- Yazar Biyografisi (TEİS)
Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi - Madde Yazarı: Araş. Gör. Murat ASLAN
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Gazavatname
- Yayın Tarihi:11/02/2022
GAZÂLE-NÂME (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ)
manzum zafer-nâmeMuhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d. 935/1528 - ö. 1014? / 1017?/1605?/1608?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Muhyî-i Gülşenî’ye ait zafernâme türünde mesnevi. Gazâle, Memlüklüler döneminden itibaren eşkıyalık, yol kesicilik ve adam öldürme suçlarıyla bilinen bedevi bir Arap kabilesinin adıdır. Nil Nehri civarında yaşayan bu kabilenin zulümleri dayanılamayacak dereceye gelse de onların gücünden dolayı hiç kimse bu duruma müdahalede bulunamaz. Nihayet III. Murad (ö. 1595) bu sorunun ortadan kaldırılması için ferman gönderir. 13 günlük bir mücadele sonunda Gazâle Arapları bastırılır ve önemli bir kısmı esir edilir. Bu zafer, çevredeki diğer eşkıyalara da ibret olur.
Fe’ûlün fe’ûlün fe’ûlün fe’ûl vezninde yazılan bu 355 beyitlik mesnevi tevhit, naat ve III. Murad övgüsüyle başlayıp Gazâle Araplarının zulümlerinden, padişahın bu sorun hakkında ferman göndermesinden ve Mısır Valisi Hafız Ahmed Paşa’nın Gazâle Araplarına karşı yürüttüğü mücadeleden bahsederek devam eder. Osmanlı kuvvetlerinin açık arazide eşkıyaların izini nasıl sürdüğü, kimlerin nasıl kahramanlık gösterdiği bir bir anlatılır (Yaşar 2020: 84-105). Metinde eserin yazılış tarihine dair herhangi bir kayıt yoktur.
Bilinen tek nüshası Mısır Millî Kütüphanesi, Mecâmi-i Türkî numara 23’te bulunan Mecmûa-yı Muhyî içerisinde 407a-412b varakları arasında bulunan eseri Önder Yaşar neşretmiştir (2020).
Şairin biyografisi için bkz. "Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muhyii-gulseni-ekmekcizade-seyh
Eserden Örnekler
Gazâle be-nâm ü ‘Azâzil’e râm
Rezâletle tugyânları ber-devâm
‘Azûz u Mülûke Hasûbe üçi
‘Usâtile iderdi dâyim güçi
Dahı niçe bin müfsid olup refîk
Olar nusratıyla keserler tarîk
Hıyânet idi dâyımâ işleri
Dahı hûn-ı nâ-hakdı cünbişleri
Niçe kerre merhûm Şey Kaytbay
Cerîde idüp ‘asker-i tîz-pây
Olar üzre ılgar göndermiş ol
Biraz nâr-i a’dâyı söndürmiş ol
Velî dâyimâ nehb ü gâret idüp
Niçe vechile zulmı ‘âdet idüp
Yakarlardı zâri’lerün hırmenin
Keserlerdü şâri’lerün me’menin (Yaşar 2020: 89)
Kaynakça
Yaşar, Önder (2020). "16. Asırdan Bir Zafername Örneği: Muhyî-i Gülşenî’nin Gazâle-nâme Adlı Eseri". Hikmet Akademik Edebiyat Dergisi (12): 73-112.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BÜNYÂD-I Şİ'R-İ ÂRİF/RİSÂLE-İ KÂFİYE (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
2 | KAVÂ’İD-İ BÂLEYBELEN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
3 | GÜL-İ SAD-BERG (HALVETÎ MUHYÎ) | Halvetî Muhyî | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle | ||
5 | MESÂDİR-İ ELSİNE-İ ERBA‘A (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
6 | MENÂKIB-I İBRÂHÎM GÜLŞENÎ (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Faruk Sönmez |
Görüntüle | ||
7 | ŞERH-İ HADÎS-İ ERBA'ÎN (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddîn Muhammed Gülşenî Efendi | Prof. Dr. Adem Ceyhan |
Görüntüle | ||
8 | ŞERH-İ HADÎS-İ CİBRÎL (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
9 | HüSN Ü DİL (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Doç. Dr. Berat Açıl |
Görüntüle | ||
10 | GAZÂLE-NÂME (MENSUR) (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Araş. Gör. Murat ASLAN |
Görüntüle | ||
11 | MUHTASAR İLM-İ MEVCÛDÂT (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
12 | NEFHATÜ'L-ESRÂR (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d .935/1528-ö. 1014-1017/1605-1608 (?) | Diğer Şule Kandemir |
Görüntüle | ||
13 | AHLÂK-I KİRÂM (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi (d .935/1528-ö. 1014-1017/1605-1608 (?) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
14 | SİLSİLETÜ’L-AŞK (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
15 | ŞEHD-İ EBRÂR (MUHYÎ-İ GÜLŞENÎ) | Muhyî-i Gülşenî, Ekmekçi-zâde Şeyh Muhyiddin Muhammed Gülşenî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi Nülüfer ÇELİK |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
17 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
18 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
19 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
20 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
21 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
22 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
23 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
24 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
25 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |