaktadır. Recâizâde M. Ekrem imzasıyla kaleme alınan “Muharrir-i Şehîr Mustafa Reşîd Beyefendi’ye” başlıklı takrizden sonra Mustafa Reşit tarafından bu takrize cevap olarak yazılan “İfâde’-i Muharrir” başlıklı açıklamaya yer verilmiştir. Beşir Fuat’a ait olan takriz başlıksız olarak, Sâmi Paşazâde Sezâi’nin kaleme aldığı takriz ise “Edîb-i Rikkat-âver Mustafa Reşîd Beyefendi’ye” başlığıyla eserde yer almaktadır. "Mukaddime - Gözyaşı Nedir?” başlıklı metinde, sıvının fizyolojik tanımı verilir. Gözyaşı hakkında inceleme yaparken gençlik günlerinde döktüğü gözyaşlarını hatırlayan muharrir, hatıralarından birkaçını toplayarak eseri vücuda getirdiğini belirtir. “Gözyaşları Lisânından” başlıklı metinde, sıvının atmosferdeki döngüsü ve geçirdiği evreler fizik yasalarından hareketle anlatılır. Bir müddet okyanus dalgaları arasında dolaşan gözyaşı, ekvatorda buharlaşıp havaya karışır. Yer ile gök arasındaki döngüden sıyrılıp toprağa düşer ve bir elma ağacının gövdesine çekilip meyveye yerleşir. Daha sonra elmayı yiyen bir köylü kızının bedenine giren gözyaşının kana karışma evreleri de yine fizyolojik açıklamalarla anlatılır. Kana karışan gözyaşı, beyinden alınan direktiflerle tekrar bedenden dışarı atılır; buharlaşıp atmosfere döner.

“İlk Göz Yaşı” başlıklı kısa hikâyede yazarın sekiz yaşındayken yaşadığı ilk sevgi ve hüzün anlatılır. Henüz sekiz yaşındayken tek başına hiçbir yere gidemediği için kendisinden birkaç yaş büyük komşu kızıyla çevrede gezileri yapan yazar, mazinin güzelliklerini hatırlar. Tüm yazı denizde balık tutarak, mandıraya giderek, kaval sesi dinleyerek tabiatla iç içe geçirirler. Eylül ayında bir gün hastalanan komşu kızı, üç gün içinde ölür. Tabutunun üstüne atılan ilk topraklara, yazarın gözyaşları karışmıştır. Aynı başlık altında yer alan ikinci hikâyede ise yazar, bir bahar günü Çamlıca’da gezerken güzel bir köşkün önünde durup onu hayranlıkla seyreder. Bu temaşa esnasında, pencerede gördüğü genç kıza âşık olur. Kısa bir müddet sonra, genç kız ile yazar arasında harem ağası vasıtasıyla mektuplaşmalar ve gizli buluşmalar başlar. Sonbahar ayında genç kız yazara, şehirden ayrılacaklarını söyler. İki sevgili ağlayarak birbirlerine veda ederler. Yazar, sevgili ile gizli buluşmalarında kavuşmak üzere ayrılırken döktüğü gözyaşlarının tatlı, ebedî ayrılık gözyaşlarının ise acı olduğunu vurgular.

“Birkaç Damla Daha” başlıklı metin, mensur şiirlerden oluşur. Gözyaşı, bu şiirlerde insan hayatını kuşatan duygu ve durumların ortak bir yansımasıdır. İlk mensur şiirde farklı sınıflara mensup insanların ortak yazgısının dünyaya geldiklerinde ağlamak olduğu vurgulanır. Kış ayının karanlık gecesinde soğuk bir evde doğan çocuk ile aynı saatte mermerden yapılmış görkemli bir binanın pahalı eşyalarla döşenmiş sıcak bir dairesinde dünyaya gelen çocuk, ağlama hususunda birleşir. Yazar, bu ilk gözyaşlarının ibret verici olduğunu ifade eder. İkinci mensur şiirde ise biri yaşlı diğeri genç iki adam, sevdikleri kadınların mezarları başında gözyaşı dökerler. Yazar bu gözyaşlarının merhamet uyandırıcı olduğunu vurgular. Üçüncü mensur şiirde kaval çalan çobanın omzuna yaslanan sevgilisi ara sıra gözyaşı döker. Bazen kız şarkı söyler, çoban ağlar. Yazar, bu gözyaşlarının kaynağının neşe olduğunu belirtir. Son metinde ise veremli bir genç kız can çekişirken cenazesinin gelinliği ile defnedilmesini vasiyet eder. Gözünden sızan hüzün verici bir damla, yüzüne düşer.

64 sayfadan oluşan eserin kapağında İmruʾu’l-Kays'a ait bir dörtlük bulunmaktadır. 1304 (1886-1887) yılında Şirket-i Mürettibiye Matbaası'nda basılan Gözyaşları, Berna Fildiş ve Sevda Kaman tarafından yeni Türk harflerine aktarılarak "Batılılaşma ve Batılılaşmanın Edebiyata Yansılamaları: Bir Ara Nesil Edebiyatçısı Mustafa Reşid'in Gözyaşları" başlıklı çalışmada yayımlanmıştır. Eserin bir nüshası Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphanesi'nde 0111336 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır.

Yazarın biyografisi için bk. "Mustafa Reşit". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mustafa-resit