GONCA-İ HAYÂTIM (SALÂHÎ)
şiirler
Mehmed Selâhaddîn (d. ?/? – ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Salâhî mahlasını kullanan Mehmed Selâhaddîn’in şiirlerinden oluşan eseri. Şair hakkındaki bilinenler Gonca-i Hayâtım’ın kapağında yer alan “dâ’ire-i askeriyeye mensûb” şeklindeki ifadeden ibarettir. Eserin mukaddimesi şairin şiire dair düşüncelerinden oluşur. Mehmed Selâhaddîn’ göre şiiri tarif etmek oldukça güçtür; her şiir, her fikre başka şekilde tecelli etmektedir. Edip olan herkesin şiir hakkındaki hislenmeleri, genel bir tarif olarak kabul olunamaz. Şairin kalbi kimi zaman manevi şevklerle dolu bir bahar saadetine, kimi zaman hüzün ve keder gibi vicdanı tetikleyen bir hazan tablosuna benzer. Bununla birlikte şair bazen güzel eserleriyle insanın kalbini hoş eder, bazen de hazin tasvirleriyle insanı ağlatır. Sözün özü şiir, insan için hoş ve acı verici bir uğraştır.

Mukaddimeden sonra 7 beyitlik 1 tevhîd ve ardından 1 na’t gelir. Devamında “Takdîs” başlıklı kime yazıldığı belli olmayan 1 cülusiye; dört mısralık bentlerden oluşan ve abbba / cdddc … şeklinde kafiyelenmiş (sarmal) “Meh-tâb İçinde Meh-tâb” başlıklı bir manzume yer alır. Eserdeki diğer manzumeler, sırasıyla şu başlıklarla altında verilmiştir: Tasvîr-i Cânân, Telâkkî, Subh-ı Bahârî Gâyet Güzeldir, Şi’r, Gark-ı Nûr, Hayret, Tâb-ı Hayâl-i Cânân, Mihr-i Aşk, Feryâd, Vasf-ı Cânân, Hitâb-ı Âşıkâne, Hayf, Elimizde, Bâ’is, Kalem, Sa’y, Dinle Ey Dil, Hakîkat, Gazel (5), Nazire (3), Târîh-i Velâdet (3), Bir Nazîre, Şarkı, Nazîre, Perâkende (Dîvân-ı Hâfız’dan Meâlen Me'hûzdur), Bir Resim Arkasına Yazılmışdır, Firkat.

Mehmed Selâhaddîn, manzumelerinin çoğunu gazel nazım şekliyle kaleme almıştır, klasik şiir geleneğine uygun olarak eserine tevhid ve na’t ile başlamış ve birçok manzumesinde geleneğin klişe ve mecazlarına yer vermiştir. “Meh-tâb İçinde Meh-tâb, Tasvîr-i Cânân, Sa’y” gibi bazı manzumelerinde ise eski ile yeniyi birlikte devam ettirmiştir. Şiirleri basit ve anlaşılır bir söyleyiş özelliğine sahiptir. Şairin aruza hakim olduğunu söylemek mümkündür.

Gonca-i Hayâtım, 1311/1893-94 yılında İstanbul’da, Kasbar Matbaası tarafından 32 sayfa hâlinde yayımlanmıştır.

Eserden Örnekler


Şi’r

Nâr-ı aşkı kalbimi şi’rimle teskîn eylerim

Levha-i âmâlimi fikrimle tezyîn eylerim


Âşıkım dersem inanman âha etmez i’timâd

Eşk-i çeşmânımla ol gaddârı te’mîn eylerim


Def’-i gam etmek içün herkes sarılmış bâdeye

Ben ise eş’ârımı tercîh-i rengîn eylerim


Gam nedir bilmem safâya meyli vardır gönlümün

Dâ’imâ dilden azâbı dehri terkîn eylerim


Ey Salâhî hüzn ile perverdedir şi’rim benim

İstesem bir sözle ben insânı gamgîn eylerim (Mehmed Selâhaddîn 1311: 14-15).


(Müfred)

Bezmi teşrîf eyledikçe meh-cemâlim lutf edip

Sînemi arz eylerim ben hançer-i ebrûsuna (Mehmed Selâhaddîn 1311: 32).

Kaynakça


Mehmed Selâhâddîn (1311). Gonca-i Hayâtım. İstanbul: Kasbar Matbaası.

Turan, Taner (2018). 1880-1895 Yılları Arasında Yayımlanmış Şiir Kitapları Üzerine Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


KESİK, Beyhan. "GONCA-İ HAYÂTIM (SALÂHÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/gonca-i-hayatim-salahi. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
2 ÇIÇEK BAHÇESİ (KISM-I EDEBÎ) Ahmed Cemal Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
3 MAHSÛL-İ ÖMRÜM (MEHMED NÂİM) Mehmed Nâim Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
4 MUSAVVİRÂT-I ŞEVK (NÂMIK) Nâmık, Alî Rızâzâde Nâmık Kemâl Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 BIR MÜTEVERRİMENİN HİSSİYÂTI (TEPEDENLİZÂDE HÜSEYİN KAMİL) Tepedelenlizâde Hüseyin Kamil Dr. Necla Dağ
Görüntüle
6 BEYTÜ’L-HAZEN (FÂİZ) Ferâizcizâde Osman Fâiz Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 GEHVÂRE-I EDEB (GELİBOLULU MEHMED RIF'AT) Rıf’at, Gelibolulu Mehmed Rıf'at Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
8 İNŞİRÂH (MEHMED CEMÂL) Mehmed Cemâl ( d. ?/? – ö. 1305/1887-88’den sonra) Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 FERSÛDE (MESUD) Erganili Mesud Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
10 TERÂNELERİM (HALÎL RÜŞDÎ) Halîl Rüşdî Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
11 BİR BÎÇÂRENİN TÂRİH-İ HAYÂTI (CEMİL) Cemil Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
12 ŞERHU NAZMİ'L-LE'ÂLÎ / ZİYÂ'U'L-KULÛB Ahmed el-Behisnî Dr. Öğr. Üyesi Ömer Faruk Güler
Görüntüle
13 NAZMÜ'L-LE'ÂLÎ DER-TERCÜME-İ NESRÜ'L-LE'ÂLÎ (KÂSIM) Kâsım Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
14 CİNÂNÜ'L-CENÂN (VÂHİDÎ) Vâhidî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
15 TERCÜME-İ SAD-KELİME-İ HAZRET-İ MURTAZÂ (VAHDETÎ) Vahdetî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle