GAZAVÂT-NÂME/GAZAVÂT-I ÖZDEMİROĞLU OSMAN PAŞA/ RİSÂLE-İ GAZÂ/ GAZAVÂT-I MUSTAFA PAŞA (VÜCÛDÎ)
gazavat-nâme
Vücûdî, Mehmed (d. ?/? - ö. 1021/1612)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Lârendeli Mehmed Vücûdî’nin gazavat-nâme türündeki eseri. Kaynaklarda Gazavât-ı Özdemiroğlu Osman Paşa, Risâle-i Gazâ ve Gazavât-ı Mustafa Paşa adlandırmalarıyla da anılan eser, Özdemiroğlu Osman Paşa ile Kıbrıs fatihi Lala Mustafa Paşa’nın gazavâtını ve savaşlarını anlatır (Sarıkaya ve Göger 2019: 653).

Vücûdî, Gazavât-nâme’yi kısa bir giriş ve dört fasıl olarak kaleme alır. Giriş, Ebussuûd Efendi (ö. 982/1574) ile Kınalı-zâde Ali Çelebi (ö. 979/1572)’nin methini; müellifin adını, eserin yazılış amacını ve fasılların kısa özetini ihtiva eder. Eserdeki dört fasıl ise şu konuları ele alır: Birinci fasılda Lala Mustafa Paşa’nın Şirvan’ın fethiyle görevlendirilmesinden İstanbul’a dönüşüne kadarki sürede İran cephesinde gelişen olaylar, ikinci fasılda Lala Mustafa Paşa’nın Özdemiroğlu Osman Paşa’yı Şirvan’da vezirlikle serdar tayin etmesi ve Osman Paşa’nın Şemâhî ile Demirkapı’da gerçekleştirdiği fetihler, üçüncü fasılda İstanbul’dan Osman Paşa’ya yardım için asker gönderilmesi ve İmam Kulı Han’ın mağlûp edilmesinden sonra Şemâhî Kalesi’nin Osman Paşa tarafından tamir ettirilmesi, dördüncü fasılda Osman Paşa’nın Kefe’den deniz yoluyla İstanbul’a gidip sadrazam tayin edildikten sonra vefatına kadar cereyan eden hadiseler. Ayrıca Vücûdî’nin Gazavât-nâme’si, Çıldır Savaşı, Meşaleler Savaşı ve II. Mehmed Giray (ö. 991/1584)’ın Kırım’da çıkardığı isyan üzerine de ayrıntılı bilgiler içermesi dolayısıyla tarihî öneme sahiptir (Sarıkaya ve Göger 2019: 653-654).

Gazavât-nâme’nin bilinen tek nüshası, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde Şevket Rado Yazmaları 332 numarada kayıtlıdır. Eserin tenkitli metni Kadriye Hocaoğlu Alagöz tarafından yayına hazırlanmaktadır.

Şairin biyografisi için bk. “Vücûdî, Mehmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/vucudi-mehmed 

Eserden Örnekler


Rahmet ol ârif-i sühen-dâna

Sa‘y ide sözlerinde im‘ân[a]


Bulsa harf u nukatın sehv [ü] hatâ

İde ıslâhı ile misk-i Hıtâ


Ola her [bir] sühen ki kendüye ayb

Yazılup noktasını itmeye gayb


Aybsız âlem içre âdem yok

Nice biñ aybıñ olmaya dem yok


Nâzır olsa hakîkate dîde

Kankı evzâ‘mız pesendîde


Hüner oldur ki aybı setr idesin

Râh-ı ehl-i tarîkate gidesin


Ayb setr eylemek Hudâ işidir

Söyleme aybı kim Hudâ işidir


Garazım olmadan bu efsâne

Degil izhâr-ı fazl yârâna


Ola kim bir du‘âya bâ’is ola

Okuyan bâğ-ı Adne vâris ola


Lutf idüp eyledikce kâ’ili yâd

İdeler bir hayır du‘âyla şâd (Vücûdî [yz.] 4b).

Kaynakça


Sarıkaya, Hüseyin ve Veysel Göger (2019). “Vücûdî”. İslâm Ansiklopedisi. C. Ek 2 (üçüncü basım). Ankara: TDV Yay. 653-654.

Vücûdî. Özdemiroğlu Osman Paşa ile Lala Mustafa Paşa’nın Gazavatı. İstanbul Araştırmaları Enstitüsü. Şevket Rado Yazmaları. No. 332.

Atıf Bilgileri


Hocaoğlu Alagöz, Kadriye. "GAZAVÂT-NÂME/GAZAVÂT-I ÖZDEMİROĞLU OSMAN PAŞA/ RİSÂLE-İ GAZÂ/ GAZAVÂT-I MUSTAFA PAŞA (VÜCÛDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/gazavat-name-gazavat-i-ozdemiroglu-osman-pasa-risale-i-gaza-gazavat-i-mustafa-pasa-vucudi. [Erişim Tarihi: 25 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 HAYÂL U YÂR (VÜCÛDÎ) Vücûdî, Mehmed Prof. Dr. Yaşar Aydemir
Görüntüle
2 ŞÂHİD-İ MA'NÂ (VÜCÛDÎ) Vücûdî, Mehmed Prof. Dr. Yaşar Aydemir
Görüntüle
3 MİR'ÂTÜ'Z-ZAMÂN FÎ TÂRİHİ'L-A'YÂN TERCÜMESİ (VÜCÛDÎ) Vücûdî, Mehmed Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
4 FEVÂYİHÜ'S-SÜLÛK FÎ NESÂYİHÜ'L-MÜLÛK/ TERCÜME-İ NASÂYİHÜ'L-MÜLÛK (VÜCÛDÎ) Vücûdî, Mehmed Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
5 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
7 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
8 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
9 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
11 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
13 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
14 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle