Bora Gazi Giray Han’ın Hoca Sâdeddin Efendi (ö. 1599), Kefevî Hüseyin Efendi (ö. 1601), Vaiz Emîr Efendi ve Osmanlı padişahı III. Mehmed (ö. 1603)’e yazmış olduğu manzum ve mensur mektuplar. Hoca Sâdeddin Efendi’ye yazılmış olan iki mektubun tarihi 1596 civarlarıdır. İlk mektupta Gazi Giray Han 1594-1596 tarihi arasındaki Macaristan seferi sırasında gerçekleşen siyasî olaylara değinmiş ve bazı devlet adamlarının entrikalarından şikâyet etmiştir (Er 2011: 46). Aynı şahsa yazılan ikinci mektupta ise Eflâk voyvodası Mihail’in isyanından ve Gazi Giray’ın buraya gerçekleştirdiği seferden bahsetmektedir (Er 2011: 47). Kefevî Hüseyin Efendi’ye yazılan iki mektup 1594 civarı tarihlidir. İlk mektup tür açısından ilâm-name niteliğinde özel bir mektuptur ve bu mektupta Yanık ve Papa kalelerinin fethi anlatılmaktadır. Yine ilâm-name niteliği taşıyan ikinci mektupta ise Gazi Giray Han’ın 1594’te katıldığı Tuna boyundaki seferler ve Yanık Kalesi’nin fethi anlatılmaktadır (Er 2011: 47). Gazi Giray tarafından Vaiz Emîr Efendi’ye yazılan ilâm-name niteliğindeki özel mektup Macaristan seferindeyken mensur olarak kaleme alınmıştır (Er 2011: 48). Gazi Giray’ın sultan III. Mehmed’e yazdığı iki mektup da 1598 tarihlidir. Bunlardan ilki manzum olarak yazılmış hicvî nitelikte bir mektuptur. Gazi Giray bu mektupta devlet işleri yerine kendi menfaatlerini düşünen ve bu doğrultuda hareket eden devlet adamlarını eleştirmiştir (Er 2011: 48). İkinci mektup da manzum olarak kaleme alınmıştır ve Gazi Giray bu mektubu, Erdel seferine katıldığı sırada bazı devlet adamlarının padişahı kendisine karşı kışkırttığı için yazmıştır (Er 2011: 49).

Gazi Giray’ın Rus prensi Boris Godunov’a ve Leh kralı Zygmunt III. Vasa’ya yazdığı yarlıkları da vardır. Boris Godunov’a yazılan yarlık diplomatik türde yazılmıştır ve zamanında ödenmemiş olan yıllık verginin, Moskova’daki Kırım Hanlığı elçilerine verilmesi için Eylül 1590’da yazılmıştır (Er 2011: 49). Zygmunt III. Vasa’ya yazılmış olan iki diplomatik türe ait yarlık da Şubat 1592 tarihinde yazılmıştır. Bunlardan ilkinde Leh kralından, Kazakları Özü nehrinden çıkarmasını ve yıllık vergileri geciktirmeden ödemesini istemektedir (Er 2011: 50). İkinci yarlıkta da Leh hükümetinden Kazak saldırılarını durdurması, yıllık vergileri ödemesi ve Moskova seferi için maddi destek sağlaması istenmektedir (Er 2011: 50).

Bu mektup ve yarlıkların yanında ikisi Sultan III. Mehmed’e ve ikisi I. Ahmed (ö. 1617)’e yazılmış olan dört adet resmî mahiyette arz da mevcuttur (Er 2011: 50). III. Mehmed’e yazılmış olan iki arzdan biri 1598 yılında diğeri 1603 yılında kaleme alınmıştır (Er 2011: 50-51). Gazi Giray, 1598’de yazdığı arzda Sombor’da kışladığı dönemdeki sıkıntılarını ve hizmetlerini, 1603’de yazdığı arzda ise Macaristan seferi sırasındaki hizmetlerini anlatmıştır (Er 2011: 50-51). Birinci Ahmed’e yazılmış olan iki arzdan ilki 1603 civarında, ikincisi 5 Ağustos 1604 tarihinde kaleme alınmıştır. 1603 civarında yazılan arzda Gazi Giray, Slovenya’ya yapılan seferden ve ele geçirilen kalelerden, kasabalardan ve ganimetlerden bahsetmiştir. 1604 tarihli arzda Gazi Giray, tehlikeli bir duruma düşen Kırım’a dönmek için Osmanlı padişahı I. Ahmed’den izin istemiştir (Er 2011: 51).

İmla bakımından Gazi Giray Han’ın yazdığı manzum mektuplar ve arz metinleri büyük ölçüde Osmanlı Türkçesi yazı geleneğinin imlâ özelliklerini taşımaktadır. Yarlık metinlerinde ise, Uygur imlâ özellikleri görülmektedir. Gazi Giray’ın manzum olarak kaleme almış olduğu eserlerde her iki yazı geleneğinin imlâ özelliklerine rastlanmaktadır (Er 2011: 52).

Bora Gazi Giray Han'ın hayatı ve eserleri üzerine Elvina Abduvaliyeva Er bir doktora tezi hazırlamıştır (2011). Faysal Okan Atasoy’un çalışmasında ise Bora Gazi Giray Han’a ait yarlık, mektup ve bitiglerin transkripsiyonlu metinleri bulunmaktadır (2017: 97-106).  

Şairin biyografisi için bk. "Bora Gazi Giray Han". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/bora-gazi