Gevhernâme, Kaygusuz Abdal’ın mesnevi tarzında kaleme aldığı 72 beyitten oluşan manzum eseri. Gevher, kelime olarak “cevher, değerli taş, maden, elmas, inci, bir şeyin aslı” vb. anlamında kullanılmaktadır. Istılahi manada ise gevher, “vahdet-i vücut” nazariyesini yansıtmaktadır. Şiir, Allah’ın birliğine vurgu yaparak peygamberlere ilâhi bir selam ile başlamaktadır. Şiirin özünü oluşturan gevher, âlemlerin yaratıcısı yüce Allah’ı sembolize etmektedir. Kaygusuz Abdal bu eserini, Hac ziyaretini yaptıktan sonra geldiği Medine’de yedi gün yedi gece kaldığını, bu süre zarfında Hz. Muhammed’in kabri başında yazdığını, adına Gevhernâme dediğini belirtmekte ve burada gerçek cevherin kıymetini ancak sarrafların yani gönlü ilâhi aşk ile dolu olanların anlayabileceğine vurgu yapmaktadır. Kaygusuz Abdal’ın Gevhernâme adlı bu eserinin baş kısmında, Allah’ın birliği, yüceliği, yaratıcılığı vahdet teorisi içinde anlatılmıştır. Ayrıca Hz. Muhammed’in ahlaki güzellikleri, Allah tarafından dünyaya insanlar için rahmet olarak gönderilişi, güzellikleri vd. vasıfları verilmiştir. Gevhernâme, tevhid bölümüyle başlar. Daha sonra Kaygusuz Abdal, kendi hâlini hikâye ettiğini belirterek mealen şu cümlelerle devam eder: “Bu tenim yoktu. Ben sadece candım. Katre değil ummandım. Orada ay ve güneş doğup batmazdı. Daima birlikti. Ayrılık, ölmek, dirilmek olmazdı. O zaman ne insan ne melek ne de gökler vardı. Cümle varlık ancak “o” idi. Cenab-ı Hak kendi kudretini aşikâr kılmak diledi. Vahdet deryası dalgalandı. Beni kenara saldı. Menzilim derya iken katre oldu. Gevher deryadan harice düştü. Hikmetin aslı o bir gevherdendir. Gevherin aslı da o “bir”dendir. Gevherin bir adı da Mahmud idi. Hak âdemi gevhere sedef eyledi. Yani bu mülkü şereflendirdi. Maksat sedefteki incidir. Su dilersen bardağa değil içindeki suya bak. Bütün suların aslı “bir”dir. O gevher Hz. Muhammed’in canıydı. Onun için cümle âlem gülistan oldu. Hurinin, cennetin, aklın, canın, her şeyin aslı o gevherdendir.” Gevhernâme'nin önemli nüshaları Marburg (72 beyit), Topkapı Sarayı Müzesi (71 beyit), Süleymaniye (71beyit), İstanbul Millet Kütüphaneleri ve Abdurrahman Güzel’in özel kitaplığında (72 beyit)  bulunmaktadır.

Kaygusuz Abdal'ın biyografisi için bk. "Kaygusuz Abdal, Alaeddin Gaybi", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kaygusuz-abdal-alaeddin-gaybi