- Yazar Biyografisi (TEİS)
Kâmî, Edirneli Mehmed Kâmî Efendi - Madde Yazarı: Prof. Dr. Gülgün Erişen Yazıcı
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Mesnevi
- Yayın Tarihi:25/03/2022
FÎRÛZ-NÂME (KÂMÎ)
manzum aşk hikâyesiKâmî, Edirneli Mehmed Kâmî Efendi (d. 1059/1649-50 - ö. 10 Zilkade 11361136/22 Temmuz 1724)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Edirneli Mehmed Kâmî Efendi'nin (d. 1059/1649-50 - ö. 10 Zilkade 11361136/22 Temmuz 1724) aşk konulu manzum eseri. Aruzun "fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün" kalıbının kullanıldığı 159 beyitlik kısa bir mesnevi olan eserde hacimli mesnevilerde bulunan tevhid, münacat, na‘t, sebeb-i telif, dua, hâtime gibi bölümler bulunmamakta; 10 beyitlik sözün değerini anlatan bir girişin ardından asıl konuya geçilmiştir.
Klasik çift kahramanlı aşk mesnevilerinden farklı olan Fîrûz-nâme, konusu itibarıyla orijinaldir. Mesnevi kısaca şöyle özetlenebilir: Adaleti, ismet ve iffetiyle meşhur bir padişah azat ettiği kölesi Fîrûz’un eşi Gülruh’a aşık olur, bir görevle Fîrûz’u evinden uzaklaştırarak Fîrûz’un evine gider. Gülruh, kapıyı açmakla birlikte padişahın aşkına karşılık vermez, şah isteğine kavuşamadan üzüntüyle oradan ayrılır. Bu arada görevden dönen Fîrûz, Şah’ın kendi evinden çıktığını görerek üzülür, ancak olan biteni eşinden dinleyince bu durumu çözmek için eşini babasının evine gönderir ve padişahın ne yapacağını bekler. Bu arada Gülruh’un babası mahkemeye başvurur, sembolik bir hikâyeyle padişahın huzurunda durumu anlatır, padişah anlatılan hikâyeden çıkarması gereken dersi alır ve Gülruh’un Fîrûz’a ait olduğuna dair karar vererek aradan çekilir.
Fîrûz-nâme mesnevisi Kâmî Dîvânı’nın Edirne, Selimiye, Badi Efendi. 2136/1, İstanbul Üniv. Ktp., T. 2839 ve T. 2888 numaralı nüshalarında yer almaktadır. Ayrıca kütüphanelerde müstakil bir eser olarak yazma nüshalarına da rastlanan Fîrûz-nâme'nin bilinen toplam 11 nüshası mevcuttur. Bu mesnevi Özlem Ercan tarafından Süleymaniye Ktp., Pertev Paşa 419/2, Kayseri Raşid Efendi Ktp., Raşid Efendi 1273/6 numarada kayıtlı nüshaları esas alınarak yayımlanmıştır (2002).
Şairin biyografisi için bk. "Kâmî, Edirneli Mehmed Kâmî Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/kami-edirneli-mehmed-kami-efendi
Eserden Örnekler
Bir iki gün perde-nişîn oldı şâh
Tâ ola hâlî vü tehî şâh-râh
…
Yola girüp eyledi bâ-pîç ü tâb
Hâne-i Fîrûz’a varup dakka bâb
Zevcini zann eyledi ol nîk-nâm
Kapuyı açdı olarak şâd-kâm
Gördi hemân içerüye girdi şâh
Didi ki vâh ismetüm oldı tebâh
Ey şeh-i âlem ne geliş bu geliş
Şâh-ı cihân olana düşmez bu iş
…
Şâh didi ey sözi çok şîvekâr
Tâ bu kadar serzeniş itmek ne var
…
Didi ana Gül-ruh eyâ tâcver
Şâh u gedâ mebhası fihi nazar
Şâhlarun gönli hümâya adîl
Nice olur hem-ser-i zâg-ı rezîl
…
Gördi ki şâh uzadur bu kîl ü kâl
Kokmaga yok çâre degül ki visâl
…
Gül-ruh’a bu gûne sitemler ider
Girdügi kapudan o çıkup gider (Erişen Yazıcı 1998: 389-390).
Kaynakça
Ercan. Özlem (2002). “Kâmî Mehmed Efendi ve Firûznâme”. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 3: 115-34.
Erişen Yazıcı. Gülgün (1998). Edirneli Kami ve Divanının Tenkitli Metni. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi.
Erişen Yazıcı. Gülgün (2017). Kâmî Divanı. ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/10619,kamipdf.pdf?0 (Erişim tarihi: 20.07.2014)
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (KÂMÎ) | Kâmî, Edirneli Mehmed Kâmî Efendi | Prof. Dr. Gülgün Erişen Yazıcı |
Görüntüle | ||
2 | BEHCETÜ'L-FEYHÂ | Kâmî, Edirneli Mehmed Kâmî Efendi | Prof. Dr. Gülgün Erişen Yazıcı |
Görüntüle | ||
3 | TUHFETÜ'Z-ZEVRÂ | Kâmî, Edirneli Mehmed Kâmî Efendi | Prof. Dr. Gülgün Erişen Yazıcı |
Görüntüle | ||
4 | ÂSAF-NÂME (KÂMÎ) | Kâmî, Edirneli Mehmed Kâmî Efendi | Prof. Dr. Gülgün Erişen Yazıcı |
Görüntüle | ||
5 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
6 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
8 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
9 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
10 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
12 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
13 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |