- Yazar Biyografisi (TEİS)
Muallim Naci - Madde Yazarı: Araş. Gör. Çağla Akar Erbil
- Eser Yazılış Tarihi:1886
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:19/08/2022
FÜRÛZÂN (MUALLİM NACİ)
şiirlerMuallim Naci (d. 1850 - ö. 13 Nisan 1893)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Muallim Naci’nin 1886’da yayımladığı şiir kitabı. Eser, Muallim Naci’nin Tercüman-ı Hakîkat gazetesindeki görevinden ayrıldıktan sonra yayımladığı ilk şiir kitabıdır. Eserde eski tarzda şiirlerin yoğunlukta olduğu görülmekle birlikte yeni tarzda şiirler de okunmaktadır. Geleneksel tarzı sürdüren şiirlerde dilin nispeten ağır olduğu; yeni tarzda yazılmış şiirlerde ise dilde sadeleşme görüldüğü söylenebilir. Ağırlıklı olarak kıt'a, gazel ve şarkı nazım biçimlerinde şiirlere yer verilen eserin sonunda “Müfredler” başlığı altında müstakil beyitlere yer verilmiştir.
Eserde aşk, peygambere ve padişaha övgü gibi konuları işleyen şiirlerin yanı sıra öğüt içeren, topluma yön göstermeye çalışan şiirler de mevcuttur. Eserde yer alan bazı şiirlerde kendi görüşlerini ve şiir anlayışını açıkladığı görülmektedir. Naci’nin bu eserinde yer alan “Köylü Kızların Şarkısı” başlıklı şiiri hem üslup hem muhteva bakımından yenilik taşıyan bir şiirdir. Kır hayatını içeren, bir köylü kızın duygularını aksettiren şiir, sade bir dil ve üslupla kaleme alınmıştır. Mehmet Kaplan, bu şiir üzerine yaptığı tahlilinde şiirin içerdiği yenilikleri aktararak şiirin divan edebiyatı geleneği ve Tanzimat şiirinden farklılıklarını vurgular. Kaplan, bir köylü kızın duygularının anlatılmasının divan edebiyatında söz konusu olmadığını dolayısıyla şiirin teminin yeni olduğunu ve hatta şairin şiirin konusunu Batılı bir şiirden almış olmasının çok muhtemel olduğunu belirtir. Şiirde işlenen bu yeni konunun Tanzimat şiirinin ağır ve ciddi muhtevalarından da ayrıldığını söyler. Tanzimat şiirinden farklı olarak Naci’nin bu şiirinde lafı fazla uzatmadan temi işlemeyi başardığını belirtir. Şiirdeki dil ve üslubun da muhtevaya uygun olduğunu, şiirin halk diline yakın bir ifade tarzıyla kaleme alındığını vurgular. Tanpınar, XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi’nde bu şiirin o senelerde moda olan operetlerden birisi için yazılmış bir şarkı olabileceği tahmininde bulunur.
Muallim Naci hakkında Celal Tarakçı, 1973’te hazırladığı doktora çalışmasını 1994 yılında kitaplaştırmış ve kitapta Naci’nin şiirlerinden örnekler aktarmıştır. Muallim Naci'nin bütün şiirleri ilk defa yeni Türk harfleriyle Abdülkadir Hayber ve Hüseyin Özbay tarafından 1997'de Muallim Naci'nin Şiirleri adıyla yayımlanmıştır. Kayahan Özgül, 2016’da "Arafta Yalnız Bir Şair: Muallim Naci" başlıklı uzun bir inceleme yazısıyla Şiirin Hazanında Gazel Dökenler V: Muallim Naci Efendi adıyla şairin şiirlerini neşretmiştir.
Şairin biyografisi için bk. “Muallim Naci”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/muallim-naci
Eserden Örnekler
Köylü Kızların Şarkısı
-Nişanlı Kız-
Tepeden nasıl iniyor bakın
Şu kızın nişanlısı şanlıdır
Yaradan nazardan esirgesin
Koca dağ gibi delikanlıdır
Fese bak fese ne güzel de al
Ne de hoş belindeki morlu şal
Demedim ya ben sana bak da kal
O kadar da bakma ziyanlıdır
Ne kadar kızardın aman aman
Neden öyle başına çıktı kan
Beri gel bayılma a kız heman
Yüreğin de pek helecanlıdır
Yakışıklıdır seviyor cihân
Onu ben de pek severim inan
Benim olsa bari şu kahraman
Olamaz ne çare nişanlıdır […]
Gönlüm elden gitti sevdânın ne gâlip çengi var
Sevdiğim, imdâda gel gönlüme aşkın cengi var
Reng-i ruhsârın gibi her renginin hayranıyım
Vech-i bâkinin bu hayret-gehde yüz bin rengi var
Kâ’be âteş-hâne olmuş der gören vicdânımı
Sâz-ı Nâci sûzunun vicdân-fürûz âhengi var […] (Muallim Naci 1886: 20, 33-34).
Kaynakça
Kaçar, İzzet (2019). Bütün Yönleriyle Muallim Nâcî. Ankara: Gece Kitaplığı Yayınları.
Kaplan, Mehmet (2012). Şiir Tahlilleri I. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Muallim Naci (1886). Fürûzan. İstanbul: Karabet ve Kasbar Matbaası.
Özgül, M. Kayahan (2016). Şiirin Hazanında Gazel Dökenler V Muallim Naci Efendi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (2013). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları.
Tarakçı, Celal (1994). Muallim Nâcî Efendi: Hayatı ve Eserlerinin Tedkiki. Samsun: Sönmez Ofset Matbaası.
Uçman, Abdullah (1998). Muallim Naci. İstanbul: Timaş Yayınları.
Yıldırım, Abdullah (2021). Muallim Naci’nin Şiirleri Üzerine Bir İnceleme. Doktora Tezi. Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ISTILÂHÂT-I EDEBİYYE (MUALLİM NÂCÎ) | Nâcî, Muallim Nâcî | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
2 | ARÛZ NÜMÛNESİ (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Araş. Gör. Çağla Akar Erbil |
Görüntüle | ||
3 | ATEŞPÂRE (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Enes Alim |
Görüntüle | ||
4 | ÇOCUKLAR İÇİN LUGAT KİTÂBI (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
5 | DEMDEME (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Araş. Gör. Çağla Akar Erbil |
Görüntüle | ||
6 | EMSÂL-İ ALÎ (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Enes Alim |
Görüntüle | ||
7 | ESÂMÎ (MUALLİM NÂCÎ) | Muallim Nâcî | Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN |
Görüntüle | ||
8 | HURDE-FÜRÛŞ 1 (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN |
Görüntüle | ||
9 | İNŞÂ VE İNŞÂD (MUALLİM NÂCİ) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Can ŞAHİN |
Görüntüle | ||
10 | İNTİKÂD (MUALLİM NACİ -BEŞİR FUAT) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas |
Görüntüle | ||
11 | KÂMÛS-I OSMÂNÎ (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
12 | LUGAT-I NÂCÎ (MUALLİM NÂCİ) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN |
Görüntüle | ||
13 | MEDRESE HÂTIRALARI (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Diğer Saime Kemerci |
Görüntüle | ||
14 | MEHMED MUZAFFER MECMU'ASI (MUALLİM NACİ) | Muallim Naci | Dr. Öğr. Üyesi Özlem Kayabaşı |
Görüntüle | ||
15 | MEKTEB-İ EDEB (MUALLİM NÂCİ) | Muallim Naci | Diğer Enes Alim |
Görüntüle | ||
16 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
17 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
18 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
19 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
20 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
21 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
22 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
23 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
24 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
25 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |