- Yazar Biyografisi (TEİS)
Âşık Paşa, Âşık - Madde Yazarı: Prof. Dr. Hanife KONCU
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:08/09/2022
FÜRKAT-NÂME (ÂŞIK)
âşıkane mesneviÂşık Paşa, Âşık (d. 670/1271-72 - ö. 13 Safer 733/3 Kasım 1332)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Âşık Paşa'nın mesnevi tarzında kaleme aldığı eser. Berlin Kraliyet Müzesi Kütüphanesi, 337 numarada bir mecmuanın içinde yer alan manzume, yirmi sekizer beyitten oluşan iki bölümden meydana gelmektedir. Âşık Paşa, metni “mefâ’îlün mefâ’îlün fe’ûlün” kalıbıyla yazmış ve Fürkat-nâme başlığını vermiştir. Ancak mesnevinin tamamının Âşık Paşa'ya aidiyeti konusunda şüpheler bulunmaktadır (Tavukçu 1995: 50-55).
Fürkat-nâme, sevgiliye selâm ve canını onun uğruna feda etme fikriyle başlamaktadır. Şair, gece ve gündüz avare bir şekilde yürüdüğünden, ayrılığın kendisine lâyık olmadığından, canının sevgilinin saçında asılı bulunduğundan, dilinin zikrinde ve gönlünün fikrinde daima onun olduğundan, vuslatından ayrılığın kendisine yaraşmadığından, sevgilinin cevrinin fazlalığından, ah ettiğinden bahsederek “özlem ateşinin kendisini yakmamasını ve canının bu ayrılığa tahammül edemeyeceğini” ifade eder. İlk yirmi sekiz beyitlik kısım “ne müşkil” redifiyle altı beyitten oluşan bir gazelle tamamlanmakta, ikinci yirmi sekiz beyitlik kısım bu gazelin akabinde yer almaktadır. Ayrılık konusuna devam edilen diğer kısımda şair, sevgiliden bir günlük ayrılığın bin yıla bedel olduğundan, Allah’a yalvararak sevgilinin vuslatına nail olmanın mümkün olabileceğinden, ahının yâre tesir etmediğinden, aşk sevdasının başından gitmediğinden, sevgilin hayalinin gönlünde, adının dilinde olduğundan ve Allah’ın iki dünyada sevgilinin muradını vermesinden bahseder. Ayrıca gözünden kanlı yaş döktüğünü, iniltisinden dağ ve taşın inlediğini, neye baksa sevgiliyi gördüğünü de belirtir.
Sade ve açık bir dil ve üslubu sahip olan Fürkat-nâme, Orhan Kemal Tavukçu tarafından tespit edilmiş ve neşredilmiştir (1995).
Şairin biyografisi için bk. “Âşık Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/asik-pasa-asik
Eserden Örnekler
Fürkat-nâme'den
Selâm olsun sana cân u cihânum
Fidâ olsun sana rûh-ı revânum
Selâm olsun eyâ sevgülü yârüm
Yüzün görmeyeli gitdi karârum
Selâmdan sonra ma’lûm ola yâre
Ki yürürem dün ü gün uş âvâre
Revâ mıdur bu biz bî-çâre iy şâh
Düşüben senden ayru eyleye âh (Tavukçu 1995: 52)
Kaynakça
Köksal, Mehmet Fatih, “Âşık Paşa”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/asik-pasa-asik [Erişim tarihi: 04.09.2022]
Tavukçu, Orhan Kemal (1995). “Aşık Paşa’nın Bilinmeyen Bazı Gazelleri ve Bir Mesnevisi”. Yedi İklim, 9 (62): 51-55.
Tavukçu, Orhan Kemal (2004). “Türk Edebiyatında Firâk-nâme Adlı Eserler”. Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi, (10): 92-96.
Tavukçu, Orhan Kemal (2007). “Ayrılığın Terennümü: Eski Türk Edebiyatında Firâk-nâmeler”. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 5 (10): 201-202.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | GARÎB-NÂME (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
2 | FAKR-NÂME (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
3 | VASF-I HÂL (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
4 | HİKÂYE (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
5 | KELÂM-I ÂŞIK PAŞA (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
6 | KÎMYÂ RİSÂLESİ (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
7 | ELİF-NÂME (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE FÎ BEYÂNİ’S-SEMÂ’ / SEMÂ’ RİSÂLESİ (ÂŞIK) | Âşık Paşa, Âşık | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
9 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
10 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
12 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
16 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
18 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |