Sîmkeş-zâde tarafından yazılan 2241 beyitlik bir mesnevi. Feyzî Külliyatının 1b-51b yaprakları arasında yer alan eser aruzun "fe’ilatün mefâ’ilün fe’ilün" kalıbıyla yazılmıştır. Dinî, tasavvufî ve ahlâkî mahiyette didaktik bir mesnevîdir. Ayrıca Halvetî tarikatının âdâbını içermesi bakımından önemlidir. IV. Mehmed (Avcı)’e sunulmuştur. Şair, “Bais-i Te’lif ” bölümünde eserin yazılış amacı şu şekilde açıklar; bir gece yatağında yatarken tefekkür âlemine dalar. Allah’tan ona ilham gelir ve âhirette kendisine faydalı olacak bir eser bırakması gerektiğini düşünür ve eserini yazar. İstanbulda kaleme alınan eser 1065/1654-1655 tarihinde yazılmıştır.

Gönül işlerinden anlayan, mânâ denizinde dolaşan, bir çok çile çekmiş, rehberi sadece Allah olan Dil adında bir derviş varmış. Bulunduğu şehri terk edip vücud şehrine gitmiş. Bu şehir kuvvetli surlarla çevrili yedi katlı bir yerdir. Câbülka ve Câbülsâ adı verilen iki büyük kapısı vardır. Kan, Sevda, Safra, Balgam adı verilen nehirlerle çevrilidir. Bu şehrin padişahı Nazar adında kerem sahibi birisidir. Bu padişahın Gamze adında bir oğlu vardır. Dil kendisine bir yer ararken Vücud şehrine gelmiştir. Burada Aşk ile karşılaşır ve onunla dostluk kurar. Dîde sahrasında dolaşırken orada avlanmakta olan Gamze ile karşılaşırlar. Dil Gamze’ye aşık olur. Ancak bunu dostu Aşk’tan gizler. Hasret ve figan içinde arkadaşından nasihatler alır bir yandan da ondan utanır. Arkadaşı Aşk bu sevgisinin işitilmemesini söyler. Aksi taktirde Gamze’nin gazabına uğrayacağını belirtir. Sen bu acıya tahammül et gün gelir Gamze’nin bezmine girersin diyerek onu sakinleştirir. Bir gün iki arkadaş sahraya çıkarlar ve Gamze'yi görürler. Dil Gamze’nin derdiyle harab olmaktadır. Bu derde hiç kimsenin deva olamayacağını düşünür. Arkadaşı Aşk onun derdinin çaresinin Vücud şehrinde Hayal adında bir arkadaşında olduğunu söyler. Hayal aynı zamanda Şehzade’nin arkadaşıdır ve onu bu durumdan haberdar edebilecek kişidir. Aşk, Dimag semtinde Hayal’i bulur ve durumu anlatır. Hayal de saraya gidip Şehzade’ye durumu anlatır ancak Şehzade Hayal’e çok kızar. Dil’in derdine hiç kimse çare bulamamaktadır. Vücud şehrinde yaşayan Daniş, Fehm, Fikir, Vehm adındaki dört kardeş Dil’in durumunu öğrenirler. Onun derdine çare bulmak isterler. Onu hekime götürürler. Bir süreliğine iyileşse de bir gün sahrada Gamze’yi görünce tekrar hastalanır. Hekimlerin de derdine çare bulamayacağını anlayınca Dil’i İtminân adlı bir pîre götürürler. Dil uzun zaman orada kalır. Çilesini tamamlar ve orada ona hakikat kapıları açılır.

Eserin özetinden de anlaşılacağı üzere alegorik bir eserdir. Tasavvuf felsefesinden alınan çeşitli motifler vardır. Aşk, istigna, işve, sabır, âşık, mâşuk, visâl, şehr-i vücûd bu motiflerdendir. Eser klasik mesnevi hüviyetindedir.  Rediflerde Arapça ve Farsça kelimeler, kafiyelerde Türkçe kelimeler kullanılmıştır. Eser dilde sadeleşmenin etkisiyle sade ve akıcı bir dille yazılmıştır. Şair eserinde; yerli ve mahallî unsurlara yer vererek halk ağzını, halk söyleyişlerini sıklıkla kullanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Feyzî/Sîmî, Sîmkeş-zâde”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/feyzi-simi-simkeszade