Müstecâbî-zâde Mehmed’in anlam bilimi alanında sözlük mahiyetindeki Füruk-ı Elfâz adını taşıyan eseri. Osmanlı Türkçesine yerleşmiş anlamdaş gibi kullanılan ancak aralarında fark bulunan 177 kelimenin anlam ve kullanımını içeren 62 madde başlığında tasnif ve incelenmesine dair çalışmadır.

Adından da anlaşılacağı üzere kelimelerin sözlük anlamlarını, kullanım alanlarındaki farklılıkları göstermek maksadıyla yazılmıştır. Müstecâbî-zâde, kelimelerin anlamlarını, şair ve münşilerin çeşitli manzum ve mensur örnekleriyle destekleyerek vermiştir. Böylelikle anlam ve farklılıklar açık bir şekilde sunulmuştur. Eserin sonunda yanlış telaffuz edilen sözcüklerin doğru kullanımını gösteren bir cetvel bulunur. Şair, Türkçede bu alana dair müstakil bir çalışmanın olmamasına değinmiş; kelimelerin sözlük anlamları ile kullanım alanlarının değişiklik gösterdiğini vurgulamış bu farklılıkları tespit etmek için eseri meydana getirdiğini belirtmiştir. Eserde yer alan “Birinci kısmın nihâyeti” ibaresi ve eserin tek olması da Füruk-ı Elfâz’ın yarım kaldığını gösterir. Öte yandan noktalama işaretlerinin kullanımı ve şair-şiir eşleştirmelerinde gözden kaçırılan noktalar bulunur (Zülfe 2011: 11).

Eser, Müstecâbî-zâde’nin Türkçe, Arapça ve Farsça dillerine olan hâkimiyetini göstermesi, anlam bilimine dair etkinliğinin yanında dönemindeki sözlük çalışmalarına esin olması açısından da dikkate değer; kıymetli bir çalışma olarak görülür.

Füruk-ı Elfaz, 1311/1893 yılında İstanbul’da Mekteb-i Sanayi Matbaası’nda 125 sayfa olarak basılmış olup TBMM Kütüphanesi e-kaynaklarında pdf olarak da kayıtlıdır. Eser üzerine Ömer Zülfe’nin (2011) Fürûk-ı Elfâz isimli çalışması bulunmaktadır.

Şairin biyografisi için bk. “Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ismet-mustecabizade-mehmed-ismet